علیرضا ناصرپور، نایب‌رئیس هیأت‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار که مسئول ارائه مجوز به این صندوق‌ها است، با اشاره به اینکه صندوق‌های بازنشستگی تکمیلی با توجه به ظرفیت ماده یک قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی‌ ایران شکل گرفته، به «آتیه‌نو» گفت: «این صندوق‌ها امکاناتی را فراهم می‌کنند تا کارفرما امکان سرمایه‌گذاری بلندمدت را برای نیروی انسانی خود با توجه به طرح‌های تشویقی در نظر بگیرد. صندوق‌ها افزون بر ایجاد یک فضای سرمایه‌گذاری بلندمدت برای نیروی کار در سطح کشور، امکان ورود منابع باثبات به داخل بازار سرمایه را فراهم می‌آورند.»

او افزود: «صندوق‌های بازنشستگی تکمیلی از چند ساختار صندوق‌های سهامی، صندوق در صندوق و... برخوردارند. برای آن‌ها این امکان فراهم شده تا در کلاس‌های دیگر دارایی غیرسهم نیز بتوانند سرمایه‌گذاری کنند، لذا مدیران صندوق‌ها می‌توانند اقداماتی را برای کنترل ریسک انجام دهند.»

ناصرپور ادامه داد: «این صندوق‌ها از آنجایی که در قالب سهامی ‌هستند تضمین سود ندارند، اما با توجه به اینکه سرمایه‌گذاری در آن‌ها بلندمدت است، در صورت عملکرد مثبت مدیران صندوق‌ها بازدهی مثبتی را ثبت خواهند کرد.»

این مقام مسئول در سازمان بورس با اشاره به اینکه در حال حاضر پنج موافقت اصولی صادر شده، گفت: «یک صندوق در حال پذیره‌نویسی است و ‌مابقی صندوق‌ها از جمله صباتأمین در حال طی کردن فرایند تأسیس هستند. بعد از آن پذیره‌نویسی این صندوق‌ها انجام خواهد شد.»

لزوم تقویت صندوق‌های پایه

حمید حاجی‌اسماعیلی، کارشناس اقتصادی نیز در گفت‌وگو با «آتیه‌نو» با اشاره به اینکه صندوق‌های بازنشستگی در کشور جزو موارد حاکمیتی محسوب می‌شوند، گفت: «با توجه به این موضوع، به دلیل کارکردی که صندوق‌های مذکور در شرایط حال حاضر ایران دارند، تاکنون از تمام پتانسیل موجود آن‌ها استفاده نشده است. حال آن‌که سازمان بورس و اوراق بهادار در حال صدور مجوز صندوق بازنشستگی تکمیلی است. باید دید هدف از این کار چیست.»

او افزود: «در حال حاضر آگاهی مردم نسبت به مسائل بیمه و بازنشستگی بسیار بالا رفته و آن‌ها از حقوق خود در این زمینه آگاه هستند. همچنین به دلیل اینکه جمعیت بازنشسته در حال افزایش است، به اعتقاد من باید به‌جای اینکه چنین صندوق‌هایی را ایجاد کرد، به سمت تقویت صندوق‌های بازنشستگی پایه رفت و آن‌ها را مورد توجه بیشتر قرار داد.»

حاجی‌اسماعیلی ادامه داد: «باید به این نکته توجه کرد که هم‌اکنون بیمه‌های تجاری در حوزه بازنشستگی ورود کرده‌اند و علاوه بر اینکه بیمه عمر می‌فروشند، بیمه‌های مرتبط با بازنشستگی ارائه می‌دهند. آن‌ها بر اساس قانون حق ورود به چنین حوزه‌ای را ندارند، اما در عمل برخوردی با این کار صورت نمی‌گیرد.»

این کارشناس مسائل اقتصادی اضافه کرد: «تفسیر بیمه‌های تجاری از مسئله بازنشستگی را به هیچ عنوان نمی‌توان پذیرفت؛ زیرا ماهیت بیمه‌های پایه و بازنشستگی با کاری که بیمه‌های تجاری در این حوزه انجام می‌دهند، بسیار متفاوت است و آن‌ها به لحاظ قانونی نمی‌توانند به این مسئله وارد شوند. در این زمینه یک‌سری خلأ‌های قانونی وجود دارد و باید به این موضوع رسیدگی شود.»

کاهش بار مالی دولت

در مقابل حمیدرضا افشار، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با هفته‌نامه «آتیه‌نو» با اشاره به اینکه راه‌اندازی صندوق بازنشستگی تکمیلی در بازار سرمایه اهمیت بسزایی دارد، گفت: «نکته مهم در خصوص صندوق‌ها این است که دولت از طریق آن‌ها می‌تواند بار مالی خود را در قبال صندوق‌ها بکاهد و این خود مسئله‌ای بسیار مهم است. از طرف دیگر به دلیل مدیریت حرفه‌ای که بر صندوق‌های بورسی حاکم است، کارکنان و کارگرانی که سهمی ‌در صندوق‌های بازنشستگی تکمیلی خواهند داشت، در بلندمدت بازدهی خود را تجربه خواهند کرد.»

او افزود: «آن‌ها علاوه بر پاداش پایان کاری که از بیمه‌های پایه دریافت می‌کنند، می‌توانند مقدار بیشتری را به نسبت سرمایه‌گذاری‌ای که الان انجام می‌دهند، از صندوق‌های تکمیلی بگیرند. بر اساس آماری که سازمان بورس منتشر کرده، در یک بازه بلندمدت بورس بازدهی بسیار بیشتری در قیاس با سایر بازارهای موازی به ثبت رسانده است. همین موضوع به‌عنوان پشتوانه‌ای برای صندوق‌های بازنشستگی تکمیلی قلمداد می‌شود تا بر اساس آن، کارکنان و کارفرمایان با آسودگی در این ابزارهای مالی سرمایه‌گذاری کنند و دارایی‌آن‌ها نزد صندوق‌ها در قیاس با تورم افزایش بیشتری داشته باشد.»

افشار با اشاره به اینکه این صندوق‌ها در بلندمدت روی بازار سرمایه‌ تأثیر می‌گذارند، گفت: «با توجه به اینکه پرتفوی تشکیل شده صندوق‌های بازنشستگی تکمیلی شامل سهام نیز می‌شود، نقدینگی و منابعی که آن‌ها در اختیار دارند، به بورس تزریق می‌شود. این موضوع در بلندمدت برای بازار سهام اهمیت دارد؛ چراکه نقدینگی مناسبی به این بازار وارد می‌شود و از طریق آن ثبات در بورس به وجود خواهد آمد. به نوعی می‌توان گفت، صندوق‌ها بازیگران آینده بازار سهام خواهند بود و در این بین صندوق‌های بازنشستگی تکمیلی با توجه به ساختار و منابعی که در اختیار دارند، بخشی از عرصه این بازیگری را برعهده خواهند گرفت.»

این کارشناس بازار سهام با تأکید بر اینکه طی چندوقت اخیر از ابزارهای نوین مالی متعددی در بازار سرمایه رونمایی شده، ادامه داد: «یکی از این ابزارهای جدید صندوق‌های بازنشستگی تکمیلی است. برای اینکه این ابزارها بتوانند به خوبی اهدافی که برای به‌کارگیری آن‌ها اندیشیده شده را محقق کنند، نیاز است مجلس و دولت امتیازاتی از جمله معافیت‌های مالیاتی در نظر بگیرند تا آن‌ها رونق دوچندانی داشته باشند.»