به گزارش آتیه‌آنلاین، نگاهی به روند اثرگذاری تربیت نیروی کار ماهر و بهره‌مندی از آن در قالب فعالیت‌های اقتصادی، تولیدی و خدماتی در کشورهای توسعه‌یافته و همچنین تأثیر این اقدامات در قالب سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت حوزه‌های تولید و خدمات در افزایش رشد و توسعه اقتصادی آن کشورها، می‌تواند راهگشای جهانیان در حوزه اهمیت مهارت‌آموزی و تلفیق آن با دانش آکادمیک باشد.
خروجی اثربخش تحصیلات دانشگاهی و آموزش عملی
تمرکز در حوزه تربیت نیروی انسانی ماهر در کشورهای توسعه‌یافته با تکیه بر کشف استعداد و تربیت افراد در قالب نظام آموزشی اثربخش، از دوره‌های آموزشی مدارس آغاز و در دانشگاه با ترکیب تحصیلات آکادمیک، دانش روز جهان و دوره‌های آموزش مهارت عملی، اجرایی می‌شود.
اهمیت تلفیق تحصیلات دانشگاهی و مهارت‌آموزی عملی به صورت همزمان در این است که اجرای این دو در قالب یک بسته، علاوه بر تزریق دانش روز به افرادی که خروجی سیستم استعدادیابی کارآمد هستند، با ارائه همزمان و عملی این آموزش‌ها، تجربیات کارگاهی با علم روز محصولی را تحت عنوان نیروی کار ماهر، آماده ورود به بازار کار می‌کند.
چرخه تولید در کشورهای با اقتصاد توسعه‌یافته با ورود نیروی کار ماهر به کارگاه‌های تولیدی و خدماتی نیز با ارائه بسته‌های آموزش مهارت، نیروی کار ماهر را برای فعالیت با بهره‌وری بالا در زمینه‌های مختلف آماده کرده و در کوتاه‌ترین زمان ممکن با سیاست‌های درست نظام آموزشی، مهارتی و تولیدی، فرد به عنوان نیروی کار ماهر به کار مشغول می‌شود.
نکات اساسی در چرخه تربیت نیروی کار
اما دو نکته در کشور مورد توجه سیاستگذاران حوزه آموزش قرار نگرفته که شرایط حاضر اقتصاد و تولید، محصول آن است؛ یکی نبود نقش اثرگذار آموزش در سیاست‌های کلان اقتصادی و آموزشی است و دیگری بی‌توجهی به این موضوع اساسی که استعدادیابی، آموزش مهارت و تربیت نیروی انسانی برای ورود به بازار کار باید در قالب نظام‌های آموزشی در سنین نوجوانی و جوانی در مدارس و دانشگاه‌ها آغاز و مورد توجه قرار گیرد.
نبود سیاست‌های کارآمد و عمل‌گرای حوزه آموزش نیروی انسانی در مدارس و دانشگاه‌های کشور در دهه‌های گذشته - و حتی عدم وجود قوانین با الزام مناسب در این حوزه - و البته نبود زمینه مناسب و امکانات آموزشی در دانشگاه‌ها، مجموعه‌ای از عواملی است که موجبات عدم توجه درست، بجا و بموقع به مسأله آموزش و تربیت نیروی کار ماهر را در کشور فراهم آورده است.
البته باید تأکید داشت که خروجی سیستم آموزش نیروی کار در کشور در حال حاضر به تنهایی توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در حال مدیریت و کنترل است و نهادهایی مانند سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای نقش زیادی در تربیت نیروی انسانی ماهر در کشور ایفا می‌کنند.
نگاهی به آمارهای حوزه تربیت نیروی انسانی
بر اساس تازه‌ترین آمار اعلامی از سوی علی اوسط‌هاشمی، معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و رئیس سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای کشور، به صورت سالانه بیش از یک میلیون و۲۰۰ هزار نفر از طریق این سازمان در قالب آموزش‌های دولتی و سیستم آموزش فنی‌وحرفه‌ای خصوصی با نظارت این سازمان در حال فراگیری آموزش مهارت هستند.
با نگاهی به خروجی سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای در حوزه فعالیت و تعامل این نهاد به عنوان بزرگترین سازمان مهارت‌آموزی در کشور با مدارس، دانشگاه‌ها، سازمان‌ها و نهادهای مختلف دولتی و غیردولتی در قالب پادگان‌ها، زندان‌ها و بسیاری دیگر از سازمان‌ها، می‌توان نقش پررنگ این سازمان را به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های وزارت کار در حوزه تربیت نیروی کار ماهر دید.
نگاه بلند توسعه مراکز آموزشی جوار و بین کارگاهی
البته از نقش اثرگذار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و تعامل سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای با بنگاه‌های اقتصادی در قالب ایجاد مراکز جوار و بین کارگاهی در راستای ارائه آموزش‌های مهارتی نباید غافل شد. همانگونه که طبق اعلام این سازمان در حوزه صنعت از ابتدای انقلاب تا سال ۱۳۹۸ حدود ۹۰ مرکز جوار کارگاهی در کشور وجود داشت و در دو سال اخیر این تعداد به حدود ۳۰۰ مرکز ارتقاء داده شد، رشد بیش از سه برابری را در این زمینه شاهد هستیم. بر اساس برنامه‌ریزی این سازمان، مراکز ارائه‌دهنده آموزش‌های مهارتی در تعامل با کارگاه‌ها و بنگاه‌های تولیدی و خدماتی در سال ۱۴۰۰ با جهشی بسیار بزرگ باید به یکهزار و ۴۰۰ مرکز افزایش یابد.
بر مبنای تجربیات روز و موفق جهانی در کشورهای توسعه‌یافته، آموزش مهارت باید همراه با آموزش تحصیلی آغاز شود و در واقع نقش اساسی را در تربیت نیروی انسانی، سیستم و نظام آموزشی کشور در مدارس و دانشگاه‌ها ایفا کنند و سازمان‌های آموزش مهارت و همچنین بنگاه‌ها، مکمل این روند در آینده در بخش تربیت نیروی انسانی برای ورود به بازار کار باشند که البته این مهم در کشور ما مورد غفلت قرار گرفته است.
خروجی دانشگاه‌ها؛ تحصیلکردگان بی مهارت
ولی‌الله صالحی، کارشناس روابط کار در گفت‌وگو با آتیه آنلاین با تأکید بر اینکه در سیستم آموزشی در کشور، جای خالی آموزش مهارت پیدا است، اظهار داشت: طبیعتاً آموزش‌های کوتاه‌مدت پیش از ورود افراد به بازار کار در روند اشتغال و اثرگذاری آن بر حوزه تولید بسیار می‌تواند مؤثر باشد و حتی در بهره‌وری نهایی کار و تولید و اقتصاد، اثرات این اقدام در حوزه مهارت قابل مشاهده است.
وی گفت: در حال حاضر با وجود مشکلات حوزه اقتصاد و تولید، بخش آموزش در بنگاه‌های اقتصادی و تولیدی از رونق گذشته برخوردار نیست و کارفرمایان با مشکلات عدیده‌ای مواجه هستند و به تبع این شرایط، نگاه لازم به حوزه مهارت‌آموزی در کارگاه‌ها با کاستی‌های فراوانی مواجه است.
نگاه سرمایه‌گذاری بلندمدت به آموزش
این فعال حوزه کار افزود: با وجود شرایط نامناسب در بسترهای اقتصاد و تولید است که آموزش به عنوان یک سرمایه‌گذاری بلندمدت در نظر گرفته نمی‌شود و کارفرمایان و جامعه کارگری نیز به فکر بازده‌های کوتاه‌مدت برای گذران شرایط موجود هستند. در این میان، مهارت‌آموزی به عنوان یک اصل مهم در کار و تولید نه تنها در بنگاه‌های تولیدی و خدماتی بلکه حتی در سیستم نظام آموزشی دانش‌آموزش و دانشجویان به میزان کافی دیده نمی‌شود.
وی تصریح کرد: اگر شرایط اقتصادی در تولید مناسب بود، به طور طبیعی قبل از ورود افراد به بازار کار در قالب نظام‌های آموزشی باید افراد تحت آموزش‌های مهارتی به یادگیری فنون روی می‌آوردند و یا اگر این اتفاق نمی‌افتاد، حداقل در بدو ورود به کارگاه‌ها و بنگاه‌ها، بخش‌های آموزش فعال، مجموعه‌ای از اقدامات آموزش مهارت را برای نیروی کار در نظر می‌گرفتند و پس از طی این مراحل، نیروی کار ماهر به فعالیت خود ادامه می‌داد که متأسفانه هیچکدام از شرایط مذکور در حال حاضر به درستی اجرا نمی‌شود.
نبود ارتباط سیستم آموزشی و مهارت
صالحی در ادامه گفت: سیستم آموزشی در کشور در حوزه آموزش و پرورش و آموزش عالی ارتباط لازم با آموزش‌های مهارتی برقرار نکرده و جای خالی مهارت آموزی در آموزش کاملاً مشهود است و نتیجه آن، تربیت افراد غیرماهر و با تحصیلات عالی است که در زمینه مهارت، هیچگونه تخصصی را کسب نکرده‌اند.
وی گفت: زمانی که یک فرد در بهترین دوره زندگی در اوج جوانی در مدارس و دانشگاه‌ها مشغول به تحصیل است و نهایتاً ما با یک سیستم ناکارآمد آموزشی در حوزه مهارتی با افراد تحصیلکرده بدون مهارت در جامعه مواجه هستیم، این موضوع به سرمایه‌های اجتماعی و اقتصادی لطمه وارد کرده و ورود افراد ناکارآمد و بدون تخصص به بازار کار و تولید را موجب می‌شود. نکته‌ای که باید در این خصوص مورد توجه قرار گیرد و در سیاست‌های کارآمد حوزه کار اجرا شود، احیای دوباره بخش آموزش در کارگاه‌ها و استفاده از خروجی مناسب این بخش در حوزه تربیت افراد و نیروی کار ماهر است.
ارتباط کارآمد صنعت و دانشگاه در گذشته
این کارشناس حوزه بازار کار تصریح کرد: در گذشته ارتباط مناسبی بین صنعت و دانشگاه وجود داشت که طی آن، مسئولان کارگاه‌ها با مراجعه به دانشگاه‌ها و مطالعه پرونده دانشجویان، برخی از افراد در حال تحصیل که با شاخص‌های مدنظر بنگاه‌های اقتصادی و تولیدی همخوانی داشت را بورسیه کرده و در واقع یک سرمایه‌گذاری بلندمدت انجام می‌دادند.
وی با اشاره به اینکه در این روند دانشجویان ضمن ادامه تحصیل در دانشگاه با حضور در کارگاه به صورت عملی اقدام به مهارت‌آموزی داشت و در زمان فارغ‌التحصیلی، یک فرد ماهر دارای دانش روز به بازار کار وارد می‌شد، ادامه داد: اساساً این نوع آموزش در واقع کاربری است و فرد دارای دانش و مهارت و همچنین کارگاه‌ها و بازار کار کشور از وجود یک نیروی کار ماهر دارای تحصیلات عالی نهایت بهره‌مندی را داشتند.
نظر شما