به گزارش آتیه‌آنلاین، انقلاب سودان در حالی روز یکشنبه وارد چهارمین سال خود شد که این کشور با چالش‌های مختلف مواجه است؛ چالش‌هایی که با کودتای نظامی اخیر و قرار گرفتن جنبش انقلابی در مقابل آن و درخواست برای سرنگونی این کودتا پیچیده‌تر شده‌اند.

ماه‌عسل نظامیان و باز هم بحران!

از اینرو، العربی الجدید در گزارشی درباره انقلاب ۲۰۱۸ سودان علیه حکومت عمر البشیر، رئیس جمهوری سابق این کشور نوشت که اعتراض‌های مردمی در سودان از ۱۹ دسامبر ۲۰۱۸ (۲۸ آذر ۹۷) و در پی افزایش قیمت نان و سوخت در این کشور آغاز شد و در نهایت این اعتراضات چند ماهه، به برکناری عمر البشیر در اواخر فروردین ماه ۱۳۹۸ منجر شد.

این در حالی است که پس از سرنگونی عمر البشیر شهروندان و غیرنظامیان سودان حاضر به پذیرش حاکمیت شورای نظامی نشدند و بار دیگر به خیابان‌ها آمدند و در نهایت شورای نظامی حاکم به سودان حکومت دو ساله انتقالی را تشکیل داد که بین نظامیان و احزاب مدنی تقسیم شد.

بر اساس اسناد موجود، دولت عبدالله حمدوک، نخست‌وزیر سودان دستاوردهایی طی این دوره داشت. از جمله لغو تحریم‌ها علیه این کشور؛ اما به دلایل مختلف نتوانست رضایت مردم را جلب کند و به دنبال آن بار دیگر کودتایی علیه حمدوک از سوی ارتش صورت گرفت اما این کودتا مخالفت گروه‌های غیر نظامی و در رأس آنها برخی اعضای ائتلاف گروه‌های آزادی و تغییر را به همراه داشت و منجر به حضور و تظاهرات مجدد آنها در مناطق مختلف این کشور شد و این تظاهرات همچنان ادامه دارد.

مشکلات موجود در سودان در حالی ظرفیت تبدیل به بحران را پیدا کرده است که برخی ناظران مسائل بین‌الملل معتقدند که جنبش انقلابی با جنبش قبل از سقوط رژیم عمر البشیر تفاوت دارد، چراکه جنبش‌های خیابان‌ها با حضور کمیته‌های مقاومت در مقابل کودتا از سازماندهی بیشتری برخوردار هستند.

در همین حال، فائز السلیک، مشاور رسانه‌ای سابق عبدالله حمدوک درباره آینده انقلاب در سودان در  گفتگو با خبرگزاری رسمی این کشور اذعان داشت که جنبش انقلابی فعلی دارای مجموعه‌ای از عوامل موفقیت است که مهم‌ترین آنها مشارکت فشرده بخش‌هایی از مردم (از کودکان گرفته تا جوانان و سالمندان) در آن است و اعتقادات آنها برای ایستادن در مقابل کودتا و مقاومت در برابر آن همسو شده است.

بر اساس آنچه در گزارش خبرگزاری رسمی سودان آمده، مشاور رسانه‌ای سابق حمدوک در ادامه اظهارات خود با اشاره به اعتراض‌های گسترده اعلام کرد که تظاهرات مسالمت‌آمیز و راهپیمایی‌های میلیونی عاملی تعیین کننده است و بدون تردید به موفقیت منتهی خواهد شد. به ویژه اینکه این تظاهرات مسالمت‌آمیز بود که جهان را متحیر کرد و حمایت بین‌المللی از انقلاب و دولت غیرنظامی را به همراه داشت.

به نوشته این خبرگزاری وی همچنین به وجود چالش‌هایی در مقابل جنبش انقلابی ملت سودان علیه کودتا اشاره و بر ضرورت بازنگری احزاب سیاسی عضو ائتلاف گروه‌های آزادی و تغییر در تجربیات سیاسی‌شان تاکید کرد. این درحالی است که با وجود تلاش نیروهای امنیتی سودان برای متفرق کردن معترضان در پایتخت، تظاهرکنندگان خود را به قلب خارطوم رساندند و حالا تجمع سالگرد انقلاب، خود به ظرفیتی برای انقلاب دیگر تبدیل شده است. 

در همین راستا پایگاه خبری سودان تریبون در گزارشی مدعی شد مخالفان کودتای نظامی سودان با وجود تدابیر شدید امنیتی و حضور گسترده نیروهای نظامی، به مرکز شهر خارطوم رسیدند. تظاهرکنندگان وارد خیابان القصر در پایتخت سودان شدند و همزمان نیروهای امنیتی به سمت آنها گاز اشک آور و بمب های صوتی شلیک کردند. همچنین هزاران تظاهرکننده علیه توافق حمدوک و البرهان خود را به دروازه‌های کاخ ریاست‌جمهوری رساندند.

از طرفی خبرگزاری رویترز در گزارشی عنوان کرد که به تجمع‌کنندگان مقابل کاخ ریاست‌جمهوری به شدت حمله شد و این در حالی است که تجمع شاغلین سودان از تظاهرکنندگان خواستند خیابان‌های منتهی به کاخ ریاست‌جمهوری را ببندند. به نوشته رویترز این گروه خواستار پیوستن تمام انقلابیون به تجمع مقابل کاخ ریاست‌جمهوری شدند و تاکید کردند که باید تمام مسیرهای منتهی به کاخ بسته شوند.

اعلام موجودیت جدید در سالروز انقلاب

واقعیت این است که تظاهرات گسترده روزهای گذشته در سومین سالروز انقلاب سودان و به دعوت احزاب سیاسی مختلف کشور برگزار شده و هدف از آن یادبود سالگرد انقلاب نبوده است. این در حالی است که عبدالله حمدوک نخست وزیر سودان در سخنانی به مناسبت سومین سالروز انقلاب دسامبر ۲۰۱۸ که به سرنگونی نظام عمر البشیر منجر شد، تأکید کرد: «سودان امروز شاهد عقب‌نشینی بزرگ از مسیر انقلاب است. این عقب‌نشینی امنیت، وحدت و ثبات کشور را تهدید می‌کند و باعث می‌شود سودان به سمت پرتگاهی برود که دیگر نه وطن و نه انقلابی برای ما نماند».

اما حالا از ۲۵ اکتبر، سودان شاهد اعتراضاتی در مخالفت با اقدامات عبدالفتاح البرهان، رئیس شورای حاکمیتی و فرمانده ارتش است. وی پیشتر کابینه و شورای حاکمیتی را منحل کرده و شورای جدیدی را تشکیل داد. علاوه بر این البرهان و حمدوک ۲۱ نوامبر به توافق سیاسی برای تشکیل دولت و آزادی بازداشت شدگان رسیدند؛ اما گروه‌های سیاسی و مدنی با این توافق مخالفند و آنرا تلاشی برای مشروعیت بخشی به کودتا می‌دانند.

اما اوضاع به اینجا ختم نشد و با وجود ادامه اعتراض‌ها و افزایش تنش در خارطوم، منابع سودانی از کشته و زخمی شدن بیش از ۲۰۰ تن در اعتراض‌های روز یکشنبه و دوشنبه مخالفان کودتا در این کشور خبر دادند. در همین راستا خبرگزاری اسکای نیوز در گزارشی مدعی شد که سندیکای قانونی پزشکان سودان اعلام کرد که در جریان تلاش‌ نیروهای امنیتی سودان برای متفرق کردن ده‌ها هزار معترض از اطراف کاخ ریاست جمهوری در خارطوم و مناطق دیگر سودان، حداقل یک معترض با گلوله جنگی کشته و بیش از ۲۰۰ تن دیگر زخمی شدند.

در این میان یکی از اعضای این اتحادیه به اسکای نیوز گفت: «تعدادی از معترضان با گلوله مستقیم به سر، پاها و سینه و تعداد زیادی مورد اصابت گاز اشک‌آور قرار گرفتند و در شماری از بیمارستان‌های خارطوم افرادی با اوضاع وخیم جسمانی وجود دارند».

همچنین بعدازظهر یکشنبه هزاران معترض سودانی علی‌رغم حضور شدید نیروهای امنیتی، بسته شدن پل‌های اصلی و استفاده بیش از حد از گاز اشک‌آور و گلوله های واقعی، لاستیکی و صوتی به نزدیکی کاخ ریاست جمهوری در مرکز پایتخت رسیدند.

در آخر باید خاطرنشان کرد که سودان در سال گذشته شاهد بحران سیاسی جدیدی در پی بروز اختلافات کنونی بین دو بخش نظامی و مدنی در قدرت بود. از اواخر سپتامبر تنش‌های اجتماعی در سودان افزایش چشمگیری داشت؛ به طوریکه تظاهرکنندگان بندر پورت سودان را بستند. در ۲۳ اکتبر نمایندگان قبایل مشارکت‌کننده در تظاهرات از جمله قبلیه البجا تهدید به جدایی شرق کشور در صورت عدمت تعدیل توافقنامه صلح امضا شده در جوبا کردند. این مساله در پی افزایش بحران سیاسی در خارطوم و برگزاری تظاهرات حامی دولت مدنی و دیگر مخالفان آن و حامیان نظامیان رخ داد و حالا به تهدیدی جدی برای ساختار سیاسی حاکم تبدیل شده است. حال باید دید دو دستگی در سودان چه نتیجه‌ای به بار می‌آورد.

گزارش: اردشیر حبیبی