به گزارش آتیه آنلاین، نرخ مشارکت اقتصادی به عنوان یکی از شاخص‌های عمده، تاثیرگذار و تعیین کننده در مناسبات بازار کار نشان‌دهنده وضعیت رونق تولید و اشتغال در بخش‌های سه‌گاه صنعت، خدمات و کشاورزی است.

برمبنای مناسبات حوزه بازار کار، این نرخ یکی از شاخص‌های رفاه و پویایی اقتصادی است که بسیاری از مولفه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را به همراه دارد. به عبارت دیگر نرخ مشارکت اقتصادی از جمله شاخص‌های کلیدی بازار کار در سطح جهانی است و برای تدوین سیاست‌های اشتغال و برنامه‌ریزی می‌توان از نرخ مشارکت اقتصادی استفاده کرد.

به هر حال، نرخ یا شاخصه مذکور، نشانه مهمی برای برآورد پویایی یا رکود بازار کار است و در صورت ثبت رشد معکوس در این نرخ حتی با وجود رشد اقتصادی نمی‌توان به کاهش نرخ بیکاری و افزایش اشتغال امیدوار شد؛ در این شرایط است که خروجی شاخص مشارکت اقتصادی را باید معیار سنجش بازار کار و تولید به‌شمار آورد و برنامه‌های آتی و هدف‌گذاری رشد دیگر شاخص‌های عمده بازار کار را بر این اساس دنبال کرد.

تاثیر اشتغال از مشارکت اقتصادی

کارشناسان معتقدند که اشتغالزایی تاثیرپذیری مستقیم از نرخ مشارکت اقتصادی دارد؛ به عبارتی این شاخص در ارتباط با میزان اشتغالزایی قابل سنجش است.

در واقع ارقام اشتغال‌زایی وقتی واقعی‌تر می‌شود که نرخ مشارکت اقتصادی پس از وقفه، روندی روبه رشد را طی کرده است؛ بر این اساس نسبت جمعیت فعال به مجموع افراد در سن کار ۱۵ ساله و بیشتر نرخ مشارکت نامیده می‌شود.

داده‌های بازار کار بیانگر این است که نرخ مشارکت اقتصادی از سال ۱۳۹۹ روند کاهشی را تجربه نکرده و حتی با رشد مواجه شده است، بنابراین ارقام ارائه شده نشان از کاهش تعداد بیکاران بوده و این داده‌ها تاثیگذاری دوشاخص مذکور از یکدیگر را نشان می‌دهند. آخرین داده‌های طرح آمارگیری نیروی کار در سه ماهه‌ ابتدایی سال‌جاری حاکی از ثبت نرخ مشارکت ۴۱.۲ درصدی در این فصل است؛ این آمار نسبت به بهار سال گذشته تغییری نداشته و در همان عدد ثابت مانده است.

آمار مشارکت اقتصادی در استان‌ها

آخرین داده‌های طرح آمارگیری نیروی کار در بهار سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که نرخ مشارکت اقتصادی در ۱۴ استان بالاتر یا مساوی نرخ کشوری این شاخص اقتصادی است؛ به عبارتی نرخ مشارکت اقتصادی ۱۴ استان در سه‌ماهه ابتدایی سال‌جاری فراتر از نرخ ۴۱.۲ درصدی ثبت شده برای کل کشور تثبیت شده است.

همچنین آمارهای مربوط به حوزه بازار کار در بهار امسال حاکی از ثبت نرخ مشارکت اقتصادی در ۱۶ استان کمتر از متوسط کشوری این نرخ است؛ به این واسطه در استان‌های اشاره شده مشارکت اقتصادی پایین‌تری نسبت به میانگین ۴۱.۲ درصد کشوری ثبت شده است.

براساس جدیدترین داده‌های مربوط به حوزه نرخ مشارکت اقتصادی در سطح کشور، استان‌های زنجان با ۵۱.۵ درصد، اردبیل با ۴۸ درصد و خراسان شمالی با ۴۶ درصد، بالاترین یمزان مشارکت اقتصادی را بهار امسال را در بین استان‌ها در اختیار دارند؛ این در حالی است که نرخ مشارکت اقتصادی این استان‌ها در مدت مشابه سال قبل به ترتیب ۵۰.۹ درصد، ۴۸.۳ درصد و ۴۵.۲ درصد را نشان می‌دهد. به عبارتی در مقایسه مذکور نرخ مشارکت در استان زنجان افزایشی و در استان‌های اردبیل و خراسان شمالی کاهشی بوده است.

همچنین برمبنای آخرین داده‌های طرح آمارگیری نیروی کار در سه ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۳ استان‌های کهگیلویه و بویراحمد با ۳۱.۷ درصد، ایلام با ۳۲.۵ درصد و سیستان و بلوچستان با ۳۵ درصد کمترین میزان نرخ مشارکت اقتصادی را در سطح کشور در اختیار دارند؛ این در حالی است که این نرخ در استان‌های کهگیلویه و بویراحمد و ایلام در مقایسه امسال و سال قبل روند کاهشی داشته است.

تحولات شاخص مشارکت در دهه‌های اخیر

بررسی نرخ مشارکت در بیش از دو دهه گذشته نشان می‌دهد که این نرخ در سال ۱۳۷۸ برابر ۳۷ درصد و ۶ سال پس از آن در ۸۴ به بالاترین نرخ یعنی ۴۱ درصد رسید؛ این در شرایطی است که نرخ مذکور در دهه‌ منتهی به سال ۹۶ نرخ ۴۰ درصدی را تجربه نکرده و به رکورد قبلی دست نیافته است.

بررسی داده‌های مرکز آمار در حوزه میزان مشارکت اقتصادی در سطح کشور نشان می‌دهد که نرخ این مولفه اقتصادی در سال ۹۶ یکبار دیگر وارد کانال ۴۰ درصدی شده و عددی معادل ۴۰.۳ درصدرا ثبت کرده و در این سال‌ها همواره روند افزایشی آن ادامه داشت در سال ۹۸ نرخ اشاره شده به ۴۴.۱ درصد رسید.

در سال ۱۳۹۹ اما همه‌گیری بیماری کرونا به عنوان یکی از دلایل اصلی و تاثیرگذار در بازار کار زمینه کاهش نرخ مشارکت اقتصادی را فراهم کرد؛ اما روند کاهشی نرخ مذکور در سال ۱۴۰۱ با مهار ویروس کرونا متوقف شد. براساس آمارها در این سال به میزان ٤١,٣ درصد جمعیت ١٥ ساله و بیش‌تر از نظر اقتصادی فعال بوده‌ و به عبارتی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند.

بررسی تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی حاکی از آن است که این نرخ نسبت به سال ۱۳۹۸، ٢.٨ درصد کاهش یافته است؛ اما همچنان این نرخ به دوران پیش ازکرونا بازنگشته است. این روند در پاییز سال قبل روند افزایشی به خود گرفت؛ این روند را می‌توان یکی از نشانه‌های رونق بازار کار محسوب کرد.