دکتر ابوالفضل بهجو در گفت‌وگو با آتیه‌آنلاین با بیان اینکه پزشکان عمومی کشور از جایگاه ثابت خدمتی برخوردار نیستند، افزود: پزشکان عمومی کشور به دلیل عدم اجرای پزشک خانواده و نظام ارجاع که بسیاری از کشورهای پیشرفته آن را طی کرده‌اند، از جایگاه ثابتی برخوردار نیستند.

وی اظهار کرد: گروهی از پزشکان در طب سنتی مشغول به فعالیت هستند، گروهی در درمانگاه‌ها، بیمارستان‌ها و بخش‌های اورژانس، خدمت‌رسانی می‌کنند. عده‌ای به عنوان درمانگران اعتیاد و بیماری‌های ناشی از آن فعالیت می‌کنند و گروهی نیز به عنوان پزشکان زیبایی ایفای وظایف می‌کنند.

عضو هیات‌مدیره انجمن پزشکان عمومی ایران، گفت: پراکندگی حوزه وظایف پزشکان عمومی نشان می‌دهد که طرح پزشک خانواده که در قالب برنامه توسعه چهارم، پنجم و ششم و نیز مصوبات قوانین بالادستی وجود دارد، هنوز اجرایی نشده است.

بهجو تصریح کرد: این درحالی است که با شکل‌گیری پزشک خانواده، نظام سلامت سامان می‌گیرد، جایگاه پزشک عمومی تعریف می‌شود، پیشگیری از بیماری‌ها رخ می‌دهد و مسیر بیماران برای دسترسی به درمان سهل و ساده می‌شود.

وی ادامه داد:‌ از سال ۱۳۷۴ که پزشک خانواده روستایی کلید زده شد، توجه به این طرح در برخی مقاطع کوتاه، برجسته و برخی مقاطع طولانی، رو به افول رفته است. درحال حاضر پزشک خانواده شهری تنها در استان‌های فارس و مازندران به اجرا درآمده است.

مسئول انجمن پزشکان عمومی شیراز، افزود: انجمن پزشکان عمومی ایران نیز اولین راهبرد خود را پیاده‌سازی نظام ارجاع داخلی و پزشک خانواده تعریف کرده است.

بهجو اظهار کرد: در بسیاری از مقاطع، شعار اولیه دولت‌ها اجرایی شدن طرح پزشک خانواده و نظام ارجاع است؛ اما به دلیل سختی کار، امکان پیاده‌سازی این طرح فراهم نشده است.

وی گفت:‌ باید توجه داشت که اجرای این طرح یک نوع سرمایه‌گذاری ساختاری و بنیادی است و از طرفی به عنوان یک معیار توسعه شناخته شده است که اجرای آن را بدیهی می‌کند؛ به ویژه اینکه بسیاری از کشورهای همسایه در این زمینه از ما پیشی گرفته‌اند.

آمار پزشکان عمومی

پزشک خانواده شهری شیراز با اشاره به تعداد پزشکان عمومی در کشور، تصریح کرد: براساس صدور شماره نظام‌پزشکی، حدود ۸۰ تا ۱۰۰ هزار نفر پزشک عمومی در کشور وجود دارد؛ اما رقم دقیق اینکه درحال حاضر چه تعداد از این پزشکان در کشور طبابت می‌کنند، مشخص نیست؛ زیرا ممکن است برخی مهاجرت کرده و برخی به کارهای دیگر مشغول شده باشند.

پزشکان مورد نیاز نظام ارجاع

بهجو ادامه داد: در طرح پزشک خانواده نقطه مطلوب این است که به ازای هر ۱۰۰۰ نفر یک پزشک خانواده داشته باشیم؛ اما آخرین پیشنهاد سازمان بهداشت جهانی به کشورهایی که با کمبود پزشک مواجه هستند، این است که به ازای هر ۱۰ هزار نفر ۳ پزشک خانواده وجود داشته باشد.

وی افزود: از این‌رو برای اجرای پزشک خانواده، لازم نیست که دغدغه تامین پزشک برای جمعیت اندک باشیم؛ کما اینکه در استان فارس به ازای هر ۲ هزار و ۵۰۰ نفر، یک پزشک خانواده وجود دارد.

رئیس کمیته پزشک خانواده انجمن پزشکان عمومی ایران با بیان اینکه تقسیم‌بندی پزشکان به ازای جمعیت، می‌تواند به انحاء مختلف انجام شود، اظهار کرد: اجرای آن مستلزم این است که نگاه مسئولان به مسئله انقباضی نباشد. از طرفی باید درنظر داشت؛ برای به کارگیری پزشکان در این طرح، به ویژه آن دسته از افرادی که سال‌ها فعالیت داشته و توانسته‌اند نام خود را جا بیاندازند، نباید اکتفا به پرداخت حقوق کارمندی شود. بلکه انتظار می‌رود تا پزشکان از سرانه مکفی بهره‌مند شوند تا بتوانند با جان و دل خدمت‌رسانی کنند.

بهجو با تاکید بر فراهم بودن بسیاری از زیرساخت‌های لازم برای اجرایی شدن طرح پزشک خانواده، گفت: اکنون در مقطعی هستیم که بسیاری از مسائل سال‌های ۷۴ و ۸۴ برطرف شده است؛ تعداد کافی پزشک وجود دارد، مراکز جامع سلامت ساخته شده، گایدلاین‌های درمان که براساس آن پزشکان بیماران را ویزیت و ارجاع دهند، فراهم شده و مهمتر اینکه بستر الکترونیک طرح مهیا شده است.

وی تصریح کرد: آنچه که برای اجرای این طرح نیاز است، تامین مالی است؛ براساس اظهارات معاون بهداشت وزارت بهداشت، برای اجرای این طرح سالیانه ۴۰ هزار میلیارد تومان بودجه نیاز است. این بودجه به عنوان یک سرمایه محسوب می‌شود. زیرا پرداخت از جیب مردم کاهش می‌یابد و در نتیجه از هدررفت منابع مالی جلوگیری می‌شود. می‌توان گفت؛ اجرای طرح پزشک خانواده، یک سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود.

نقش سازمان‌های بیمه‌گر در پزشک خانواده

رئیس کمیته پزشک خانواده انجمن پزشکان عمومی ایران، ادامه داد: همچنین طرح پزشک خانواده برای سازمان‌های بیمه‌گر هم در درازمدت ایجاد منفعت می‌کند؛ زیرا هم از بار بیماری‌ها کاسته می‌شود و نیز با اجرای نظام ارجاع، از هزینه‌های درمان کاسته می‌شود. تاکید سازمان‌ها بر این محور قرار دارد که در طرح پزشک خانواده، حدود ۸۵ درصد ویزیت‌ها توسط پزشکان انجام می‌شود و تنها ۱۰ تا ۱۵ درصد بیماران نیاز به ارجاع به متخصصان پیدا می‌کنند. از این‌رو سازمان‌های بیمه‌گر نیز طرفدار این طرح هستند و حتی خود را متولی اجرای پزشک خانواده می‌دانند و به نظر می‌رسد بدون مشارکت سازمان‌های بیمه‌گر اجرای این طرح موفقیت‌آمیز نباشد.