به گزارش آتیه آنلاین، جاماندگی جمعیت زنان از حضور در برخی مشاغل و بخش‌های سه‌گانه صنعت، کشاورزی و خدمات و همچنین توسعه مولفه‌های اشتغال و تعادل‌بخشی به عرضه و تقاضای اشتغال جمعیت زنان کشور، بخشی از مسائلی است که در ارتباط با حوزه اشتغال این بخش از جمعیت در سن کار مطرح می‌شود.
تأکید بر توسعه اشتغال زنان در برنامه‌های کلان
موضوع توسعه اشتغال زنان علاوه بر برنامه‌های اساسی دولت‌ها به تناوب در بر نامه‌های پنج ساله توسعه کشور از جمله برنامه هفتم توسعه نیز مطرح و مورد تأکید قرار گرفته است. بر این اساس در بند «ث» ماده ۸۰ برنامه هفتم توسعه آمده است؛ «وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مکلف است با همکاری سازمان اداری و استخدامی کشور و معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری نسبت به تهیه مقررات و سازوکارهای اجرایی برنامه اشتغال زنان با رعایت نقش زن در خانواده با تعیین وظایف و کارکردهای هر یک از دستگاه‌های اجرایی، ظرف یک‌سال از لازم‌الاجرا شدن این قانون جهت تصویب در هیأت وزیران اقدام نماید.»
به این واسطه موضوع اشتغال زنان و تناسب با رعایت نقش محوری زن در برنامه هفتم توسعه خانواده مورد تأکید قرار گرفته است. همینطور در دوره‌های مختلف بر موضوع توسعه اشتغال زنان از طریق کسب و کارهای خُرد، تعاونی‌ها و فعالیت حوزه مشاغل خانگی تأکید و تمرکز شده و اقداماتی در این حوزه‌ها انجام شده است؛ دستگاه‌های مختلف و متولیان حوزه اشتغال نیز به این واسطه، ایجاد فرصت‌های شغلی و هدف‌گذاری در حمایت از اشتغال به‌ویژه اشتغال زنان را در دستور کار داشته‌اند.
«نرگس بختیارخلج» مشاور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در امور زنان و خانواده در گفت‌وگو با آتیه آنلاین بیان کرد: موضوع اشتغال زنان و حضور موثر آنان در خانواده برای ایفای نقش تاثیرگذار مادران در خانواده در برنامه توسعه هفتم مورد تأکید قرار گرفته است. در این ارتباط وزارت کار با همکاری معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری و سازمان اداری و استخدامی کشور، مسائل مرتبط با نقش‌آفرینی زنان در خانواده و محیط کار خواهد پرداخت.
بستر ایفای نقش همزمان زنان در شغل و خانواده
مشاور وزیر کار در ارتباط با بسترهای لازم برای نقش‌آفرینی زنان در محیط‌های خانواده و کار بیان کرد: اساسی‌ترین ضروریات و مطالبات زنان کارگر فعال در مشاغل گوناگون قابل بررسی است. با توجه به رویکرد خانواده‌محوری و اینکه زنان وظیفه اصلی را در تربیت فرزندان و مدیریت خانواده عهده‌دارند، دغدغه اعضای خانواده حضور کیفی زنان در نقش مادر در جریان مدیریت خانواده‌ها است.
او همچنین با اشاره به اینکه حضور موثر زنان در چارچوب نقش مادری و رسیدگی به خانواده، مستلزم همکاری و تعامل کارفرمایان است، توضیح داد: جامعه کارفرمایی با فراهم کردن شرایط انعطاف‌پذیر اشتغال برای زنان، این مهم بستر اصلی در ایفای همزمامن نقش شغلی و مادری است. به این واسطه است که بهره‌مندی حوزه کسب و کار و خانواده از این بخش نیروی انسانی فراهم می‌شود.
حضور پررنگ زنان در فعالیت‌های بخش خدمات
آخرین داده‌های مرکز آمار ایران در سال ۱۴۰۲ بیانگر سهم بیشتر زنان از اشتغال در مشاغل بخش خدمات است؛ بر این اساس، حوزه مشاغل خدمات در بین بخش‌های سه‌گانه خدمات، کشاورزی و صنعت، بالاترین میزان اشتغال زنان، بخش صنعت کم‌نوسان‌ترین در جذب زنان شاغل و بخش کشاورزی روند کاهشی در اشتغال زنان را ثبت کرده‌اند.
در این دوره همچنین روند اشتغال زنان در بخش خدمات با ثبت روند افزایشی، به بالاترین میزان در زمستان سال قبل رسیده است.
داده‌های مرکز آمار نیز حاکی از ثبت سهم ۶۳.۹ درصدی زنان شاغل در بخش خدمات در سه ماهه پایانی سال گذشته است که در مقایسه با فصل مشابه سال قبل از آن افزایش ۱.۲ واحد درصدی را نشان می‌دهد. همینطور برمبنای بررسی‌ها، سهم اشتغال زنان در بخش خدمات در زمستان سال ۱۴۰۲ به بالاترین سطح ۱۹ سال گذشته رسیده است.
بر اساس نظر کارشناسان حوزه کار و تولید، سهم پایین زنان و مجموع اشتغال افراد در حوزه کشاورزی به موضوعاتی نظیر چالش‌های آبی در برخی نقاط مرتبط است. در این ارتباط براساس بند «ت» ماده ۶ برنامه هفتم توسعه «وزارت جهاد کشاورزی مکلف است در چهارچوب قوانین و در راستای کارآمدسازی ظرفیت‌ها و توانمندسازی زنان روستایی و عشایر نسبت به تدوین برنامه توسعه کسب و کارهای خُرد روستایی بر اساس مزیت رقابتی مناطق و تکمیل زنجیره ارزش، ایجاد شبکه ملی تعاونی‌های زنان با هدف آموزش چرخه تولید و بازاریابی، خود تنظیم‌گری و رتبه‌بندی تعاونی‌ها، ارائه تسهیلات اشتغالزایی و حمایت‌های مالیاتی از تعاونی‌ها بر اساس نظام رتبه‌بندی و راه‌اندازی بازارهای محلی اقدام نماید.» به این واسطه رونق اشتغال زنان در حوزه مشاغل بخش کشاورزی به شرط اجرایی شدن این بخش از برنامه هفتم دور از انتظار نیست.
داده‌های مرکز آمار نیز نشان می‌دهد در زمستان سال قبل، سهم اشتغال زنان در بخش صنعت به ۲۵.۲ درصد رسیده که نسبت به سال ۱۴۰۱ کاهش ۱.۷ واحد درصدی داشته است.
سهم دانش‌آموختگان زن از اشتغال
در سه سال اخیر سیاست‌گذاری در راستای توسعه زیرساخت‌های فناوری اطلاعات، موقعیت‌های شغلی بسیاری برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی ایجاد کرده است؛ توسعه خدمات جدید مشاوره حوزه‌های مختلف، خدمات بازاریابی و نیاز مشاغل جدید بازار کار به نیروی کار دانش‌آموخته تصدیق این موضوع است که جذب بخشی از نیروی کار ماهر و رشد اشتغال دانش‌آموختگان دانشگاهی را موجب می‌شود. در این میان، رشد سریع سهم زنان تحصیلکرده در بازار کار، زمینه تغییر فضای بازار کار و تسهیل ورود زنان به حوزه‌های مختلف اشتغال را فراهم کرد.
پیش از این «محمود کریمی‌بیرانوند» معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت کار در ارتباط با فعالیت‌های مرتبط با فرهنگ کار در جامعه گفت: «در دو سال‌ونیم اخیر، سهم زنان به‌ویژه دانش‌آموختگان در اشتغال افزایش یافته و این نشان‌دهنده اقدامات دولت در حوزه فرهنگ‌سازی اشتغال زنان و ایجاد بستر لازم برای ورود آنان به بازار کار است.»
رشد اشتغال زنان از طریق تعاونی‌ها
اشتغال بخش تعاون و حضور زنان در شرکت‌های تعاونی از دیگر بسترهای لازم برای رشد داده‌های مربوط به شاخص‌های حوزه کار و اشتغال جمعیت زنان به‌شمار می‌رود؛ در این ارتباط دهم اردیبهشت «حامد ویس‌کرمی» معاون امور تعاون وزارت کار با اشاره به رشد بیش از ۲۲درصدی تعاونی‌های زنان در سال‌های اخیر، گفت: بالغ برهفت هزار تعاونی زنان با عضویت بیش از ۶۶ هزار نفر در ۹۲ هزار فرصت شغلی فعالیت دارند.
کارشناسان حوزه اشتغال و تولید معتقدند؛ حضور زنان در تعاونی‌ها و مشاغل خانگی علاوه بر مزایای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای جامعه زنان، در توسعه شاخص‌های اقتصادی نیز مؤثر است. در کشور ما نیز طی یک دهه گذشته بنگاه‌های کوچک و متوسط بسیاری در قالب تعاونی زنان راه‌اندازی شده به‌گونه‌ای که رشد بیش از ۹ درصدی تشکیل تعاونی زنان در این دوره سه‌ساله به ثبت رسیده است.
آمارهای وزارت کار نشان می‌دهد که ۱۰ درصد حدود ۱۰۱ هزار تعاونی فعال کشور با آمار ۱۰ هزار شرکت تعاونی با مسئولیت و اشتغال زنان در ۲۴ گرایش و زمینه‌های تولیدی و اقتصادی مدیریت می‌شود.
جدیدترین وضعیت زنان شاغل
در بهار سال‌جاری نیز بازار زنان با افزایش اشتغال و نرخ مشارکت مواجه بوده و رشد مشارکت آنها یکی از دلایل افزایش اندک نرخ بیکاری اعلام شده است؛ به این واسطه در بهار امسال سهم جمعیت فعال زنان با رشد ۰.۲ درصدی به ۱۴.۳ درصد رسیده و تعداد مشارکت‌کنندگان زن در بازار کار به ۴ میلیون و ۶۴۵ هزار نفر افزایش یافته است.
رشد مشارکت‌کنندگان زن در بهار امسال نسبت به فصل مشابه سال گذشته رشد حدود ۲.۱ درصدی داشته و تعداد اشتغال آنها نیز ۲.۳ درصد بوده که جمعیت شاغلان زن را به ۳ میلیون و ۹۵۶ هزار نفر رسانده است. همچنین سهم اشتغال آنها در این فصل به ۱۲.۱ درصد افزایش یافته است. تعداد بیکاران زن نیز در این فصل به ۶۹۷ هزار نفر رسیده است و آمار بهار سال‌جاری در مقایسه دو سال قبل حاکی از ثبت روند روبه‌رشد اشتغالزایی برای زنان است.
«صولت مرتضوی» وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ۹ اردیبهشت‌ماه در راستای توسعه اشتغال زنان در دوره اخیر در آیین تجلیل از زنان فعال عرصه کار و تولید و واحدهای تولیدی دوستدار خانواده گفت: «از بالغ بر ۱۶ میلیون و ۱۹۱ بیمه شده کارگری سازمان تأمین‌اجتماعی، بیش از ۳ میلیون و ۷۹۵ نفر را زنان شاغل تشکیل می‌دهند. جمعیت قابل‌توجه زنان شاغل بیمه‌شده علاوه بر تمرکز سازمان تأمین‌اجتماعی بر پوشش بیمه‌ای جامعه زنان، گسترش فرهنگی کار و اشتغال و رشد فعالیت‌های اقتصادی در بین زنان را نشان می‌دهد.»
شاخص‌های تاثیرگذار در رشد سهم زنان از بازار کار
با توجه به اهمیت برنامه‌ریزی، هدف‌گذاری و اقدامات مربوط به مشارکت اقتصادی زنان در راستای رشد سهم این بخش جامعه از فعالیت‌های مربوط به اشتغال، توانمندسازی این بخش از جامعه، روند افزایشی اخلق فرصت‌های شغلی، بسترسازی جهت رشد بهره‌وری نیروی کار، اصلاح یا تصویب قوانین و مقررات حمایتی و تسهیلگر جدید، زمینه‌سازی توسعه فعالیت‌های خُرد، رشد سهم دانش‌آموختگان زن در بازار کار و بسیاری موارد دیگر را می‌توان بخشی از راهبردهای ارتقادهنده حضور بیشتر جمعیت زنان در بازار کار دانست.
نظر شما