به گزارش آتیه‌آنلاین، وزیر کشاورزی لبنان دیروز (شنبه) از احتمال سفر قریب الوقوع نخست وزیر این کشور به عربستان خبر داد؛ اقدامی که ممکن است راه حلی برای بحران دیپلماتیک بین بیروت و ریاض باشد. خبرگزاری آناتولی در این مورد به نقل از عباس حاج حسن، وزیر کشاورزی لبنان اذعان داشت که پس از سفر نجیب میقاتی به مصر، به احتمال زیاد وی به عربستان سعودی خواهد رفت.

نزدیک شدن به ریاض

به نوشته آناتولی حاج حسن بر اهمیت احیای روابط با کشورهای عربی تاکید و خاطرنشان کرد: «استعفای جورج قرداحی، وزیر اطلاع رسانی در زمانی صورت گرفت که او صلاح دید و از نظر ما او یک وطن پرست است». این درحالی است که بر اساس گزارش‌های منتشر شده قرداحی یک روز قبل از سفر ماکرون به عربستان در ۴ نوامبر گذشته، استعفای خود را تقدیم کرد و گفت که از طریق میقاتی فهمیده است فرانسوی‌ها دنبال استعفای او برای تسهیل گفتگو با مقامات سعودی در مورد لبنان هستند.

در همین حال هفته گذشته تماس سه جانبه‌ای میان نجیب میقاتی، نخست‌وزیر لبنان، محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان و امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه برقرار شد و سه طرف بر لزوم حل اختلاف‌ها تاکید کردند. لازم به ذکر است که بحران میان لبنان و عربستان پس از انتشار اظهارات قرداحی که پیش از انتصاب در سمت وزارت اطلاع رسانی درباره جنگ یمن ایراد کرده بود، آغاز شد و ۲۹ اکتبر، ریاض سفیر خود در بیروت را فراخواند و از سفیر لبنان خواست که این کشور را ترک کند. به دنبال این اقدام امارات، بحرین، کویت و دولت مستعفی یمن هم دست به اقدامات مشابه زدند.

اما خبر سفر قریب الوقوع نجیب میقاتی به ریاض در حالی از سوی رسانه‌ها مطرح شد که روز گذشته (شنبه) نخست وزیر لبنان از تاکید ولیعهد عربستان در جریان سفرهایش به کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس بر حمایت از لبنان قدردانی کرد.

از این رو سایت خبری النشره با انتشار گزارشی در این رابطه نوشت که نجیب میقاتی، نخست وزیر لبنان در اظهاراتی در شبکه‌های اجتماعی اعلام کرد که از سفر محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی و تلاش‌های مستمر وی برای تقویت چارچوب‌های همکاری و هماهنگی بین کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، همه کشورهای عربی و از جمله لبنان قدردانی می‌کند.

به نوشته النشره میقاتی با بیان اینکه از تاکید قاطعانه ولیعهد در جریان سفرهایش بر حمایت از لبنان و لبنانی‌ها قدردانی می‌کند تاکید کرد که مطمئنا این اقدام میتواند شروعی مجدد برای کشورهای عربی در مواجهه با بیروت باشد. توجه و تعریف نخست وزیر لبنان از ولیعهد جوان ریاض در حالی در رسانه‌های مختلف دست به دست میشود که ولیعهد سعودی از سه‌شنبه گذشته، سفر به کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس را با ورود به مسقط، پایتخت عمان آغاز و پس از آن به امارات، قطر، بحرین و کویت سفر کرد.

اتخاذ مواضع جدید از سوی میقاتی در حالی واکنش‌های مختلفی را در خصوص بازسازی مناسبات میان بیروت و ریاض به دنبال داشته که منابع خبری روز گذشته (شنبه) از ورود هیئتی از وزارت اطلاع‌رسانی لبنان به ریاض به منظور حضور در نشست اتحادیه رادیو تلویزیون کشورهای عربی خبر دادند. در همین حال روزنامه الاخبار لبنان روز گذشته اعلام کرد که هیئتی از وزارت اطلاع رسانی این کشور به ریاست حسان فلحه، مدیرکل این وزارتخانه به عربستان سفر کرد. براساس گزارش منتشر شده در الاخبار، این هیئت به منظور شرکت در نشست‌های اتحادیه رادیو و تلویزیون کشورهای عربی در ریاض به عربستان سفر کرده است.

همچنین در ادامه گزارش الاخبار آمده است که نشست‌های شورای اجرایی آغاز شده و پس از آن نشست مجمع عمومی اتحادیه برگزار می‌شود و اعضای هیئت شورای اجرایی و رئیس اتحادیه طی امروز انتخاب می‌شوند. همچنین قرار است که گزارش کمیته دائمی رادیو و تلویزیون برای سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ در این جلسه به تصویب برسد و طی آن هیئت لبنان با تعدادی از مسئولان این اتحادیه دیدار و گفت‌وگو خواهد کرد.

سعودی‌ها در فکر نفوذ

موضوع مهتر این است که هیئت وزارت اطلاع رسانی لبنان در شرایطی به عربستان سفر کرده است که اخیرا اظهارات جورج قرداحی، وزیر اطلاع رسانی مستعفی این کشور درباره جنگ یمن بحرانی را در روابط دیپلماتیک میان دو کشور ایجاد کرد و در نهایت قرداحی تحت فشار طرف‌های مختلف ناگزیر به استعفا شد؛ این بدان معناست که سعودی‌ها توجه بیشتری بر رسانه‌های لبنان خواهند داشت و حتی بحث نفوذ در این ساختار از سوی ریاض هم مطرح است.

به اعتقاد برخی از کارشناسان مسائل خاورمیانه این اقدام عربستان در راستای ایجاد بی‌ثباتی و ناآرامی در لبنان صورت می‌گیرد؛ چراکه آنها نمی‌خواهند دولتی مستحکم و با اقتدار در لبنان حاکم باشد. این در حالی است که عربستان سعودی همچنان سیاست‌های نابخردانه خود در منطقه که منجر به شکست این کشور در تحولات سوریه، عراق، یمن و غیره شده است را ادامه داده و دخالت در امور داخلی کشورهای منطقه را متوقف نکرده است.

به اعتقاد برخی از ناظران مسائل بین‌الملل عربستان، آمریکا و رژیم صهیونیستی و برخی دیگر از کشورهای عربی و غربی تمایلی ندارند که در لبنان آرامشی وجود داشته باشد و تحولات اخیر در لبنان در همین راستا صورت گرفته است. از انفجار در بندر بیروت گرفته تا  سرکوب تظاهرات مسالمت‌آمیز مردم لبنان، اعمال تحریم‌ها و در نهایت تصمیم به اخراج سفیر لبنان از برخی از کشورهای عربی، همگی به عنوان مثال‌های متعدد گواهی بر این ادعاست.

از سوی دیگر برخی از رسانه‌های داخلی در بیروت بر این باورند که عملکرد ریاض در لبنان نشان میدهد که مقامات سعودی می‌خواهند در داخل لبنان و بین گروه‌های سیاسی در داخل این کشور درگیری ایجاد کنند. به عبارت ساده‌تر در واقع آنها می‌خواهند دولت مستقر کنونی در لبنان نتواند به مسائل اصلی بپردازد و درگیر مسائل فرعی و حاشیه‌ای شود در حالی که این سیاست یک سیاست نخ‌نما شده است که در برخی از کشورهای همسایه مانند سوریه هم آزمایش خود مبنی بر نامطلوب بودنش را پس داده است.

در آخر باید خاطرنشان کرد آن شاخصی که میتواند بر روابط ریاض- بیروت اثرگذار باشد و این روابط را به سوی مناسبات مطلوب سوق دهد، تغییر جدی در ساختار سیاست خارجی دربار پادشاهی عربستان و تغییر زاویه دید ریاض به بیروت است. اگر این مسائل در مناسبات جدید عربستان با لبنان لحاظ شود میتوان به آینده این مناسبات امیدوار بود و در غیر این صورت تنها محصول برجای مانده، افزایش تنش روافزون میان این دو کشور است.

گزارش: اردشیر حبیبی