هم‌زمان با برگزاری سیزدهمین نمایشگاه بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری ایران، آیین‌نامه صادرات برق تجدیدپذیر به امضا رسید. این مسئله را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
این موضوع بسیار مهم است؛ زیرا با توجه به ظرفیت بورس انرژی، نیروگاه‌ها می‌توانند برق تولیدی خود را در مواقعی که پیک مصرف نیست از طریق تابلوی سبز صادر کنند. در مقابل در زمان‌هایی که ناترازی وجود دارد، بخصوص در فصل گرم سال برق وارد شود. به‌صورت کلی این موضوع اهمیت دارد که با ایجاد ظرفیت، برق از قیمت‌گذاری دستوری خارج شود. نتیجه چنین مسئله‌ای حرکت به سمت توسعه شبکه نیروگاهی در کشور و نوسازی شبکه و تجهیزات موجود است.
ایجاد ظرفیت‌های جدید برای ساخت نیروگاه‌های تازه تجدیدپذیر، بخصوص با توجه به ناترازی در بحث برق چقدر اهمیت دارد؟
با توجه به تلاش‌های سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق و وزارت نیرو طی این مدت، ظرفیت‌های بالقوه‌ای در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر ازجمله بادی و خورشیدی به وجود آمده است. درحال حاضر حدود یک درصد برق تولیدی در کشور، یعنی چیزی حدود هزار مگاوات در روز توسط نیروگاه‌های تجدیدپذیر تولید می‌شود که بسیار ناچیز است. تولید این نوع انرژی در کشور با توجه به وجود مناطق و سرزمین‌هایی که در معرض نور خورشید و باد قرار دارند، پتانسیل زیادی برای استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور فراهم کرده، اما متأسفانه سال‌های گذشته در این زمینه غفلت‌های بسیاری رخ داد. امروز به دلیل ناترازی انرژی موجود در کشور، دولت و وزارت نیرو به دنبال این هستند که پتانسیل‌های حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر را از حالت بالقوه خارج کرده و آن‌ها را به فعل برسانند.
با توجه به این توضیحات، چه اقداماتی برای تولید برق تجدیدپذیر انجام شده است؟
در یک ماه گذشته قرارداد ساخت نیروگاه‌های خورشیدی به ظرفیت ۴۵۰۰مگاوات برق در روز با حضور رئیس‌جمهوری به امضا رسید. در این زمینه صندوق توسعه ملی متعهد شده حدود ۸۰درصد از هزینه ساخت این نیروگاه‌ها را متقبل شود. این فرصت عالی در بحث تولید برق خورشیدی را دولت فراهم کرده است. ساخت این نیروگاه‌ها در مجموع حدود ۲.۵میلیارد دلار هزینه دربر دارد. طبق قرار باید صندوق توسعه ملی ۲میلیارد دلار تسهیلات ارزی در اختیار سرمایه‌گذاران بخش خصوصی قرار دهد تا این نیروگاه‌ها در اسرع وقت به بهره‌برداری برسد.
مزیت این وام برای سرمایه‌گذاران حوزه نیروگاهی چیست؟
ارزی بودن این تسهیلات مزیتی مهم برای سرمایه‌گذاران بخش خصوصی است، چون برای واردات تجهیزات و شروع کار معطل نمی‌شوند. گرفتاری‌های تبدیل ریال به یورو یا دلار را نیز ندارند. از سوی دیگر سرمایه‌گذاران با توجه به نرخ بازگشت سرمایه باید تسهیلات را ارزی تسویه کنند. در مجموع ما به این سرمایه‌گذاری‌های صندوق توسعه ملی برای افزایش زیر ساخت‌های انرژی در کشور نیاز داریم. این نیروگاه‌ها برای نسل‌های آینده نیز ساخته می‌شود و به نوعی یک سرمایه‌گذاری ملی به حساب می‌آید که از اهمیت بسزایی برخوردار است.
صندوق توسعه ملی یک طرف ماجراست، آیا بانک‌های عامل در این زمینه همکاری می‌کنند؟
در این زمینه باید از سوی دولت و صندوق توسعه ملی تمهیدات لازم اندیشیده شود تا تسهیلات با صرف کمترین زمان در اختیار سرمایه‌گذاران قرار بگیرد و عملیات اجرایی ساخت نیروگاه‌ها آغاز شود. از طرفی باید به ظرفیت‌های داخلی در زمینه تأمین کالا و تجهیزات، ساخت پنل‌های خورشیدی و خدمات فنی و مهندسی توجه شایانی شود. تاکنون چنین پروژه عظیمی در سطح ملی در کشور اجرا نشده و اگر ساخت این ظرفیت نیروگاه تجدیدپذیر با موفقیت به ثمر بنشیند، قدر مسلم تجربه‌ای ارزشمند خواهد بود. بنابراین باید سازندگان و تأمین‌کنندگان داخلی توانمندی‌ها و قابلیت‌های خود را به منصه ظهور بگذارند، تا از این رهگذر در آینده نیز چنین پروژه‌هایی در کشور گسترش یابد. به تبع آن زمینه صادرات خدمات فنی و مهندسی ساخت نیروگاه‌های خورشیدی فراهم می‌شود.
آیا با ساخت این نیروگاه‌ها بحث ناترازی برق در کشور حل خواهد شد؟
یک نکته مهم این است که هر میزان تولید برق در کشور افزایش یابد، تا وقتی الگوی صحیح مصرف برق در کشور به‌صورت کامل اجرایی نشود، ما همچنان با ناترازی انرژی دست‌وپنجه نرم خواهیم کرد. بنابراین بحث آموزش و الگوسازی در این مسئله حائز اهمیت است. در بحث سرمایه‌گذاری نیز با توجه به راه‌اندازی تابلوی برق در بورس انرژی، نیروگاه‌داران در حال حاضر می‌توانند برق مازاد تجدیدپذیر تولیدی خود را به قیمت رقابتی به صنایع بفروشند. این امکان برای باید نیروگاه‌داران گسترش پیدا کند تا بتوانند منابع لازم برای سرمایه‌گذاری و ساخت نیروگاه‌های جدید را به دست آورند. مادامی که به تدریج به سمت آزادسازی قیمت برق حرکت نکنیم، ناترازی پابرجا خواهد بود؛ زیرا هزینه تعمیر و نگهداری تجهیزات شبکه با توجه به افزایش سرسام‌آور قیمت ارز و همچنین تورم، بسیار بالاست. به همین خاطر، مدت‌هاست سرمایه‌گذاری جدیدی برای ساخت نیروگاه انجام نمی‌شود. با توجه به دولتی بودن بیش از نیمی از نیروگاه‌های کشور، وزارت نیرو می‌تواند با یک نرخ منطقی برق را به مصرف خانگی تخصیص دهد، اما نیروگاه‌های بخش خصوصی می‌توانند انرژی مورد نیاز صنایع و بخش تولید را با قیمت رقابتی در بورس انرژی تأمین کنند. این موضوع اگر اجرایی شود، به مرور منابع لازم برای بخش خصوصی برای توسعه شبکه نیروگاهی به وجود می‌آید و ناترازی بعد از مدتی رفع می‌شود.
گفتگو از : رامین رضایی
نظر شما