به گزارش آتیه آنلاین، بیش از ۶۰ سال است که سازمان تأمین‌اجتماعی در راستای وظایف محول شده به آن، به بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران خدمات ارائه می‌کند. نتیجه این خدمات ارائه شده به ذی‌نفعان سازمان، در چارچوب آمار ثبتی متبلور شده است؛ به نحوی که ما در حال حاضر می‌توانیم به اطلاعات و آمار بیش از پنج دهه سازمان دسترسی داشته باشیم. اصولاً در سازمان‌های بیمه‌ای، اساس و پایه هرگونه تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی باید بر مبنای آمار و اطلاعات و محاسبات باشد و درک و دریافت مشکلات و مسائل سازمان نیز باید از طریق مطالعه آماری، تحلیل و تفسیر داده و اطلاعات آماری بر مبنای روش‌های مناسب و علمی‌ آمار صورت گیرد. در سازمان تأمین‌اجتماعی نیز باید جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات و داده‌های آماری در راستای تحلیل‌های مناسب جهت تصمیم‌سازی در حوزه‌های مختلف سازمانی صورت گیرد؛ بخصوص گزارش‌های تحلیلی آماری مانند گزارش‌های اکچوئریال و داده‌کاوی باید به نحوی مورد استفاده قرار گیرد تا بر مبنای آنها، بتوان برای وضعیت آینده سازمان از نظر پایداری و تعادل منابع و مصارف برنامه‌ریزی کرد. به مناسبت روز آمار، به فعالیت‌های مدیریت آمار، اطلاعات و محاسبات سازمان در شش ماهه نخست امسال نگاهی انداخته‌ایم.

پرسنل ستادی و استانی

مدیریت آمار، اطلاعات و محاسبات سازمان با پنج گروه تخصصی و ۱۶ پرسنل شاغل، به منظور انجام وظایف و امور محول شده در حال فعالیت است. این گروه‌ها شامل «گروه نیازسنجی و جمع‌آوری، گروه گزارشگری، گروه محاسبات و راهکارهای بیمه، گروه محاسبات و راهکارهای درمان و گروه هوش مصنوعی و مدیریت دانش» است. در مجموع حدود هزار و ۱۰۰ نفر از پرسنل سازمان در قالب رابط آماری، کارشناس آمار، رئیس اداره آمار و فناوری اطلاعات در واحدهای اجرایی بیمه و درمان، ادارات‌کل بیمه‌ای و مدیریت‌های درمان استان‌ها و همچنین ستاد سازمان، شبکه آماری سازمان را تشکیل داده‌اند.  

برنامه‌های راهبردی حوزه آمار

برای تولید گزارش‌های تحلیلی و محاسباتی و اکچوئریال، نیاز به تولید آمارهای علمی ‌و مبتنی بر اصول آمار ثبتی است؛ به همین دلیل روش گردآوری آمارها در حال تحول است و آمارگیری‌های میدانی به تدریج و با سرعت جای خود را به آمارهای ثبتی می‌دهد. منشاء تولید اغلب داده‌های آماری در سازمان، سیستم‌های اطلاعاتی- عملیاتی مستقر در واحدهای اجرایی است که به نحوی وظیفه ثبت عملکردهای فعالیت‌های روزمره را به عهده دارند. اغلب این سیستم‌های اطلاعاتی - عملیاتی موجود و فعال، با هدف تولید آمار طراحی نشده‌اند و از نظر فناوری و اصول آماری، توان لازم برای تغذیه نظام آماری سازمان را ندارند. در این راستا و به منظور تولید و ارائه آمارهای مورد نیاز و رفع نیازهای محاسباتی تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان به نحو مناسب در قالب آمار با کیفیت، بهنگام، دقیق و صحیح، این مدیریت اقدام به ارائه برنامه‌هایی در چارچوب برنامه‌ریزی استراتژیک سازمان کرده تا به این مهم دست یابد.

«برنامه‌های استراتژیک عملیاتی پنج ساله» شامل «داده‌کاوی و تولید دانش از پایگاه‌های سازمان (دو برنامه)، استقرار نظام امنیت و صیانت از اطلاعات، استقرار نظام مستندسازی و انتشارات اطلاعات، استقرار نظام کیفیت آماری و ایجاد انبار داده» است که همه آنها در اجرا شامل بخش‌های ستادی و استانی و نیز به شکل درون‌سپاری و برون‌سپاری انجام خواهند شد؛ اولویت اجرای آنها در سطح معاونت است و از سال جاری آغاز شده و تا چهار سال آینده به پایان خواهند رسید.

تهیه و انتشار سالنامه آماری 

سالنامه آماری سازمان، نشریه‌ای معتبر و قابل اتکا و دارای سری زمانی است که هر سال در مدیریت آمار، اطلاعات و محاسبات سازمان تولید و در سایت سازمان تأمین‌اجتماعی جهت بهره‌برداری بارگذاری می‌شود. این سالنامه شامل چهار فصل مختلف در حوزه‌های بیمه، درمان، مالی و بین‌الملل و نیز حاوی جداول و نمودارهای مربوط به هر یک از این چهار بخش است. از طرفی به منظور ارائه آمار و اطلاعات جهت استفاده مخاطبان از ابزارهای مختلف مانند نقشه، اینفوگرافیک و نمایش‌های دیگر استفاده می‌شود. جداول، نمودارها، نقشه‌ها و اینفوگرافی‌های مورد استفاده به گونه‌ای است که مراجعه‌کننده به راحتی می‌تواند ضمن اطلاع از آخرین تغییرات آمار و اطلاعات، به مقایسه استان‌ها و در مواردی شعب و بیمارستان‌های سازمان بپردازد. آخرین سالنامه منتشر شده مربوط به سال گذشته است.

تهیه و انتشار اینفوگرافیک‌ها

یکی از فعالیت‌های متداول مدیریت آمار، اطلاعات و محاسبات سازمان، تهیه و انتشار اینفوگرافیک‌های مختلف است. از اینفوگرافی برای رسیدن به مقاصد گوناگونی همچون اطلاع‌رسانی، افزایش سرعت انتقال اطلاعات، آموزش، قرار دادن حجم وسیعی از اطلاعات در فضایی کم، راهنمایی‌های کاربردی، نتایج یک تحقیق علمی ‌و یا نظرسنجی، جلب توجه بینندگان به یک موضوع، نقشه‌ها و مسیریابی، مجتمع کردن چند نوع اطلاعات در یک تصویر و ده‌ها مورد دیگر استفاده می‌شود. در این راستا، مدیریت آمار و اطلاعات و محاسبات اقدام به تهیه و ارائه انواع اینفوگرافیک‌ها در حیطه فعالیت‌های سازمان کرده است.

تهیه تقویم انتشاراتی فعالیت‌ها

به منظور اطلاع‌رسانی به ذی‌نفعان و متقاضیان آمار و اطلاعات سازمان، تقویم انتشاراتی مدیریت آمار، اطلاعات و محاسبات تهیه و در سایت سازمان به منظور استفاده مراجعه‌کنندگان بارگذاری شده است.

به‌روزرسانی و ایجاد اقلام و شاخص‌های تخصصی

تهیه و استخراج جداول آماری، نیازمند تهیه اقلام و شاخص‌های آماری براساس تعاریف و مفاهیم و روش‌های شمارش و... است که متناسب با هر نیاز، نسبت به ایجاد و یا به‌روزرسانی اقلام آماری اقدام می‌شود. در این راستا در شش ماهه نخست امسال اقدامات زیادی صورت گرفته که برخی از آنها عبارت است از: ایجاد قلم غرامت دستمزد ایام بیکاری غیرحضوری، ایجاد قلم هزینه ازدواج غیرحضوری، ایجاد قلم کمک‌هزینه کفن‌ودفن، ایجاد قلم احکام صادره بیمه بیکاری، ایجاد قلم احکام صادره بیمه بیکاری، ایجاد قلم بیمه‌شده اختیاری غیرحضوری، ایجاد قلم بیمه‌شده حرف و مشاغل غیرحضوری به تفکیک جنسیت، ایجاد قلم بیمه‌شده حرف و مشاغل غیرحضوری به تفکیک نرخ و مانند آن.

استخراج داده‌ها و تهیه جداول آماری

یکی از مهمترین وظایف مدیریت آمار، اطلاعات و محاسبات، استخراج داده‌ها و تهیه جداول آماری و اطلاعات مربوط به بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران و همچنین اطلاعات بخش‌های درمان و مالی سازمان است. در این راستا، بخشی از اقدامات صورت گرفته در شش ماهه اول امسال شامل تهیه جداول مربوط به اصلاحات مورد نیاز آمارنامه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، تهیه جداول بررسی مقایسه‌ای میانگین مستمری فعلی و برقراری انواع مستمری‌بگیران، تهیه جداول سری زمانی آمار و شاخص‌های بیمه‌ای، تهیه جداول عملکرد تعهدات ایجادی قوانین، هزینه مستمری‌بگیران، منابع نقدی تعهدی، تهیه جداول مالی گزارش تعهدات بیمه‌ای، تهیه جداول آماری کارکنان سازمان به تفکیک‌های مختلف، تهیه جداول مربوط به آمار و اطلاعات بیمه‌شدگان جوان و... است.

تهیه گزارش‌ها و تحلیل‌های آماری

یکی از نیازهای مهم مدیران و تصمیم‌گیران سازمان، اطلاع از تغییرات و تحولات سازمان در گذر زمان است. مدیران به گزارش‌های تحلیلی به منظور اطلاع از این تغییرات به منظور کمک در تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌های خود نیاز دارند. گزارش‌های تحلیلی عمدتاً بر دو موضوع اصلی استوار است: داده‌ها و اطلاعات و روش‌های آماری مناسب جهت انجام محاسبات مورد نیاز. گزارش‌نویسی تحلیلی بخش دیگری از این فرایند است. در این راستا، نمونه‌هایی از گزارش‌های تهیه شده در شش ماهه اول امسال می‌توان به این موارد اشاره کرد: تهیه گزارش «سازمان تأمین‌اجتماعی در آینه آمار» (مشتمل بر ۹۱ صفحه آمار، شاخص، نمودار، نقشه و اینفوگرافیک در حوزه‌های بیمه، درمان، مالی، اکچوئری ساختار اداری و خدمات الکترونیک در چهار بخش فراگیری، کفایت، پایداری و کارآمدی)، تهیه گزارش آمار ماهانه خدمات سازمان طی مدت اجرای طرح ۳۰۷۰ (تحول دیجیتال) تا پایان خردادماه، تهیه گزارش اصلاح شده بررسی سرانه برخورداری مراکز بیمه‌ای، تهیه گزارش اولیه نسبت هزینه‌های پرسنلی و اداری بیمه و درمان به درآمد حق بیمه، تهیه محاسبه بار مالی اجرای همسان‌سازی در سال ۱۴۰۰ و...

نظارت و پایش

ارزیابی عملکرد واحد آماری ادارات‌کل ‌- مدیریت‌های درمان با استفاده از دو شاخص کیفیت آمار و اطلاعات و ارتقاء فرهنگ آماری و محاسباتی صورت می‌گیرد. در این راستا، دارا بودن ویژگی‌هایی از جمله بهنگام، کامل، صحیح و دقیق بودن آمار و اطلاعات و محاسبات با هدف ارزیابی کیفیت اطلاعات و همچنین تعداد گزارش‌های آماری تولید شده در قالب بولتن، اینفوگرافیک، سایت و گزارش‌های تحلیلی و پاسخ به درخواست‌های آماری واصله با رعایت اصول نظام‌نامه آماری به منظور ارزیابی ارتقاء فرهنگ آماری سازمان مدنظر است. در این مورد همچنین می‌توان به نظارت و پایش بر عملکرد گزارش آماری در سیستم جامع بیمارستانی (HIS)، تهیه عناوین شاخص‌های عملکردی مربوط به مزایای انگیزشی، تهیه و نهایی کردن برنامه‌های استراتژیک مدیریت برای دوره پنج ساله ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۴ و برش سال ۱۴۰۰ و... اشاره کرد.

کیفیت‌سنجی و رفع مشکلات داده‌ای

در این خصوص می‌توان به پیگیری و تعامل با ادارات‌کل جهت اصلاح کدهای فعالیت مرتبط با موارد فاقد فعالیت بیمه بیکاری، بیمه حرف و مشاغل آزاد و اختیاری که در بیمه‌شدگان اجباری به اشتباه ثبت شده بود، نظارت و پایش بر عملکرد گزارش آماری در سیستم جامع بیمارستانی (HIS)، نظارت و پایش بر عملکرد گزارش آماری در سیستم جامع هوشمند کسب‌وکار (BI) و تعامل حداکثری با همکاران آمار در مدیریت‌های درمان کل کشور جهت اصلاح و ارسال به موقع اطلاعات اشاره کرد.

طرح خدمات غیرحضوری ۳۰۷۰

در سرویس‌هایی که افزون بر ارائه خدمت به‌ صورت غیرحضوری، همزمان سرویس مزبور به‌ صورت حضوری نیز در شعب ارائه می‌شود، با هدف هدایت ادارات‌کل و شعب تابعه به منظور راهنمایی و ترغیب مراجعان به استفاده از سرویس‌های غیرحضوری، همزمان داده‌های حضوری و غیرحضوری جمع‌آوری و در کلیه داشبوردها مربوطه نمایش داده شده است. داشبوردهای طرح خدمات غیرحضوری ۳۰۷۰  که تاکنون در ۲۹ دسته‌بندی و ۵۵۹ قلم آماری در دست بهره‌برداری است، پیاده‌سازی شده‌اند. همچنین بالغ بر ۱۰۰ دسترسی جهت استفاده کاربران شامل مدیران استانی و کارشناسان آمار و فناوری برای آنها ایجاد شده است. نمونه‌ای از این اقدامات شامل ایجاد داشبوردهای مختلف به منظور بهره‌برداری در امور فنی بیمه‌شدگان، ثبت هوشمند خاتمه کفالت (فرزندان اناث) برای امور مستمری‌ها، استعلام وضعیت بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران برای امور نامنویسی و حساب‌های انفرادی و پرداخت آنلاین، ابلاغ مفاصاحساب و ابلاغ الکترونیک احکام مطالباتی برای واحد وصول حق بیمه سازمان است.

کمیته صیانت از اطلاعات

کمیته صیانت از اطلاعات و آمار سازمان با هدف رعایت حریم خصوصی و حفظ و صیانت اطلاعات و آمار سازمان و ذی‌نفعان آن و به منظور ایجاد نظم و انضباط و جلوگیری از هرگونه سوءاستفاده از اطلاعات تشکیل شده است. نکته قابل توجه اینکه در شش ماهه اول امسال، بالغ بر ۲۵۰ درخواست توسط کمیته واصل و مورد بررسی قرار گرفته که از این تعداد بالغ بر ۲۰۰ درخواست تأیید و مابقی رد شده است؛ یعنی در این دوره زمانی ۸۰ درصد درخواست‌ها تأیید و ۲۰ درصد آنها رد شده است. با توجه به تنوع نوع درخواست‌های واصله مجوزهای صادره عمدتاً در قالب ارائه آمار تعدادی بیمه‌شدگان، مستمری‌بگیران و کارگاه‌ها بدون اطلاعات هویتی است؛ مگر درخواست‌های مربوط به نهادهایی مانند برخی سازمان‌های وابسته به قوه قضاییه، سازمان بازرسی کل کشور، نیروهای مسلح و انتظامی‌ با حکم قضایی که معمولاً کمتر از ۵ هزار رکورد است.

برگزاری دوره آموزشی 

برگزاری دوره آموزشی (SQL) برای کلیه کارشناسان آمار و فناوری اطلاعات حوزه بیمه و درمان با شرکت بیش از ۸۰۰ نفر از کارشناسان سراسر کشور؛ تولید محتوای آموزش تخصصی مرتبط نرم‌افزارهای آماری (داشبورد اکسلی و پاور بی‌آی) با مشارکت همکاران آماری استان‌ها و مشارکت در کلاس‌های آموزشی مرتبط و نیز برگزاری ویدئو کنفرانس با همکاران آماری مدیریت درمان استان‌ها به منظور آموزش (BI) و دریافت نقطه‌نظرات مرتبط با موضوع ((PP) درمان) از جمله فعالیت‌های مدیریت آمار، اطلاعات و محاسبات سازمان در شش ماهه اول سال جاری بوده است.

داده‌کاوی برای کشف تقلب!

یکی از مهمترین مباحث مرتبط با مقوله داده‌کاوی در بانک‌های اطلاعاتی سازمان، موضوع کشف تقلب از طریق بررسی بانک‌های اطلاعاتی سازمان است. در این راستا، علاوه بر تهیه گزارش‌های موردی در برخی موضوعات، کارگروهی جهت شناسایی گلوگاه‌های فساد و شناسایی مکانیزه تفلب تشکیل شده است. در شش ماهه نخست سال جاری نیز این کارگروه ۹ جلسه تشکیل داده است.

گزارش‌های آماری در آیینه مطبوعات

برخی از گزارش‌های تهیه شده در مدیریت آمار، اطلاعات و محاسبات در هفته‌نامه آتیه‌نو و پایگاه خبری آتیه‌آنلاین درج و مورد نقد و بررسی قرار گرفته و بر اساس آن تحلیل‌های گوناگونی صورت گرفته است.

نویسنده : رضا خراسانی، روزنامه نگار