دکتر امید یزدانی، روانپزشک در مورد بیماری آلزایمر میگوید: «آلزایمر یکی از انواع بیماریهای شناختی در انسان است که در آن، کارکرد مغز از حالت طبیعی و هنجار بهصورت غیرعادی درمیآید. د ر این حالت فرد دچار اختلال در حافظه و شناسایی افراد، انجام دادن کارها و تواناییها و مهارتهای قبلی، مشکل در به یاد آوردن دانشهای از قبل آموزش داده شده و مشکلاتی به دلیل بالا رفتن سن بهویژه بعد از ۶۵سالگی به علت وجود یک زمینه ارثی و تکلمی میشود. آلزایمر عموماً ژنتیکی بروز میکند، به این معنا که برخی از سلولهای مغز در نقاط خاصی به تدریج به سمت اضمحلال و نابودی میرود، مغز کوچکتر شده و در نتیجه کارکرد آن نقاط از میان میرود و یا دچار اختلال میشود.»
او در مورد علل ابتلا به این بیماری میافزاید: «دلیل اصلی بیماری آلزایمر هنوز کاملاً کشف نشده، اما هنگامی که پروتئینهای داخل مغز عملکرد صحیحی نداشته باشند باعث اختلال در سلولهای عصب مغز میشوند. این سلولهای اختلالیافته مادهای سمیترشح میکنند که موجب آسیب به نورونها میشود و از برقراری ارتباط مابین سلولهای عصب مغز جلوگیری میکند. این آسیب معمولاً در بخش حافظه مغز رخ میدهد. برخی از فاکتورهای اصلی عبارتاند از اینکه سن بیشتر افراد مبتلا، بالای ۶۵ سال است، سابقه خانوادگی نقش اساسی دارد و اگر یکی از اعضای خانواده به این بیماری مبتلا باشد، درصد ابتلا بالا میرود، ژنتیک و وجود برخی ژنهای خاص میتواند یکی دیگر از فاکتورهای این بیماری باشد، بیماری آلزایمر بعد از یک ضربه شدید مغزی میتواند همین مشکلات را ایجاد کند، مثلاً وقتی تومور و یا بیماریهای دیگر مغز را درگیر کند و بیمارانی که سکته مغزی میکنند، چون قسمتهایی از مغزشان از میان میرود، دچار حالت فراموشی میشوند.
مراحل بیماری آلزایمر
دکتر یزدانی با بیان این مطلب که آلزایمر۶ تا ۷ مرحله دارد، یادآوری میکند: «آلزایمر از حالتهای خفیف شروع میشود و به حالتهای شدید میرسد. در مرحله اول ممکن است با بیمارانی مواجه باشیم که در حافظه کوتاه مدتشان، مشکلاتی پیدا شده، بهطوری که نمیدانند وسایلشان را کجا گذاشتهاند یا دیشب چه غذایی خوردهاند و نمیتوانند شماره تلفنها را به یاد بیاورند. بعدها حافظه به تدریج بیشتر درگیر میشود و بیمار ممکن است راه خانهاش را گم کند، اشخاصی را که میبیند نشناسد و به درستی نتواند محاسبات ریاضی را انجام دهد. در مراحل دیگر شخص دچار حالتهای هذیانی و پارانوییدی میشود و بدبینی و سوءظن بیمارگونه پیدا میکند، ممکن است صداهایی را بشنود و حالتهای روحی متغیری مانند خنده و گریه داشته باشد.»
او گفت: «در مرحله بعد که بیماری شدیدتر میشود، فرد دیگر قادر به انجام کارهای شخصی خود نیست به عنوان مثال نمیتواند استحمام کند و به طور کلی کنترل خود را از دست میدهد، جملهبندی برایش سخت میشود و ممکن است نتواند منظورش را با کلمات بیان کند. این بیماران در بیشتر مواقع سکوت میکنند، کلافه هستند، زیاد راه میروند، کارهای تکراری انجام میدهند و جملههایی را مدام تکرار میکنند و زیر لب و یا با صدای بلند با دیگران حرف میزنند. بیماران ممکن است پرخاشگر شوند، آداب اجتماعی که سابق بر این انجام میدادند، انجام ندهند. ادب و احترام را رعایت نکنند و مشکل ارتباط با جنس مخالف را هم دارند. این کارها ممکن است از بیماری سر بزند که مهارنشدنی است. در نهایت این بیماران زمینگیر میشوند و تمامی این علامتها با ضعف جسمی گسترده که ناشی از زمینگیر شدن است، همراه میشود. این مرحله از مراحل انتهایی بیماری است و نمیتوان انتظار داشت که بیمار مدتزمان بیشتری زنده بماند، اما به طور کلی آنان از ۵ تا ۱۵ سال زندگی میکنند و طول عمرشان از شروع بیماری به بعد بهشدتِ وضعیت بیماری و سرعت آن بستگی دارد.»
آلزایمر زودرس
او در مورد آلزایمر در سنین جوانی میگوید: «آلزایمر در بیشتر موارد بیماری سنین پیری است. یک نفر از هر شش نفر با سن بالاتر از ۸۰ به این بیماری مبتلا میشود. ابتلای زودرس (که ابتلا در جوانی هم شناخته میشود) به آلزایمر نسبتاً نادر است با این وجود پنج درصد از تمام موارد تشخیص آلزایمر در افرادی است که کمتر از۶۵ سال سن دارند.»
روشهای پیشگیری از آلزایمر برای سلامت مغز و جلوگیری از ابتلا به آلزایمر زودرس مفید هستند. اگرچه نمیتوان از شروع زودرس بیماری جلوگیری کرد، اما میتوان با تغییر در سبک زندگی خطر ابتلا به آلزایمر در ۲۰سالگی را کاهش داد. پیشگیری از آلزایمر زودرس با راهکارهایی چون موارد زیر ممکن است؛ فعالیت بدنی منظم، داشتن رژیم غذایی سالم، یادگیری و آموزش مادامالعمر مطالب، قرارگرفتن در مسیر آموزشهای ذهنی- شناختی و فعال ماندن از نظر اجتماعی و ذهنی.
پیشگیری از آلزایمر
این روانپزشک در مورد پیشگیری از ابتلا به آلزایمر میگوید: «در نشانههای اولیه آلزایمر معمولاً سرعت عمل و چابکی حافظه فرد تحتتأثیر قرار میگیرد که ممکن است افراد بر اثر کهولت سن، آن را طبیعی بدانند و راحت از کنارش بگذرند، در حالی که باید به این بیماری و علائم آن جدیتر نگاه کرد. این افراد نیازمند درمانهای اولیه هستند و در صورتی که فردی را مشاهده کنیم که خود او و نزدیکانش به بیماری آلزایمر مبتلا بودهاند، حافظهشان دچار لغزشهایی است و سنشان از ۵۰ سال گذشته است، مبتلا به دیابت هستند (زیرا بیماری دیابت هم میتواند عامل آلزایمر باشد) آنان باید سالی یکبار توسط روانپزشک معاینه شوند و آزمایشهایی را که برای حافظهسنجی است، انجــــام دهند زیرا نتایج آن به پیشبینی آینده بیمار در معرض آلزایمر کمک میکند.»
او میگوید: «در کشور ما خوشبختانه پیشرفتهای قابلملاحظهای در مورد درمان آلزایمر انجام شده است. کتابها، انجمنها و مؤسسههایی وجود دارند که به بیماران آموزش میدهند و به آنان کمک میکنند تا بهبود یابنـــد. این خانوادهها باید آموزشهای لازم را از نیروهای کمکی خارج از محیط ببینند که چگونه از بیمارانشان مراقبــت کنند، چـــون در غیر این صـــورت، بیماران متضرر میشوند.»
یزدانی با بیان این مطلب که یکی از مهمترین راههای پیشگیری از ابتلا به آلزایمر، به چالــش کشــیدن مغز از طــریق یادگیری زبانهای جدید، حل جدول و حفظ کردن شعر است، میگوید: «باید از ضربه به سر پیشگیری شود، چون ضربهای که در دوران کودکی منجر به بیهوشی کوتاهمدت شده باشد، ممکن است در سالمندی به آلزایمر بینجامد. از این رو بوکسورها و کسانی که در کودکی ضربه مغزی شدهاند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به آلزایمر قرار دارند.»
آلزایمر بیماری مزمن تخریبکننده سلولهای عصبی و دارای شروعی آرام اما پیشرونده است. رایجترین علامت اولیه آن فراموش کردن اتفاقات تازه یا به سختی به یادآوردن آنهاست. متأسفانه این بیماری که به بیماری قرن معروف شده، شیوع بسیار زیادی در دنیا دارد بهطوری که بررسیهای سازمان جهانی بهداشت نشان میدهد در دنیا هر ۳ ثانیه و در ایران هر ۷ دقیقه یک نفر به این بیماری مبتلا میشود. از آنجا که سالمندی در ایران رو به افزایش است، ریسک فاکتورهایی که باعث بیماری آلزایمر میشوند نیز بهصورت تصاعدی افزایش پیدا میکند، بنابراین، باید از حالا به فکر آینده بود، چراکه فردا برای برنامهریزی مداوای بیماران مبتلا به آلزایمر دیر است.
کد خبر: 62944
نظر شما