به گزارش آتیه آنلاین به نقل از روزنامه ایران، گروه زغال سنگ، صنعتی مهم و راهبردی با پتانسیل‌های بالا اما حضوری نه چندان قوی در بازار سرمایه. گروه زغال‌سنگ را در بازار سرمایه نمادهایی همچون کشرق، کطبس، کپرور وکزغال نمایندگی می‌کنند. همین همراهی باعث شده تا ارزش بازار این گروه در محدوده ۸ هزارو ۹۳۸ میلیارد تومان قیمت بخورد. به عبارتی، این گروه در حال حاضر یک دهم درصد از کل ارزش بازار سهام را از آن خود کرده است.

اما درباره این گروه چه مختصات بیشتری می‌دانیم؟ نسبت قیمت به درآمد این گروه در حال حاضر، در محدوده ۸، ۲۶ درصد بوده که در قیاس با نسبت قیمت به درآمد کل بازار با عدد ۵، ۹ درصدی، عددی به مراتب بالاتر ارزیابی می‌شود. همین تفاوت زیاد می‌تواند اندکی از جذابیت سهام حاضران این گروه بکاهد. هرچند که این تفاوت، هنوز فرضیه حبابی بودن قیمت سهم این گروه را به ذهن متبادر نمی‌سازد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که از ابتدای سال ۱۴۰۰ تاکنون ۲۱ درصد از ارزش سهام این گروه دچار افت شده و دوره وصول مطالبات آن هم از ۱۱۰ روز به ۱۲۱ روز افزایش یافته است.

از زغال‌سنگ خام به عنوان کلیدی‌ترین منبع تأمین انرژی یاد می‌شود که به دو دسته زغال‌سنگ حرارتی و کک شو تقسیم‌بندی می‌شود. از قرار معلوم، از سه میلیون و ۷۰۰ هزارتن نیاز داخلی زغال‌سنگ کشور، دست‌کم یک میلیون و ۷۰۰ هزار تن آن در داخل تولید می‌شود. بر این اساس در سال گذشته ۵۸۳ میلیون دلار صرف واردات زغال‌سنگ شده است. شرکت‌های اصلی تولید زغال‌سنگ ایران در سه حوزه طبس، البرز (مرکزی، شرقی و غربی) و کرمان مستقر هستند.

بیش از ۷۶ درصد ذخایر کشور در پهنه زغالی طبس قرار گرفته است. محدوده زغالی دراختیار شرکت زغال‌سنگ پروده طبس از نوع زغال‌سنگ کک شو بوده که ذخیره زمین‌شناسی آن ۶۳ میلیون تن و ذخیره قابل استخراج آن ۳۱ میلیون تن است.

میزان تولید کنستانتره زغال‌سنگ حوزه طبس ۷۸۶ هزار تن، حوزه کرمان ۴۴۲ هزار تن و حوزه البرز شرقی و مرکزی ۳۸۳ هزار تن بوده که درمجموع ۱۶۱۱ هزارتن تولیدات آنها است.

واقعیت این است که نیاز صنایع فولادی کشور به محصول کنستانتره زغال‌سنگ و بالا بودن بهای کنستانتره زغال‌سنگ وارداتی، موجب شده تا تقاضا برای محصول کنستانتره در سال‌های گذشته روندی صعودی داشته باشد. بر این اساس مصرف‌کنندگان عمده زغال‌سنگ کک شو و کنستانتره کشور را کارخانه ذوب‌آهن اصفهان، کارخانه تولید فولاد زرند، کارخانه کک‌سازی کرمان و کک‌سازی طبس تشکیل می‌دهند. هم‌اکنون نرخ فروش این محصولات بر اساس ۲۶، ۵ درصد شمش فولاد خوزستان در بورس کالا تعیین می‌شود.

براساس پیش‌بینی‌ها امکان تولید فولاد کوره بلندی تا پایان برنامه توسعه کشور به ۱۱ میلیون تن زغال‌سنگ خام نیاز خواهد داشت. اما ظرفیت‌های خالی صنایع پایین‌دست ازجمله زغال‌شویی‌ها، کک‌سازی‌ها و کوره بلند در کشور و توسعه‌نیافتگی نسبی معادن، واردات مقادیر قابل توجهی از زغال‌سنگ را برای مصرف‌کنندگان الزامی کرده است.

از طرفی، نحوه قیمت‌گذاری زغال‌سنگ در بازار داخلی موجب عدم جذب سرمایه به این بخش از صنعت زغال‌سنگ شده است.

از دیگر سو، صنعت زغال‌سنگ با ریسک‌های مختلفی درگیر بوده که ازجمله آنها می‌توان به نوسانات نرخ بهره، کیفیت محصولات، قیمت نهاده‌های تولید، ریسک کاهش قیمت محصولات، تغییر مقررات دولتی و ریسک ناشی از عدم تأمین سرمایه در گردش و ریسک ایمنی اشاره داشت.

در همین پیوند، مدیرعامل شرکت زغال‌سنگ نگین طبس در گفت‌وگو با «ایران»، افزایش دوره وصول مطالبات این گروه را در ارتباطی مستقیم با شرکت ذوب‌آهن اصفهان دانست و توضیح داد که کاهش قیمت شمش فولاد و افت صادرات، باعث مشکل نقدینگی برای مشتریان صنعت زغال شده که همین مشکل به صنعت زغال‌سنگ هم منتقل شده و منجر به افزایش دوره وصول مطالبات این صنعت شده است.

حجت‌الله دربانی، درباره وضعیت سهام شرکت‌های زغال‌سنگی در بازار سهام هم گفت که افت صنعت زغال‌سنگ نسبت به کل بازار کمتر بوده، هرچند که سهامداران صنعت زغال‌سنگ بیشتر حقوقی‌ها بودند تا حقیقی‌ها. به گفته وی، صنعت زغال سنگ، صنعت کوچکی بوده و در عین حال، سهامداران خرد زیادی در صنعت زغال‌سنگ وجود ندارند به همین دلیل این صنعت برای بازار چندان شناخته شده نیست.

مدیرعامل شرکت زغال‌سنگ نگین طبس، توضیح داد که در حال حاضر از نظر درصد تولید ۶۰ درصد تولیدکنندگان زغال‌سنگ در بازار سرمایه حضور دارند اما از نظر میزان ذخایر نیمی از دارندگان ذخایر زغال‌سنگ در بازار سهام حضوری ندارند.

از نگاه او، صنعت زغال‌سنگ، پتانسیل بالایی برای سودسازی دارد که فعال شدن این پتانسیل، منوط به حذف موانع مختلف در صنعت است؛ در حال حاضر قیمت‌گذاری صنعت زغال‌سنگ با توجه به در نظر گرفتن عدد ۲۶، ۵ درصد مناسب نیست زیرا این نرخ در صنعت زغال‌سنگ جهان ۴۶ درصد است که همین فاصله، تا حدودی جذابیت را برای سرمایه‌گذاری در این صنعت کم کرده است.

گروه زغال‌سنگ را با همه این توصیفات، می‌توان یک صنعت اثرگذار در بخش تولید و بازار سرمایه به‌شمار آورد اما توسعه بیشتر آن منوط به همراهی جدی با هدف حذف موانع موجود در این صنعت است. در صورت حذف این موانع می‌توان بازدهی بیشتری از این صنعت انتظار داشت. باید دید که این موانع چه زمانی از سر راه دست‌اندرکاران صنعت زغال‌سنگ حذف خواهد شد.