دکتر مریم نخعی، متخصص مغز و اعصاب در مورد سکته مغزی و علل آن می‌گوید: «توقف و انسداد خون‌رسانی به مغز را سکته مغزی می‌گویند. در این عارضه به سلول‌های مغزی خون نمی‌رسد و در عرض چند دقیقه ابتدایی سلول‌های مغزی از میان می‌روند و مغز دچار مرگ سلولی می‌شود.‏» عارضه سکته مغزی به دو نوع عمده تقسیم می‌شود؛ در نوع اول خون‌رسانی به مغز دچار اختلال می‌شود و از این رو خون به مغز نمی‌رسد و رگ‌ها دچار انسداد می‌شوند. نوع دیگر، خون‌ریزی مغزی است که در آن رگ‌های مغز دچار تخریب و پارگی می‌شوند، خون در بافت مغز جریان پیدا می‌کند و بافت و سلول‌های مغز آسیب می‌بینند. در این حالت خون به مغز نمی‌رسد و تجمع آن، در نهایت باعث از بین رفتن بافت مغز می‌شود. معمولاً ۸۰ درصد سکته‌های مغزی مربوط به نوع اول است که در اصطلاح به آن «ایسکمیک مغزی» می‌گویند.

علائم و نشانه‌های سکته مغزی
این متخصص مغز و اعصاب در مورد علائم عارضه سکته مغزی می‌گوید: «ضعف و کرختی در صورت و بازو، به‌طوری که شخص احساس سنگینی در دست را داشته باشد، می‌تواند از علائم سکته مغزی باشد. البته معمولاً بیماران هرکدام به‌نحوی خاص این احساس سنگینی را مطرح می‌کنند، بخصوص اگر این علائم یک‌طرفه باشد، یعنی یک طرف بدن بیمار دچار ضعف و کرختی شده باشد و یا اینکه ضعیف و فلج شود.» در این حالت بیمار معتقد است که نمی‌تواند دست و پایش را تکان دهد و در راه رفتن دچار مشکل است و عدم تعادل دارد. همچنین ممکن است بیمار به‌طور ناگهانی دچار اختلال تکلم شود، طوری که فرد بعد از بیدار شدن متوجه شود که نمی‌تواند صحبت کند و یا اشکال در بلع پیدا کرده است. گاهی هم حالت گزگز و مورمور و بی‌حسی و یا احساس سوزش در اندام‌ها پدید می‌آید و بیمار ممکن است دچار مشکلات بینایی،کاهش و تاری دید ناگهانی شود.
گاهی سکته مغزی خودش را به‌صورت کاهش حافظه نشان می‌دهد و زمانی فرد با سرگیجه به پزشک مراجعه می‌کند و دچار سقوط ناگهانی می‌شود. در بعضی موارد بیماران سکته مغزی دچار بی‌اختیاری ادرار و مدفوع می‌شوند. در مواقعی که سکته مغزی شدید باشد فرد توانایی انجام حرکات ضعیف را هم از دست می‌دهد و اگر علائم گذرای سکته هم بود توصیه می‌شود فرد به پزشک مراجعه کند و در مرکز درمانی مورد معاینه و درمان‌های لازم قرار گیرد.‏
او با اشاره به این مطلب که سکته مغزی سه آزمون مهم دارد، می‌افزاید: «ابتدا از بیماری که دچار سکته مغزی شده می‌خواهیم لبخند بزند، اگر صورتش هنگام لبخند زدن دچار ناهمگونی و ناهمسانی شد و به یک سمت انحراف پیدا کرد، یکی از علائم سکته مغـــزی را دارد. همـچنین از بیمار می خواهیم که دست‌هایش را بالا ببرد که اگر قادر به انجام این کار نشد و یک دستش بلافاصله افتاد، مشکوک به سکته مغزی است و سومین آزمون این است که از او بخواهیم یک جمله ساده را تکرار کند، اما نتواند.»‏

دلایل سکته مغزی
دکتر نخعی در مورد دلایل سکته‌ مغزی یادآوری می‌کند: «مهم‌ترین عامل در ایسکمیک مغزی، فشارخون بالاست که احتمال آن را ۲ تا ۴ برابر افزایش می‌دهد و عامل دیگر، بیماری دیابت است.» سلول‌های مغزی بر اثر این بیماری آسیب می‌بینند و بررسی‌ها بیانگر آن است که دیابت، میزان احتمال سکته مغزی را سه برابر افزایش می‌دهد و از این رو بیماران دیابتی باید به‌طور مرتب پایش شوند و به پزشک مراجعه کنند.
فرد دیابتی باید دائم دارو مصرف کند و تحت کنترل پزشک باشد زیرا این بیماری به قلب، کلیه‌ها، اعصاب محیطی و مغز آسیب جدی می‌رساند و یکی از عوامل شایع سکته‌های مغزی است. متأسفانه خیلی از دیابتی‌های جامعه ما از بیماری خود بی‌اطلاع هستند.‏ عامل دیگر در بروز سکته‌های مغزی سیگار کشیدن است که تا چهاربرابر احتمال سکته مغزی را افزایش می‌دهد. متأسفانه مصرف سیگار در سال‌های اخیر بیشتر رواج پیدا کرده، به‌گونه‌ای‌که در چند سال اخیر شاهد گرایش جوانان در سنین پایین به سیگار هستیم. این در حالی است که به‌راحتی می‌توان آن را ترک و از ابتلا به سکته‌های مغزی پیشگیری کرد. ‏
مصرف مشروبات الکلی یکی دیگر از عواملی است که باعث سکته مغزی می‌شود. عامل دیگر ابتلا به این بیماری، در سابقه خانوادگی افراد است. احتمال سکته مغزی در افراد دیگر هم وجود دارد و از علل دیگر آن می‌توان به کم‌تحرکی و نپرداختن به ورزش منظم و روزانه اشاره کرد. ضمن آنکه تغذیه نامناسب، مصرف چربی‌های اشباع و چاقی که به‌شدت در کشور در حال افزایش است، از دیگر عوامل سکته مغزی به حساب می‌آیند.‏

ساعات طلایی درمان
او می‌گوید: «یکی از نکات مهم درمان در مرحله حاد برای این بیماران، تجویز داروی (TPA) در چهار ساعت اولیه ابتلا به سکته مغزی است که به غیر از در دسترس نبودن این دارو در برخی مراکز، مسئله بیمه نبودن آن نیز از مشکلات بیماران سکته مغزی است.» او با ابراز تأسف از پایین آمدن سن سکته مغزی در کشور ادامه می‌دهد: «با اینکه سن ابتلا به سکته مغزی در دیگر کشورهای در حال توسعه بالای ۶۰ سال است، متأسفانه این سن در کشور ما ۵ تا ۱۰ سال کمتر از میانگین جهانی است، ضمن آنکه نبود مراکز درمان سکته مغزی از دیگر مشکلات است.»
این متخصص مغز و اعصاب می‌افزاید: «متأسفانه توانبخشی مبتلایان به سکته مغزی در کشور ما تقریباً رها شده، به این معنا که نه متولی دارد و نه سرمایه‌گذاری در این حوزه انجام شده است. در حال حاضر بازتوانی بیماران دچار سکته مغزی در دستور کار وزارت بهداشت و درمان قرار دارد. اگر درمان سکته حاد مغزی در چهار ساعت اولیه صورت گیرد، ۳۰ درصد بیماران بدون ایجاد عوارض و ناتوانی، کاملاً بهبود خواهند یافت.»