به گزارش آتیه آنلاین، تاریکی معابر و جاده‌ها به دلیل سیاست‌های وزارت نیرو و خاموشی‌های زمستانه به پای استخراج رمزارزها در ایران گذاشته شد. مردم بر این باورند که آنچه باعث شده وزارت نیرو سیاست‌های انقباضی در پیش بگیرد و اقدام به خاموشی بخش خانگی و یا حتی چراغ معابر کند، به دلیل استفاده زیاد برق توسط مزارع بیت‌کوین است اما محمد جعفری اناری، مدیر عامل نیروگاه زاگرس کوثر و عضو کمیسیون بلاکچین سندیکای تولیدکنندگان برق در گفتگو با آتیه آنلاین می‌گوید: بر اساس برآوردها چیزی حدود هشت درصد از کل رمز ارز تولیدی در دنیا در ایران استخراج می‌شود. به این ترتیب تقریبا ۶۴۰ مگاوات برق در ایران صرف تولید بیت‌کوین خواهد شد. او اضافه می‌کند: بر اساس اعلام وزارت نیرو ۳۱۰ مگاوات مجوز رسمی برای استخراج رمز ارز صادر شده است و برآورد می‌شود دو برابر این میزان هم بیت‌کوین به صورت غیر قانونی استخراج می‌شود.

در جامعه شایع شده است که رمز ارزها و استخراج آنها باعث خاموشی در زمستان شده است. آیا این شایعه درست است؟ ظرفیت استخراج رمزارزها و برق مصرفی برای آن چقدر است؟

در بحث رمزارزها، اصل موضوع مسئله بیت کوین است. برآوردهایی که در کل دنیا انجام می‌شود این است که برق مصرفی در سراسر جهان برای ماین شدن رمز ارز، هشت هزار مگاوات است. برآوردها این است که چیزی حدود هشت درصد از کل رمز ارز تولید شده در دنیا، در ایران استخراج می‌شود. که برای تولید این میزان تقریبا ۶۴۰ مگاوات برق مصرف می‌شود. چیزی که وزارت نیرو اعلام می‌کند، این است که ۳۱۰ مگاوات مجوز رسمی برای استخراج رمز ارز داده است. برآورد این است که دو برابر این میزان نیز رمز ارز به صورت غیر قانونی استخراج می‌شود. معتقدیم که اگر همه چیز قانونی باشد، اولا استخراج رمز ارز هیچ اشکالی ایجاد نمی‌کند. زیرا مزارع رمز ارز پذیرفته‌اند که در شرایطی که شبکه برق نیاز داشت، برق این مزارع را قطع کنند. یعنی در پیک تابستان که برق زیاد نیاز داریم، برق این مزارع قطع می‌شود. حتی هم‌اکنون هم که مشکلاتی به‌وجودآمده است، برق ماینرهای قانونی قطع شده است.

حتی برق مزارعی که سرمایه‌گذار خارجی دارند هم قطع شده است؟

بله. برق مزارعی که با سرمایه‌گذار خارجی فعال هستند هم قطع شده است. تفاوتی بین سرمایه‌گذار خارجی و داخلی نداریم. تا جایی که من خبر دارم، مزرعه‌ای نداریم که سرمایه‌گذار خارجی صرف داشته باشد. در تمام مزارع بیت کوین یک جوین (همکاری مشترک) بین یک طرف ایرانی و خارجی وجود دارد. به‌عنوان مثال مزرعه رفسنجان به همین شکل است. در زمان وقوع مشکل، برق آنجا هم قطع شد. اگر تمام موارد قانونی باشد، هیچ مشکلی در زمینه کمبود برق نخواهیم داشت. در شبکه برق ایران بالای ۸۵ هزار مگاوات ظرفیت نامی وجود دارد که ظرفیت عملی آن، حدودا ۶۰ هزار مگاوات است. ما در پیک تابستان همین عدد را تولید کردیم. ولی در کل سال تقریبا ضریب بهره‌برداری کل نیروگاه‌های سراسر کشور ۵۱ درصد است یعنی ۴۹ درصد ظرفیت شبکه خالی است. خیلی از این خالی بودن‌ها در زمان‌های مختلف رخ می‌دهد و عدد قابل توجهی هم در فصل زمستان ظرفیت خالی داریم. در تابستان ظرفیت پیک کشور به ۶۰ هزار مگاوات می‌رسد و در زمستان امسال ظرفیت پیک به ۴۰ هزار مگاوات رسید.

اعلام شده است که ظرفیت پیک ۵۱ هزار مگاوات هم در زمستان امسال پشت سر گذاشته شده است.

وزارت نیرو اعلام می‌کند که ظرفیت پیک زمستان ۴۰ هزار مگاوات است. این آمار در سایت مدیریت شبکه ایران هر روز اعلام می‌شود. ما یک اختلاف شدید مصرف بین تابستان و زمستان داریم. با اینکه در حال حاضر ظرفیت خالی در شبکه داریم، ولی کمبود برق هم داریم. علت کمبود برق، نبودن امکانات نیروگاهی و خطوط انتقال نیست. اکنون مشکل سوخت داریم. در سال‌های گذشته عدد قابل توجهی از سوخت نیروگاه‌ها گاز بود. بالای ۹۰ درصد مصرف سوخت ما گاز بود. در حال حاضر این عدد کاهش یافته است و میزان سوخت مایعی که در اکثر نیروگاه‌ها مصرف می‌شود شامل گازوئیل در اکثر نیروگاه‌ها و مازوت در تعداد کمی از آنها، افزایش یافته است. علت آن هم کاهش گازی است که به نیروگاه‌ها تخصیص داده شده است. به همین خاطر بیشتر باید از وزارت نفت سئوال شود که گازی که اکنون تولید و مصرف می‌شود، به چه میزان است. چرا سال‌های گذشته این‌قدر گاز زیاد بوده که نیروگاه‌ها بالای ۹۰ درصد مصرف خود را از طریق گاز تامین می‌کردند اما اکنون به شدت مصرف گاز پایین آمده است و مصرف گازوئیل زیاد شده است.

به بحث اصلی یعنی استخراج بیت‌کوین برگردیم. مزارع بیت کوین آنچه استخراج می‌کنند در ایران می‌ماند یا به خارج منتقل می‌شود. آیا منطقی است که برق ایران مصرف شود و رمز ارزها به خارج از کشور منتقل شود؟

قانون می‌گوید که باید رمزارزهای استخراج شده در ایران باقی بماند و نباید جابه‌جا شود. قانون می‌گوید باید رمز ارز در جایی که بانک مرکزی اعلام می‌کند به فروش برسد اگر دارندگان آنها رمز ارزها را نفروشند، یک مالیات سنگین به رمز ارزهای استخراج شده تعلق می‌گیرد.

ایران می‌تواند این مالیات را از دارندگان مزارع بیت‌کوین خارجی دریافت کند؟

بله، مزارع خارجی که صرفا متعلق به طرف خارجی نیست. یک جوین ایرانی است و با طرف خارجی مشارکت کرده و از وزارت صمت مجوز گرفته‌اند. پس از آن هم از وزارت نیرو انشعاب گرفته‌اند. من یک نکته‌ای را می‌گویم و آن این است که ظرفیت خالی نیروگاه‌ها مشخص است. از این ظرفیت خالی باید حسن استفاده را بکنیم. چه اشکالی دارد؟ در حال حاضر برق به صنعت با نرخ حدود ۱۰۰ تومان می‌دهند. به ماینرها همین برق با نرخ ۹۶۵ تومان فروخته می‌شود. این رقم، میانگین دریافتی از مزارع بیت‌کوین است. زیرا در هشت ماه با ۵۰ درصد این نرخ حساب می‌کنند و در ۴ ماه دو برابر آن را حساب می‌کنند. اگر نرخ ۹۶۵ تومان را در فرمول بگذارید، عدد میانگین همین رقم ۹۶۵ تومان در می‌آید. برقی که در صنعت با نرخ حدود ۱۰۰ تومان به فروش می‌رسد، در ماینرها ۱۰ برابر گران‌تر به فروش می‌رسد. این مسئله یک منفعتی برای صنعت برق در کشور ایجاد می‌کند. از این امکانات می‌توان استفاده کرد. وقتی نیروگاه ساختید با به خاطر استخراج بیت کوین می‌توانید با ظرفیت بالاتر برق تولید کنید. در چنین شرایطی نقطه سر به سری بهتری خواهید داشت. راندمان بهتری هم خواهید داشت. ما قبول داریم که ماینرها صنعت نوظهوری هستند. قوانین و مقررات آن هنوز خیلی شفاف نیست. دوسال پیش بود که قبول کردند، استخراج رمز ارز یک صنعت است و بعد از آن نرخ برق آن در آمد. گفتند اگر کسی ماین می‌کند، بیاید در مراکزی که بانک مرکزی اعلام می‌کند، بیت کوین‌های استخراجی خود را ارائه کند تا معاف از مالیات شود. اگرنه به آنها مالیات تعلق می‌گیرد. پس به نفع فرد است که محصول ماینر خود را در محل‌های اعلام شده ارائه دهد. اصل موضوع این بود که بیت کوین در ایران استخراج شود و ارزآوری برای کشور داشته باشد. اگر خارجی‌ها بخواهند بیت کوین استخراج کنند و آن را ببرند، فقط از قسمت برقی که با ۱۰ برابر قیمت می‌فروشیم، بهره خواهیم برد. اما با توجه به افزایش نرخ بیت کوین، این فعالیت ارزآوری خوبی برای کشور خواهد داشت.

گفته می‌شود دستگاه‌هایی که صاحبان مزارع بیت‌کوین به ایران آورده‌اند، فرسوده است و مصرف برقشان بالاتر از دستگاه‌هایی است که ابتدائا در کشور خودشان کار می‌کرده است و حالا دست دوم آن را به ایران آورده‌اند. این موضوع صحت دارد؟ مصرف این مزارع چقدر بیشتر از حالتی است که دستگاه نو به کار گرفته شود؟

واقعیت این مسئله را می‌شود پرسید.

گفته می‌شود به خاطر مستهلک بودن دستگاه‌ها به شبکه فشار می‌آید؟

استهلاک این دستگاه‌ها کاری به شبکه ندارد. فقط مصرف برق آن است که پولش را می‌دهند. اگر دستگاهی بیاورد که مدل‌های پایین‌تر باشد، میزان برق بیشتری مصرف می‌کند و باید پول برق بیشتری بدهد. در این صورت آن شرکتی که ماین می‌کند، متضرر می‌شود. پس به نفعش است که ماینری را به کار بگیرد که فعالیتش با قیمت ۹۶۵ تومان به صرفه باشد. در یک تا دو ماه اخیر است که قیمت بیت کوین به شدت بالا رفته است، قبل از آن، از این خبرها نبود. اگر قبل از آن می‌خواستند با دستگاه‌های خیلی قدیمی ماین کنند، برای آنها به‌صرفه نبود و پول برقش هم به دست نمی‌آمد. چیزی که من خبر دارم، مزرعه رفسنجان نزدیک یکسال است که کار می‌کند و مصرف دستگاه‌هایش قاعدتا باید جوری محاسبه می‌شد که بر اساس نرخ بیت کوین در یک سال پیش و بهای ۹۶۵ تومانی برای برق، بتواند درآمد داشته باشد. زیرا در این مزارع، هم ایرانی و هم خارجی باید سود ببرد. تعداد شرکت‌هایی که جوین خارجی دارند، خیلی کم است. بیشتر ایرانی‌ها هستند که کار می‌کنند. با توجه به نرخ برقی که عدد بالایی بود، اگر یکسال پیش محاسبه می‌کردید واقعا ماین کردن با ۹۶۵ تومان به صرفه نبود. قیمت بیت کوین پایین بود. قیمت ارز هم پایین بود و پول برق استخراج بیت کوین هم در نمی‌آمد. در همان موقع هم مزارعی با مالک ایرانی قبل از پیک تابستان سال گذشته مشغول به کار بودند. بعد از آنکه موضوع توقیف مزارع پیش آمد، افرادی که ایرانی بودند، ماینرهای خود را جمع کرده و به سمت روسیه و گرجستان رفتند زیرا تولید بیت کوین در آنجا به صرفه‌تر بود. در حال حاضر شرایط کمی متفاوت شده است. قیمت ارز و بیت کوین به شدت بالا رفته است به همین خاطر محاسبات کمی به هم می‌ریزد. البته این نرخ‌ها هم آن حالت ثبات را ندارد. امروز قیمت ۴۰ هزار دلار است و بعد از دو سه روز به ۳۰ هزار دلار می‌رسد. قیمت‌ها بالا و پایین می‌شود. به این ترتیب ریسک فعالیت در این حوزه را بالا می‌برد.