به گزارش آتیه آنلاین، جدیدترین داده‌های مرکز آمار ایران در حوزه نرخ بیکاری نیز بیانگر ثبت روند کاهشی نرخ بیکاری در کشور و تثبیت ۸.۱ درصدی آن در کل کشور است. به عبارتی با اجرای سیاست‌های متعادل‌کننده و رونق‌بخش بازار کار در سال‌های اخیر، تغییر و تحولات مثبت سه شاخص عمده بازار کار و مرتبط با فعالان و شاغلان این حوزه در قالب مشارکت اقتصادی، نسبت اشتغال و نرخ بیکاری رقم خورده است.
بهبود مشارکت اقتصادی در سال ۱۴۰۲
بر مبنای آمار مقایسه‌ای سال‌های اخیر، نرخ مشارکت اقتصادی با ثبت افزایش ۰.۴ درصدی از عدد ۴۰.۹ درسال ۱۴۰۱ رقم ۴۱.۳ درصدی را در سال گذشته ثبت کرده است. نرخ مشارکت اقتصادی به عنوان یکی از شاخص‌های رفاه اقتصادی و پویایی بازار کار، زمینه بهبود بسیاری شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را فراهم می‌کند.
همچنین نرخ مشارکت اقتصادی در قالب یکی از شاخص‌های کلیدی بازار کار در سطح جهانی، شکل‌دهنده بخشی از بستر تدوین سیاست‌های اشتغال و در عین حال نشانگر خروجی برنامه‌های کلان اشتغال و سرمایه‌گذاری این حوزه به‌شمار می‌رود.
بررسی شاخص مشارکت اقتصادی در بیش از ۲ دهه اخیر با وجود ثبت میانگین حدود ۳۸ درصدی این مولفه، هشدار دهنده است؛ چرا که این آمار بیانگر خروج یا عدم تمایل بخشی از نیروی کار برای حضور و اشتغال در بازار را طی سال‌های گذشته نشان می‌دهد. البته آمارها نشان از بهبود وضعیت شاخص مذکور در سال‌های اخیر دارد.
تفاوت معنادار شاخص مشارکت اقتصادی در سطح کشور
نرخ مشارکت اقتصادی در استان‌های مختلف کشور یکسان نیست؛ در واقع یک رابطه مستقیم میان میزان رشدیافتگی یک استان و نرخ مشارکت اقتصادی آن برقرار است. معمولاً در سال‌های پیاپی استان‌های محروم نظیر ایلام و سیستان و بلوچستان کمترین نرخ مشارکت اقتصادی را ثبت کرده‌اند.
سالنامه آماری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در سال ۱۴۰۲ نیز تصویر توزیع نرخ مشارکت اقتصادی در استان‌های مختلف نشان می‌دهد. براساس اطلاعات سالنامه آماری وزارت کار در سال ۱۴۰۲ بیشترین نرخ مشارکت اقتصادی به ترتیب در استان‌های زنجان با ۵۰.۷ درصد، اردبیل با ۴۷.۵ درصد و گیلان با عدد ۴۵ درصد ثبت شده است. همچنین کمترین میزان نرخ شاخص مشارکت اقتصادی نیز مربوط به استان‌های ایلام با ۳۲.۳ درصد، کهگیلویه و بویراحمد با ۳۲.۵ درصد و سیستان و بلوچستان با ۳۵.۲ درصد است.
استان تهران نیز به عنوان پرجمعیت‌ترین منطقه کشور با رشد ۰.۳ درصدی نرخ مشارکت اقتصادی از ۴۰.۴ درصد در سال ۱۴۰۱ به ۴۰.۷ درصد در سال گذشته رسیده است. بنابراین نرخ مشارکت اقتصادی در پایتخت فقط ۰.۶ درصد کمتر از نرخ متوسط کشوری بوده، در حالی که این میزان در استان‌های محروم بسیار بیشتر است.
استان زنجان با بالاترین مشارکت اقتصادی کشور در سال قبل به میزان ۹.۴ درصد و استان ایلام با پایین‌ترین مشارکت اقتصادی سال گذشته به میزان ۹ درصد با میانگین شاخص مذکور در سطح کشور فاصله داشته‌اند.
شرایط کاهش مشارکت اقتصادی بین استان‌ها
«فرامرز توفیقی» کارشناس حوزه کار و تولید در گفت‌وگو با آتیه آنلاین با اشاره به تفاوت معنادار نرخ مشارکت اقتصادی استان‌های مختلف، این مهم را به وجود فرصت‌های شغلی و میزان توسعه‌یافتگی اقتصاد مربوط دانست و بیان کرد: در استان‌های بیشتر برخوردار، فرصت‌های بهتر و گسترده‌ای جهت حضور در عرصه‌های اقتصادی فراهم است؛ به این واسطه رشد جمعیت فعال این استان‌ها به نسبت مناطق محروم و کمتربرخوردار بیشتر است.
وی همچنین با اشاره به اینکه برای کاهش فاصله نرخ مشارکت اقتصادی بین استان‌های مختلف باید توسعه زیرساخت اقتصادی، تولیدی و سرمایه‌گذاری را در دستور کار قرار داد، افزود: اصلاح بسیاری شاخص‌های اقتصادی را می‌توان زمینه ارتقای نرخ مشارکت اقتصادی مناطق محروم دانست.
رشد نسبت اشتغال در سال ۱۴۰۲
داده‌های مرکز آمار ایران در قالب طرح آمارگیری نیروی کار در سال ۱۴۰۲ حاکی است با توجه به افزایش ۰.۷ درصدی نسبت اشتغال در سال گذشته، این شاخص از ۳۷.۲ در سال ۱۴۰۱ به عدد ۳۷.۹ درسال ۱۴۰۲ رسیده است.
بر مبنای داده‌های طرح آمارگیری نیروی کار در سال ۱۴۰۲، استان‌های زنجان و اردبیل به ترتیب با ۴۷.۲ درصد، ۴۲.۷ درصد و استان مازندران پس از آنها با ۴۲.۱ درصد بیشترین نرخ نسبت اشتغال را در سطح کشور به خود اختصاص دادند.
همچنین براساس آخرین داده‌های مرکز آمار نیز استان‌های کهگیلویه و بویراحمد با ۳۰ درصد، ایلام با ۳۲.۵ درصد و مرکزی با ثبت ۳۳.۸ درصد کمترین میزان نسبت اشتغال را در اختیار دارند.
فاصله ۱۷.۲ درصدی نسبت اشتغال بین دو استان
مقایسه بیشترین و کمترین میزان ثبت شده نسبت اشتغال در استان‌ها بیانگر ثبت ۱۷.۲ درصدی فاصله این شاخص بین استان‌های زنجان و کهگیلویه و بویراحمد است. همچنین در سال قبل در حوزه شاخص نسبت اشتغال، فاصله ۷.۹ درصدی استان کهگیلویه و بویراحمدکمتر از میانگین کشوری و فاصله ۹.۳ درصدی استان زنجان بالاتر از معدل سطح کشور به ثبت رسید.
نسبت اشتغال به جمعیت، نیروی کار غیرنظامی فعلی را در مقابل جمعیت در سن کار اندازه‌گیری کرده و این محاسبه با تقسیم شاغلان به تعداد کل افراد در سن کار محاسبه و از آن به عنوان معیاری برای کار و بیکاری استفاده می‌شود؛ در واقع نسبت اشتغال، شاخصی برای نشان دادن میزان اشتغال جمعیت در سن کار محسوب می‌شود.
رشد و ارتقای نسبت اشتغال در مناطق شهری را باید نشانه‌ای در راستای رونق اقتصاد و ظرفیت‌های تولید و اشتغال به‌شمار آورد.
کاهش حدود یک درصدی نرخ بیکاری
بررسی وضعیت اشتغال و بیکاری و مقایسه این دو شاخص مهم بازار کار در سال‌های اخیر بیانگر کاهش حدود یک درصدی نرخ بیکاری در سال ۱۴۰۲ است. نرخ بیکاری به عنوان یکی از اثرگذارترین و خروجی بخش قابل توجهی از عملکرد مربوط به برنامه‌های کلان بازار کار و تولید، وضعیت بسیار مناسبی را نسبت به گذشته ثبت کرده و از ۹ درصد سال ۱۴۰۱ عدد ۸.۱ درصد در سال قبل را ثبت کرده است.
آخرین داده‌های طرح آمارگیری نیروی کار در سال ۱۴۰۲ نشاندهنده این است که استان‌های خراسان جنوبی با ۵.۷ درصد، قزوین با ۶.۴ درصد، سمنان با ۶.۳ و استان‌های تهران، ایلام و آذربایجان‌غربی با آمار مشابه ۶.۷ درصدی بهترین و به عبارتی کمترین نرخ بیکاری را به خود اختصاص داده‌اند.
همچنین استان‌های سیستان و بلوچستان با ۱۲.۴ درصد و کرمانشاه با ۱۲.۳ درصد بالاترین آمار مربوط به شاخص نرخ بیکاری را در کشور ثبت کرده‌اند؛ این در حالی است که استان‌های لرستان با ۱۱.۹ درصد، هرمزگان با ۱۱.۴ درصد و خوزستان با ۱۱ درصد پس از این مناطق، وضعیت چندان مطلوبی در حوزه نرخ بیکاری را تجربه نمی‌کنند.
کمترین نرخ بیکاری در ۲۶ سال گذشته
براساس بررسی مربوط به نرخ بیکاری در دهه‌های اخیر، رقم ثبت شده ۸.۱ درصدی نرخ بیکاری کل کشور، بهترین نرخ این شاخص در ۲۶ سال گذشته محسوب می‌شود. خروجی بازار کار در سال‌های ۱۴۰۰ تا سال ۱۴۰۲ رونق این بخش را نشان می‌دهد؛ به طوری که نرخ بیکاری ۹.۲ درصدی تحویل گرفته در سال ۱۴۰۰ در کمتر از دو سال با کاهش یک درصدی مواجه شد؛ این مهم این همزمان با افزایش نرخ مشارکت اقتصادی بود. به عبارتی افزایش نرخ مشارکت اقتصادی و همزمانی اشتغال با روند کاهشی نرخ بیکاری، نمایانگر توفیق در حوزه اشتغالزایی است.
«محمود کریمی بیرانوند» معاون توسعه اشتغال و کارآفرینی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی پیش از این در ارتباط با ثبت روند کاهشی شاخص نرخ بیکاری بیان کرد: بر اساس داده‌های مرکز آمار ایران، در سال ۱۴۰۲ نرخ بیکاری کل کشور به ۸.۱ درصد رسید که این کمترین نرخ بیکاری در چند دهه اخیر است و نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان نیز به کمترین میزان خود یعنی ۱۱.۸ درصد رسیده است.
وی همچنین در این‌باره اضافه کرد: آمار نشان می دهد، در ۲۵ استان کاهش نرخ بیکاری داشتیم؛ این به معنای رسیدن به نقطه مطلوب و نبودن چالش نیست بلکه نشاندهنده این است که دولت در حوزه بازار کار روی ریل درست قرار گرفته است و امیدواریم با هدف‌گذاری‌های انجام شده تا پایان دولت سیزدهم نرخ بیکاری به کمتر از ۸ درصد برسد.
شروط بهبود شاخص‌های عمده بازار کار
با توجه به اهمیت و تأثیرپذیری بازار کار از شاخص‌های نرخ بیکاری، مشارکت اقتصادی و نسبت اشتغال، مجموع داده‌ها و تحلیل‌های اشاره شده در این ارتباط را می‌توان حاصل خروجی سیاست‌های بازار کار و ایجاد تعادل نسبی در این حوزه به‌شمار آورد. این در حالی است که به اعتقاد کارشناسان حوزه بازار کار و تولید، توسعه بسترهای سرمایه‌گذاری وجذب نیروی انسانی خلاق برای حضور در بازار کار، تزریق منابع مالی به بخش‌های سه‌گانه خدمات، صنعت و کشاورزی، تدوین سیاست‌های حمایتی از شاغلان و چرخه تولید و بسیاری شاخص‌های دیگر، شروط بهبود وضعیت کسب و کار و اشتغال، افزایش مشارکت اقتصادی، تعادل بیشتر نسبت اشتغال و ادامه روند کاهشی نرخ بیکاری محسوب می‌شوند.
نظر شما