به گزارش آتیه آنلاین، از آنجا که جمعیت غیرفعال در سن کار، ظرفیت گسترده‌ای جهت تغییر معادلات این حوزه به شمار می‌رود، به شرط ایجاد بسترهای اشتغال، تاثیرگذاری قابل توجهی در رشد مولفه‌های کسب و کار، رونق تولید و گسترش فعالیت‌های اقتصادی خواهند شد.

بر اساس تعاریف آماری، جمعیت غیرفعال گروهی از افراد جامعه را شامل می‌شود که دارای شغل نبوده و به واسطه درآمدهای غیرکاری یا به دلیل بهره‌مندی از درآمدهای اطرافیان و خانواده تمایلی برای یافتن شغل و اشتغال به کار ندارند. دانشجویان و افراد در حال آموزش، زنان خانه‌دار و افراد دارای درآمد از محل‌های «غیرکاری» بخش مهمی از جمعیت غیرفعال را به خود اختصاص می‌دهند.

با توجه به اینکه از نظر تعاریف حوزه کسب و کار و اقتصاد، شاخص «جمعیت فعال» به مجموعه گروه بیکاران و شاغلان اطلاق می‌شود، تفاوت عمده این بخش از نیروی کار با جمعیت غیرفعال در عدم اشتغال و نداشتن تمایل به فعالیت در کسب و کار است.

مقایسه جمعیت غیرفعال در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱

براساس برآورد شاخص‌های عمده بازارکار، نرخ و میزان جمعیت غیرفعال در سال ۱۴۰۰ به ترتیب ۵۹.۶ درصد جمعیت در سن کار به میزان ۳۷ میلیون و ۷۵۱ هزار نفر ثبت شده که این اعداد در سه‌ماهه پایانی سال ۱۴۰۱ با وجود روند افزایش جمعیت، ۵۹.۵ درصد کل جمعیت در سن کار و ۳۸ میلیون و ۱۰۷ هزارنفر بوده است.

این داده اقتصادی به عنوان یکی از شاخص‌های عمده بازار کار نشان از میزان فعالیت و اشتغال جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر جامعه و مشارکت آنها در امور تولید، خدمات و در مجموع فعالیت‌های اقتصادی است که دولت‌ها به طور معمول از این آمار در راستای سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی حوزه بازار کار و اشتغال استفاده می‌کنند.

تغییر در شاخص‌های عمده بازار کار به واسطه جمعیت فعال و غیرفعال

رشد داده‌های مربوط به جمعیت غیرفعال در کشور را علاوه بر تغییر در معادلات عرضه و تقاضای بازار کار، می‌توان تلنگری در راستای شکل‌گیری و افزایش مشاغل غیررسمی به حساب آورد. این وضعیت در نطقه مقابل رشد جمعیت فعال به معنای ایجاد تمایل در افراد خواهان ورود به بازار کار محسوب می‌شود که ارتقاء شاخص‌های عمده بازار کار را به دنبال خواهد داشت.

به عبارتی روند کاهشی جمعیت فعال و افزایش جمعیت غیرفعال، میزان تمایل یا نبود انگیزه برای اشتغال را در بین بازه سنی ۱۵ ساله و بیشتر نشان می‌دهد.

شاخص‌های عمده بازار کار در قالب مولفه‌های جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر(جمعیت در سن کار)، مشارکت اقتصادی(جمعیت فعال)، جمعیت غیرفعال، نرخ اشتغال(نسبت اشتغال)، نرخ بیکاری و دیگر موارد مرتبط با فعالیت‌های بازار کسب و کار و نیروی انسانی، هرکدام از طریقی در شکل‌گیری وضعیت بازار کار موثر هستند.

اما تاثیرپذیری مناسبات حوزه کار و تولید به‌ویژه در راستای تامین نیروی انسانی موردنیاز حوزه کسب و کار، ارتباط مستقیم با داده‌های جمعیت فعال و غیرفعال دارد.

راهکارهای ایجاد تعادل جمعیتی بین نیروی کار فعال و غیرفعال

به اعتقاد برخی کارشناسان حوزه کسب و کار و جمعیت، بخش جمعیت غیرفعال در کشور ما نسبت به بسیاری از کشورها در مقایسه داده‌های جمعیتی حوزه کار بالا است که در این باره سیاست‌گذاری در راستای تقویت فرهنگ کار و برنامه‌ریزی برای ایجاد گسترده فرصت‌های شغلی متناسب با تحصیلات و مهارت نیروی کار و نیاز روز فعالیت‌های اقتصادی راهگشا است.

ارزیابی‌ بازار کار ایران نشان می‌دهد طی یک دهه گذشته چالش‌های «کمترین میزان ایجاد اشتغال در کنار بیشترین افزایش جمعیت افراد در سن کار»، «عدم ورود بخش عمده‌ای از جمعیت در سن کار به بازارکار و در نتیجه افزایش جمعیت غیرفعال» و «سهم بالای جمعیت جوان و تحصیلکرده از جمعیت غیرفعال» بخشی از مهمترین مسائل حوزه بازار کار را شامل شده اند که نیازمند بررسی کارشناسی و تحلیل اساسی در راستای تعیین نوع سیاست‌های این بخش است.

جمعیت بیش از ۳۸ میلیون نفری غیرفعال کشور از بین جامعه ۶۴ میلیون نفری ۱۵ ساله و بیشتر در سن کار، نسبت بزرگی از توان مغفول مانده نیروی کار را نشان می‌دهد که فضای کار و تولید از وجود آنها بدون بهره است و عملاً حجم بزرگ نیروی انسانی با امکان تاثیرگذاری بر بازار کار از این فضا دور مانده است.

خبرنگار؛ احسان احمدی