دکتر علیرضا استقامتی در گفت‌وگو با آتیه‌آنلاین با بیان اینکه دیابت، شایع‌ترین نوع بیماری غدد درون‌ریز است، افزود: این بیماری به‌طور معمول در اثر ایجاد اختلال در عملکرد غده لوزالمعده (پانکراس) ایجاد می‌شود و دیابت نوع یک و ۲ در اثر اختلال کامل یا ناقص این غده به‌وجود می‌آید.
وی ادامه داد: دیابت نوع یک، بیماری خودایمنی است که در اثر اختلال در عملکرد سیستم ایمنی در بستر ژنتیک به‌وجود می‌آید و عامل ژنتیک در ایجاد این بیماری نقش دارد. در این بیماری، فعالیت سلول‌های «بتا» پانکراس مختل شده و این اختلال می‌تواند به صورت حاد یا گاهی تدریجی روی دهد. در این صورت، ترشح انسولین در غده پانکراس که نقش مهمی در هضم و کنترل گلوکز (قندخون) دارد، متوقف شده یا کاهش پیدا می‌کند و قند خون، افزایش می‌یابد.
رئیس هیات‌مدیره انجمن دیابت گابریک، گفت: دیابت نوع یک، بیماری شایعی نیست و حدود ۵ درصد مبتلایان به دیابت در دنیا، نوع یک این بیماری را دارند. اما متاسفانه در ۱۰ سال اخیر بروز این بیماری در دنیا سه برابر شده است که علت این افزایش مشخص نیست.
استقامتی اعلام کرد: بیش از ۹۵ درصد از افراد مبتلا به دیابت، نوع ۲ این بیماری را دارند و این بیماری نیز به دلیل اختلال در کارکرد سلول‌های «بتا» لوزالمعده یا پانکراس ایجاد می‌شود و عواملی مانند چاقی، کم‌تحرکی، شیوه غلط زندگی و زمینه خانوادگی در بروز این بیماری دخالت دارد. در این نوع از بیماری علی‌رغم اینکه سلول‌های بتا لوزالمعده ترشح می‌شود، اما میزان آن برای کنترل قندخون کافی نیست و در این صورت ابتدا قندخون ناشتا افزایش یافته، سپس قند پس از مصرف غذا نیز زیاد می‌شود و در نهایت به حدی می‌رسد که فرد مبتلا به دیابت می‌شود.
او تاکید کرد: مراحل ابتلا به دیابت نوع ۲، برخلاف نوع یک، ممکن است یک دهه طول بکشد. به این معنا که روند بروز بیماری می‌تواند بسیار آرام باشد و فرد تا مدت‌ها علامتی مبنی بر مقاومت بدن به انسولین ندارد؛ اما کم کم مقاومت به انسولین بیشتر شده و در این صورت لوزالمعده برای تجزیه قندخون، انسولین بیشتری را ترشح می‌کند. با پایدار شدن مقاومت بدن به انسولین، لوزالمعده توان ایجاد انسولین بیشتر را از دست می‌دهد و دیابت خود را نشان می‌دهد.
نشانه‌های دیابت
فوق تخصص غدد داخلی و متابولیسم با اشاره به نشانه‌های بروز دیابت، افزود: نیمی از افراد مبتلا به این بیماری ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند و بیماران به‌طور اتفاقی متوجه بیماری خود شوند. از طرفی نشانه‌های این بیماری در افراد دارای علامت ممکن است خیلی بارز نباشد. در بسیاری از موارد، اولین علامت دیابت نوع ۲ براثر عوارض بیماری نمایان می‌شود. برای مثال افراد در اثر مشکلات ناشی از اعصاب محیطی یا تاری دید به پزشکان مربوطه مراجعه می‌کنند و متوجه قندخون بالای خود می‌شوند. سایر افراد نشانه‌هایی مانند پرنوشی و پرادراری دارند.
سایر نوع‌های دیابت
استقامتی دیابت نوع یک و ۲ را شایع‌ترین نوع این بیماری بیان کرد و گفت: دیابت بارداری از دیگر انواع این بیماری به‌شمار می‌رود که در دوران بارداری رخ می‌دهد. انواع ویژه دیابت نیز وجود دارد که در اثر عوامل ناشناخته‌ای ایجاد می‌شود. مصرف برخی داروها مانند کورتن می‌تواند مستعد کننده دیابت باشد. همچنین برخی سندروم‌های ژنتیکی، برخی بیماری‌های عفونی و یک سری از بیماری‌های کمتر شناخته شده غددی، فرد را مستعد ابتلا به دیابت می‌کند.
آمار شیوع دیابت
وی با بیان اینکه ۱۴ درصد از جمعیت کشور مبتلا به دیابت هستند، ادامه داد: این میزان ۶ تا ۷ میلیون نفر از جمعیت را شامل می‌شود. آمار مبتلایان به دیابت نوع یک در کشور نیز حدود ۵۰ هزار نفر است.
دیابت مرخصی ندارد
استاد دانشگاه علوم‌پزشکی تهران، بیماری دیابت را نیازمند رسیدگی دائمی بیان کرد و افزود: گفته می‌شود که دیابت بیماری است که مرخصی ندارد و مانند یک شغل ۲۴ ساعته و ۷ روز، افراد مبتلا را درگیر می‌کند. در این بیماری، فرد باید خواب کافی و تغذیه مناسب داشته باشد. ورزش را در برنامه‌های زندگی خود قرار دهد و داروهای خود را چه انسولین یا قرص به‌طور منظم مصرف کند.
استقامتی تاکید کرد: باید توجه داشت؛ اصول درمان بیماری دیابت با اصول درمان بیماری‌های حاد کوتاه‌مدت با اثر گذرا، کاملا متفاوت است. دیابت در همه شئون زندگی فرد حاضر و ناظر است. در نتیجه مهمترین مسئولیت تیم پزشکی و بیمار این است که تا حد ممکن از بروز عوارض این بیماری پیشگیری کند. زیرا دیابت می‌تواند همه دستگاه‌های بدن مانند عروق چشم، قلب، اندام‌ها، مغز، سیستم عصبی، کلیه و ... را درگیر کند.
او در تشریح عوارض بیماری دیابت، گفت: عوارض کلیوی این بیماری می‌تواند منجر به نارسایی کلیه، دیالیز و پیوند کلیه شود. عارضه قلبی عروقی، فرد را مستعد ایجاد سکته‌های قلبی، نارسایی قلبی و تغییرات فشارخون می‌کند. عوارض مغزی نیز ریسک سکته‌های مغزی را افزایش می‌دهد.
رئیس بخش غدد و متابولیسم بیمارستان امام خمینی(ره)، ادامه داد: همچنین عارضه در چشم منجر به کم‌بینایی یا نابینایی می‌شود و عارضه در اندام‌ها می‌تواند زخم اندام‌ها را ایجاد کند و در صورت عدم رسیدگی حتی فرد مستعد قطع عضو شود. عوارض سیستم عصبی نیز فلج اندام‌ها و فلج اعصاب مغزی را در پی دارد.
دیابت جامع‌نگر است
استقامتی با تاکید براینکه آگاهی افراد از ابعاد بیماری و عوارض آن می‌تواند در اتخاذ سبک زندگی مناسب موثر واقع شود، بیان کرد: یکی از مسائل مهمی که در در بیماری باید رعایت شود، کنترل چربی خون و فشارخون، علاوه بر قندخون است. کنترل چربی و فشارخون حتی می‌تواند از کنترل قندخون مهمتر باشد. امروزه نگاه به دیابت از «قندمحور» به «جامع‌نگر» تغییر یافته است؛ به این معنا که همه ابعاد بیماری باید کنترل شود تا سایر اندام‌های بدن از عوارض این بیماری مصون بمانند.
نکات بهداشتی دیابت
وی در ادامه با اشاره به چند نکته مهم که باید در زندگی روزمره بیماران دیابت رعایت شود، اعلام کرد: بهداشت؛ مهمترین اصلی است که بیماران مبتلا به دیابت باید رعایت کنند. برای جلوگیری از زخم دیابتی، پاهای خود را مرتب بشویند و ترجیحا هر شب در آب نیمگرم پاهای خود را ماساژ دهند، سپس کاملا خشک کرده و چرب کنند. جوراب بپوشند و هر روز آن‌ها را عوض کنند. ناخن‌ها را نباید از ته بگیرند. با آب جوش دوش نگیرند تا مبادا دچار سوختگی شوند. برای خرید کفش عصرها مراجعه کنند و کفش نو را روزهای متناوب بپوشند تا عادت کنند. زخم پا یا پینه پا را دستکاری نکنند. ناخنی که در گوشت فرو رفته دستکاری نکنند و به جراح مراجعه کنند.
رئیس بخش غدد و متابولیسم بیمارستان امام خمینی(ره)، گفت: همچنین برخی موارد پزشکی نیز باید رعایت شود. از جمله اینکه سالانه معاینات چشم‌پزشکی انجام شود و بیماران از نظر کارکرد کلیه تحت نظر پزشک قرار بگیرند. دارو و تزریق انسولین نباید خودسرانه قطع شود.
پوشش بیمه‌ای داروهای دیابت
استقامتی با بیان اینکه حمایت از افراد دیابت از سوی خانواده و جامعه بسیار ضروری است، تاکید کرد: داروهای این بیماران باید در دسترس آن‌ها قرار بگیرد و برای این منظور برخورداری از پوشش بیمه‌ای داروها اهمیت دارد. درحال حاضر برخی از داروهای جدید دیابت، فاقد پوشش بیمه‌ای است. از طرفی تجویز داروهای دیابت در نسخ پزشکی نمی‌تواند برای بیش از یکی دو ماه درج شود و این محدودیت تجویز، سبب مراجعه پی‌درپی بیماران به مطب‌ها و صرف هزینه برای آن‌ها می‌شود.
او افزود: با وجود اینکه نسخ پزشکی الکترونیک شده است، اما برخی از بیمه‌های تکمیلی برای پرداخت هزینه‌ها، تقاضای نسخ کاغذی دارند و هرچند طی بخشنامه، بیمه‌های تکمیلی نیز به بیمه‌های پایه دسترسی پیدا کرده‌اند، اما همچنان برخی براساس نسخ کاغذی اقدام می‌کنند.
نظر شما