به گزارش آتیه‌آنلاین، مدت زیادی از موج آغازین پناهجویان در مرزهای اروپا که مختصات انسانی و سیاسی را در این قاره تحت تاثیر قرار داد گذشته است،‌ با این حال این بحران همچنان در مرزهای شرقی قاره سبز ادامه دارد و قربانی می‌گیرد.

نجات در آب‌های مدیترانه

رسانه‌ها گزارش دادند که کشتی‌های امدادگر در هفته جاری بیش از ۷۰۰ پناهجو را که قصد داشتند با قایق از نزدیکی سواحل لیبی و مالت در دریای مدیترانه عبور کنند، از خطر مرگ نجات دادند. به گزارش ‌خبرگزاری فرانسه، این ارقام در حالی منتشر می‌شود که مقام‌های مهاجرتی سازمان ملل تاکید دارند باید سازوکار عادلانه‌ای برای تقسیم مسئولیت مراقبت از پناهجویان در پیش گرفته شود به جای آنکه این مسئولیت صرفاً به کشورهای حاشیه مدیترانه محول شود.

سازمان بشردوستانه دریایی اروپایی اعلام کرد که کشتی «اوشن ویکینگ» متعلق به این سازمان از روز شنبه هفته جاری شش عملیات در آب‌های بین‌المللی انجام داده است. خبرگزاری فرانسه در ادامه گزارش داد که این سازمان همچنین تاکید کرده که در موارد مشابه قبلی، این کشتی ۱۰۶ نفر را در سواحل مالت نجات داده است. از نیمه‌شب شنبه تا یکشنبه هفته جاری، کشتی اوشن ویکینگ به کشتی‌های آلمانی ملحق شد تا ۴۰۰ نفر را در آب‌های مرکز مدیترانه نجات دهند.

گفتنی است که لیبی یکی از گذرگاه‌های اصلی برای ده‌ها هزار پناهجویی است که به امید رساندن خود به اروپا خطر عبور از آب‌های خطرناک مدیترانه را به جان می‌خرند. «سلین اشمیت»، سخنگوی عملیات فرانسوی سازمان مهاجران سازمان ملل متحد، در این رابطه گفت که ماه گذشته میلادی نیاز فوری برای یک سیستم خودکار تقسیم پناهجویان جدید بین کشورها احساس شد تا این بار بر کشورهای مدیترانه تحمیل نشود.

این در حالی است که براساس آمار ارائه شده از سازمان بین‌المللی مهاجرت، گذرگاه مرکز مدیترانه بین لیبی و ایتالیا یا مالت، مرگبارترین گذرگاه در جهان است. از یک هزار و ۱۱۳ مورد مرگ ثبت شده در مدیترانه در نیمه نخست سال جاری، ۹۳۰ مورد در این گذرگاه گزارش شده است. با این حال، آن طور که آمار سازمان بین‌المللی مهاجرت نشان می‌دهد شمار فزاینده‌ای از پناهجویان درصدد عبور از این گذرگاه در سال جاری برآمده‌اند.

سازمان ملل متحد چندی پیش در گزارشی اعلام کرد که اتحادیه اروپا در مرگ و میر مهاجرانی که تلاش می‌کنند با استفاده از قایق از آب‌های مدیترانه خود را به اروپا برسانند، مقصر است. سازمان ملل متحد پیشتر همزمان با  تداوم عزیمت مهاجران به اروپا، از کشورهای این قاره خواسته بود در مورد مسئله رسیدگی به موج مهاجران و پناهجویان سازوکارهای موثرتر و کارآمدتری را مورد استفاده قرار دهد.

رسانه‌ها همچنین گزارش داده‌اند که نیروهای گارد ساحلی ترکیه طی چند عملیات در سواحل شهرستان‌های چشمه، فوچا و دیکیلی استان ازمیر ۳۸۸ پناهجو از جمله زنان و کودکان را که از طرف پلیس یونان به آب‌های ترکیه رانده شده بودند، از خطر غرق شدن نجات دادند. بنا به گزارش خبرگزاری آناتولی، در این راستا دو نفر به ظن برنامه‌ریزی قاچاق انسان بازداشت شدند.

تیم‌های فرماندهی گارد ساحلی ترکیه در بین ۱۷ تا ۲۰ ژوئیه ۷۸ پناهجو که توسط پلیس یونان به آب‌های ترکیه رانده شده بودند را در سواحل دیکیلی نجات دادند. همچنین نیروهای گارد ساحلی ترکیه در ۱۸ تا ۲۱ جولای نیز ۲۱۷ پناهجوی رانده شده توسط یونان را نجات دادند. همچنین گارد ساحلی ترکیه در ۲۲ ژوئیه طی دو عملیات، ۲۶ پناهجو را در سواحل شهرستان فوچا و ۶۷ پناهجوی دیگر را در سواحل شهرستان چشمه استان ازمیر از غرق شدن نجات دادند. بنا به گزارش آناتولی، این پناهجویان جهت طی مراحل اداری به اداره کل مهاجرت استان‌ ازمیر منتقل شدند.

ادامه یک بحران

از یاد نباید برد که تمامی خبرهایی که اخیرا در زمینه پناهجویان منتشر می‌شود، مربوط به نجات از مرگ نشده و بسیاری نیز هستند که از چنین بختی برخوردار نیستند. اواخر ماه گذشته میلادی، به گزارش سازمان ملل، دست کم ۵۷ پناهجو، از جمله تعداد زیادی زن و کودک در سانحه یک قایق در دریای مدیترانه جان خود را از دست داده‌اند. بازماندگان از کشورهای نیجریه، غنا و گامبیا هستند. این در حالی است که در آن زمان گزارش‌ها حاکی از بدی آب و هوا به هنگام سانحه مرگبار واژگون شدن یک فروند قایق حامل پناجویان در سواحل لیبی در دریای مدیترانه حکایت داشت.

سخنگوی سازمان بین‌المللی مهاجرت از قول بازماندگان سانحه گفت که حداقل ۲۰ زن و دو کودک در میان قربانیان دیده می‌شوند. این سازمان در صفحه رسمی خود در توئیتر اعلام کرد، قایق مذکور حامل دست کم ۵۷ مهاجر بود. سازمان بین‌المللی مهاجرت اعلام کرد که این رویداد نشان می‌دهد که ظرفیت‌های امداد و نجات دولتی در این «مسیر خطرناک» باید افزایش یابد.

این در حالی است که با شروع پاندمی کرونا، از شمار پناهجویانی که به مرزهای اروپا سرازیر شدند به شدت کاسته شد. اما با ادامه پاندمی و بازتر شدن مرزهای شماری از کشورها، چنین به نظر می‌رسد که وضعیت بار دیگر به روزهای پیش از این بیماری بازگشته و همچنان بسیاری تلاش دارند با گذراندن از خطرهای بسیار خود را به سواحل آرام اروپا برسانند.

به گفته «متیو فیلنیز»، تحلیل‌گر مسائل حقوق بشر در انستیتوی تحقیقاتی دانشگاه کینگستون، این وضعیت نشان از آن دارد که به تاخیر انداختن حل‌وفصل بحران فعلی نمی‌تواند به نتیجه برسد. وی گفت: «در نهایت این زخم کاری بازتر و بازتر شده و قربانی‌های بیشتری می‌گیرد و از یاد نباید برد که وضعیت در مرزها با ادامه بحران‌های فعلی در جهان بدتر هم خواهد شد؛ از یک سو بحران اقلیمی، بسیاری را درگیر ایده رها کردن خانه و کاشانه خود کرده و از سوی دیگر تحولاتی مانند پیشروی طالبان در افغانستان می‌تواند به شمار پناهجویان بیفزاید. بنابراین سازوکارهای موقتی نمی‌تواند جوابگو باشد و کشورهای حاشیه دریای مدیترانه آشکارا گفته‌اند که دیگر توان کنترل این تعداد از مهاجران را ندارند.»

این استاد دانشگاه در ادامه گفت: «این خود نشان از آن دارد که باید سازوکاری متحد و یکپارچه از سوی اتحادیه اروپا برای حل‌وفصل این بحران که مدام بر ابعاد و سویه‌های هولناک آن افزوده می‌شود شکل داد؛ سازوکاری که بتواند به این بحران انسانی پایان داده تا دیگر شاهد این حجم از خبرهای ناگوار در زمینه از دست رفتن جان انسان‌ها نباشیم، اما متاسفانه به نظر می رسد که کشورهای عضو اتحادیه اروپا هنوز اهمیت این مسئله را درک نکرده‌اند.»

با توجه به این شواهد و قرائن به نظر می‌رسد که سواحل مدیترانه همچنان میزبان کسانی خواهد بود که عطای وطن خویش را به لقای آن می‌بخشند و دل به دریای مرگ و زندگی می‌زنند.

گزارش: فرزاد سیف‌نیا