به گزارش آتیه آنلاین، به گفته محمود کریمی، «تسهیلات اختصاص یافته به این مشاغل در سال ۱۴۰۱ به سه هزار میلیارد تومان رسید که نسبت به قبل رشد چشمگیری را نشان می‌دهد و همین مقدار هم جذب شده است».

برنامه‌ریزی برای توسعه مشاغل خانگی

براساس برنامه‌ریزی‌های دولت سیزدهم، سهم مشاغل خانگی از ایجاد اشتغال جدید در کشور ۱۵ درصد است؛ ۳۰ مهرماه سال جاری، صولت مرتضوی، وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی، از افزایش تعداد مشاغل خانگی به ۲۵۰ هزار شغل در دو سال دولت سیزدهم خبر داد و گفت: سهم مشاغل خانگی از کل اشتغال متعهد شده دولت حدود ۱۵ درصد است و از یک میلیون فرصت شغلی ایجاد شده در کشور، ۱۵۰ هزار شغل مربوط به مشاغل خانگی است.

براساس داده‌های رسمی، امسال و سال گذشته در مجموع ۷۰ هزار میلیارد ریال تسهیلات برای توسعه مشاغل خانگی کشور اختصاص یافته است؛ از قرار معلوم، ۳۰ هزار میلیارد ریال از تسهیلات مذکور مربوط به سال ۱۴۰۱ است و در سال جاری، دبیرخانه ستاد ساماندهی حمایت از مشاغل خانگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، موفق به گرفتن ۴۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات از بانک مرکزی برای ایجاد و توسعه مشاغل خانگی در کشور شده است.

طبق تعریف، مشاغل خانگی به آن دسته از فعالیت‌هایی اطلاق می‌شود که توسط عضو یا اعضاء خانواده در فضای مسکونی در قالب یک طرح کسب و کار، بدون مزاحمت و ایجاد اخلال در آرامش واحدهای مسکونی همجوار شکل می‌گیرد و به تولید خدمت و یا کالای قابل عرضه به بازار خارج از محیط مسکونی منجر می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که با توسعه فناوری‌های نوین به ویژه در حوزه دیجیتال و گسترش فضای مجازی، فرصت‌های زیادی برای شکل‌گیری مشاغل خانگی ایجاد شده به طوری که ۲۰ درصد درآمد کشورهای در حال توسعه از مشاغل خانگی به دست می‌آید.

مزایای توسعه مشاغل خانگی

توسعه مشاغل خانگی مزایای فراوانی برای بازار کار دارد، از یکسو منجر به کاهش بیکاری به خصوص برای گروه‌های با انتخاب‌های شغلی کمتر و به طور مشخص زنان و زنان سرپرست خانوار می‌شود و از سوی دیگر با ایجاد فرصت‌های شغلی امن و رسمی، می‌تواند منابع ورودی بیمه‌شدگان سازنان تامین اجتماعی به عنوان نهاد بیمه‌گر در این مشاغل را افزایش دهد.

در ارتباط با تاثیر توسعه مشاغل خانگی بر کاهش بیکاری زنان، آمارها از بهبود نسبی اوضاع حکایت دارند؛ ۳۰ مهرماه، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در این رابطه گفت: «ورود زنان به بازار کار از سیاست‌های مهم دولت است و از اثرات مهم توجه به مشاغل خانگی کاهش دو درصدی نرخ بیکاری زنان و افزایش حدود یک درصدی نرخ مشارکت زنان در آمارهای بهار و تابستان ۱۴۰۲ است».

ورود نیروهای جدید به خصوص زنان با امکانات و سرمایه کم به بازار کار، منافع بسیار برای سازمانی همچون تأمین اجتماعی دارد؛ در واقع بیمه‌شدگانِ این مشاغل بخشی از ورودی‌های امن و پایدار این صندوق را تشکیل می‌دهند؛ سیمین یعقوبیان، فعال صنفی حقوق زنان کارگر در این رابطه به آتیه آنلاین گفت: توسعه مشاغل خانگی کشور و دستیابی به نقاط هدفگذاری شده، هم آینده زنان به خصوص زنان سرپرست خانوار را از منظر بیمه و بازنشستگی تامین می‌کند و هم منابع جدید برای سازمان تأمین اجتماعی فراهم می‌آورد.

او تذکر داد: وزارت کار و به طور مشخص دبیرخانه ستاد حمایت از مشاغل خانگی به عنوان متولی اصلی این امر بایستی با دقت بر فضای توسعه این مشاغل نظارت داشته باشند و به این اطمینان برسند که در مرحله اول تسهیلات داده شده صرف توسعه مشاغل با گسترش نیروی کار کارگاهی می‌شود و در مرحله دوم، تمام تازه‌واردان به این مشاغل بیمه تأمین اجتماعی می‌شوند؛ در واقع باید کارآفرینان این حوزه ملزم شوند که تمام نیروهای خود را بیمه کنند.

به گفته یعقوبیان، در توسعه مشاغل خانگی، نظارت دقیق و مستمر حرف اول را می‌زند؛ نباید اجازه دهیم حوزه مشاغل خانگی به زیرمجموعه اقتصاد غیررسمی بدل شود.

او تاکید کرد: اقتصاد غیررسمی فضایی برای بهره‌کشی از نیروی کار است و از سوی دیگر، موجب کاهش منابع تأمین اجتماعی می‌شود؛ بنابراین اگر سهم مشاغل خانگی از اشتغال جدید کشور به ۱۵ درصد برسد باید ۱۵ درصد از بیمه‌شدگان جدید سازمان تأمین اجتماعی متعلق به این گروه از مشاغل اختصاص داده شود و زنان باید بخش قابل توجهی از بیمه‌شدگان جدیدِ این سازمان را تشکیل دهند.

تامین منابع پایدار برای تأمین اجتماعی

بر اساس آخرین داده‌های آماری حوزه مشاغل خانگی، در حال حاضر سهم این مشاغل از اشتغال کل کشور بین ۳ تا ۶ درصد است که البته بر اساس نظر کارشناسان اشتغال این رقم قابلیت افزایش دارد و این در حالی است که این رقم در تولید ناخالص داخلی بین ۲ تا ۲.۵ درصد است. اگر برنامه‌ریزی‌ها برای رسیدن به سهم ۱۵ درصدی مشاغل خانگی از تولید اشتغال کشور به درستی محقق شود، در آینده‌ای نه چندان دور، شاغلان حوزه مشاغل خانگی و به عبارت دقیق تر، زنان تازه وارد باید ۱۵ درصد از بیمه‌شدگان جدید سازمان تأمین اجتماعی را تشکیل دهند.

ایجاد و گسترشِ مشاغل خانگی از ایجاد مشاغل صنعتی و خدماتی به مراتب ساده‌تر است و نیاز به سرمایه کمتری دارد؛ بنابراین گسترش فضای این حوزه، هم به نفع جامعه زنان جویای کار در کشور است و هم برای تأمین اجتماعی مزایای بسیار دارد؛ ارتقاء سهم مشاغل خانگی به ۱۵ درصد اشتغال جدید، آورده ریالی پایدار برای صندوقی فراهم می‌کند که ضریب پشتیبانی آن از استحکام و پایداری کافی برخوردار نیست و نیاز به ورودی‌های جدید از محل نوبیمه‌شدگان دارد.