به گزارش آتیه آنلاین، «سازمان تأمین اجتماعی» یکی از نهادهای شاخص عمومی در کشور است که با توجه به جامعه هدف گسترده و ضریب نفوذ بالای آن، می‌تواند نقشی تعیین‌کننده و معناداری در تحقق شعار سال ۱۴۰۳ داشته باشد. این سازمان در حال حاضر حدود ۵۳ درصد جامعه را با ۴۷ میلیون بیمه‌شده و مستمری‌بگیر تحت پوشش دارد. به گفته میرهاشم موسوی، مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی، « امروز بیش از ۷۰ درصد جامعه تحت پوشش بیمه‌های اجتماعی قرار گرفته‌اند و پوشش بیمه‌ای ۵۴ درصد جمعیت ذیل سازمان تأمین ‌اجتماعی قرار دارد».

ضریب نفوذ تأمین اجتماعی در سال‌های اخیر به میزان قابل توجهی افزایش یافته است؛ براساس داده‌های آماری سازمان تأمین اجتماعی در بازه زمانی ۲.۵ سال گذشته از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم، حدود یک میلیون و ۹۲۰ هزار نفر به جامعه آماری این نهاد بیمه‌گر افزوده شده است و اکنون بیش از ۴7 میلیون نفر یعنی حدود ۵۳ درصد جامعه از خدمات تأمین اجتماعی بهره‌مند هستند و به گفته میرهاشم موسوی، « این سازمان در دولت سیزدهم تنها از محل پوشش بیمه‌ای بیمه‌شدگان جدید، ۴۹ هزار میلیارد تومان منابع جدید به دست آورده و از آینده‌سوزی برای تأمین منابع مورد نیاز خود جلوگیری کرده است».

با همه اینها، این سازمان عریض و طویل و نسبتاً موفق، چگونه و تا چه میزان و از طریق چه مکانیسم‌هایی می‌تواند در زمینه تحقق شعار سال – جهش تولید با مشارکت مردم- نقش‌آفرینی داشته باشد.

رونق تولید در شرکت‌های زیرمجموعه

اکبر قربانی، فعال کارگری، در این رابطه به لزوم توجه به رونق تولید در شرکت‌های زیرمجموعه شستا، اشاره کرد و در گفت‌وگو با آتیه آنلاین اظهار داشت: یکی از اقدامات موثر سازمان تأمین اجتماعی برای حمایت از جهش تولید، می‌تواند رونق‌بخشی به واحدهای زیرمجموعه این سازمان و به طور مشخص شرکت‌های سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی «شستا» باشد.

او این مساله را از دو منظر «جهش تولید ملی» و «حمایت از کارگران ایرانی و منافع جمعی آن‌ها» تفسیر کرد و گفت: از یک طرف، رونق‌بخشی به واحدهای زیر مجموعه سازمان تأمین اجتماعی، یک گام به پیش در جهت رونق تولید ملی و جهش تولید است؛ برخی از این واحدها، سودآفرینی سرشار و ارزآوری بالایی دارند و می‌توانند نمودارهای تولید ناخالص ملی را با ایجاد ارزش افزوده بالاتر، جابجا کنند.

قربانی ادامه داد: از منظر دیگر، این شرکت‌ها، دارایی‌های تاریخی کارگران و بازنشستگانِ زیرمجموعه سازمان هستند و اگر سطح تولید در آن‌ها بالاتر رود و سودآفرینی بیشتر داشته باشند، در عمل از منافع جمعی جامعه کارگریِ کشور صیانت شده است.

به گفته این فعال کارگری، با توجه به شعار سال که جهش تولید با مشارکت مردم اعلام شده، تلاش در زمینه افزایش بهره‌وری و انگیزه نیروی انسانی از طریق بهره‌مند ساختن آن‌ها از بیمه تأمین اجتماعی، یکی دیگر از نقش‌آفرینی‌های بالقوه سازمان تأمین اجتماعی در جهت تحقق شعار در سال 1403 است.

تحت پوشش قرار دادنِ کارگران غیررسمی

به گفته فتح‌الله بیات، رئیس اتحادیه کارگران قراردادی و پیمانی کشور، « در حال حاضر، حدود پنج میلیون نفر به صورت غیررسمی در کارگاه‌های زیرزمینی و بدون بیمه کشور کار می کنند».

بیات در پاییز سال قبل تاکید کرده است «برای کارگران زیرزمینی حتی بیمه هم پرداخت نمی‌شود و بنابراین، برای سازمان تأمین اجتماعی وجود خارجی ندارند. بیشترین تضییع حق کارگران در مراکزی همچون تولیدی‌های پوشاک و آرایشگاه‌ها و مطب‌ها اتفاق می‌افتد که اغلب برای فرار مالیاتی، داخل ساختمان‌های مسکونی و بدون تابلو مشغول کار هستند و هیچ آثار و نشانی از این کارگاه‌ها در ادارات کار موجود نیست، اما می‌دانیم که کارگران، در این کارگاه‌های زیرزمینی و غیررسمی با حداقل دستمزد و محروم از بیمه و سنوات و سایر مزایای شغلی به نوعی اجیر شده‌اند».

آمار دقیقی از کارگران غیررسمی و فاقد بیمه در کشور وجود ندارد اما آنچه مسلم است این است که در حال حاضر حداقل پنج میلیون کارگر بدون بیمه تأمین اجتماعی، ذیل اقتصاد و اشتغال غیررسمی مشغول به کار هستند؛ برخی آمارها از وجود تعداد بیشتری کارگران غیررسمی (۶ تا ۹ میلیون نفر) خبر می‌دهند اما در هر حال، بیمه کردن این جمعیت انبوه، با افزایش سطح رفاه نیروی انسانی و بالا بردن رضایت شغلی آن‌ها، بدون تردید نقش غیرقابل انکاری در بهره‌وری تولید خواهد داشت.

به گفته اکبر قربانی، «کارگری که بیمه نیست، فاقد خلاقیت است و امید به آینده ندارد و جهش تولید بدون رضایت و انگیزه کارگر عملی نمی‌شود بنابراین سازمان تأمین اجتماعی می‌تواند در این مسیر با قدرت نقش‌آفرینی کند تا زمینه‌های اشتغال شایسته برای تمام شاغلان کشور فراهم آید».

از سوی دیگر، گسترش ضریب نفوذ بیمه‌ای تأمین اجتماعی با تحت پوشش قرار دادن کارگران غیررسمی، یک راهکار موثر در راستای افزایش منابع ورودی این سازمان خواهد بود؛ شکی نیست که با افزایش بیمه‌شدگان جدید و ارتقای ضریب پشتیبانیِ این سازمان، خاطر جامعه کار و تولید از آینده جمع‌تر و تحقق شعار سال ممکن‌تر می‌شود.

با در نظر گرفتن همه اینها باید گفت، نقش کارکردی و عملیِ سازمانی مانند تأمین اجتماعی که بیش از نیمی از جمعیت کشور را تحت پوشش خود دارد، یک نقش حاشیه‌ای و کم‌اهمیت نیست؛ این سازمان به طور قطع یکی از چرخ‌های اصلی قطاری است که اگر به درستی هدایت شود، ما را به سرمنزلِ «جهش تولید با مشارکت مردم» می‌رساند.