به گزارش آتیه آنلاین به نقل از ایسنا حسن اکبری در نشست خبری فرصت‌ها و چالش‌های تکثیر در اسارت گونه‌های جانوری در معرض انقراض که امروز در محل سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد، با اشاره به شانس خوبی که برای باروری دوباره «ایران» وجود دارد، اظهارکرد: یک توله زنده و سالم داریم و مادر توله نیز قدرت باروری دارد و شرایط آن به‌طور مرتب چک می‌شود. فرصت دیگری نیز پیش رو داریم چرا که سیکل کامل زادآوری را  رقم زدیم و تجربه به دست آوردیم. این طرح برای ما تجربه جفت‌گیری، زایمان، نحوه شیر دادن و تغذیه را به همراه داشت.

سرپرست معاونت طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ به پرسش ایسنا درباره شانس بقای توله یوز سوم گفت: ما شانس بقا توله سوم را نمی‌دانیم. شرایط آن فعلا قابل قبول است اما شیر خشک مصرف می‌کند و شیر خشک هرگز نمی‌تواند جایگزین شیر مادر باشد. حداقل در شرایط فعلی دسترسی به توله راحت‌تر است و شرایط بهتری نسبت به توران - که هفت ساعت با اینجا فاصله دارد- وجود دارد.

وی درباره مرگ توله دوم گفت: باید آزمایش‌های دقیق‌تری انجام شود تا دلیل قطعی تلف شدن توله مشخص شود. به نظر می‌رسد لخته شدن شیر در دستگاه گوارش آن سبب رخ دادن این اتفاق شده است. در مرگ توله یوز دوم نحوه شیردهی، نوع شیر و استرسی‌ که به توله وارد می‌شود، اهمیت دارد.

سرپرست معاونت طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ به این پرسش ایسنا که آیا نیاز به انجام عمل سزارین برای «ایران» و تجهیزات مورد نیاز پیش‌بینی شده بود یا نه؟ تاکید کرد: اگر تجهیزات کافی نداشتیم، اصلا عمل سزارین انجام نمی‌شد. شاید انتظاری که عموم مردم از این طرح داشتند، برآورده نشد. ما پیش از انجام این کار سه یا چهار جلسه مشورتی برگزار کردیم و موضوعی باقی نمانده بود که بررسی نشده باشد. به‌طور کلی اگر تجهیزات لازم وجود نداشت، نمی‌توانستیم درلحظه تصمیم گیری کنیم.  

اکبری ادامه داد: دکتر اکرامی - پزشک معتمد سازمان حفاظت محیط زیست- در زمان مشاهده شرایط «ایران» با ما صحبت کرد و به او  گفتیم که اگر لازم است، اکیپی فرستاده شود اما شرایط حاد و زمان کمی که وجود داشت در کنار سخت و زمانبر بودن هماهنگی باعث شد تا این تصمیم گرفته شود البته این مورد را می پذیریم که فضای استریل و آماده برای انجام عمل وجود نداشت. ما در واقع فضای موقتی برای نگهداری یوز در نظر گرفته بودیم و قرار بود که خود «ایران» از توله‌ها نگهداری کند.   این فضا محدود بود چراکه اعتبار ما محدود بود.

اکبری اضافه کرد: یکی از توله‌ها نقص داشت و یکی نیز تلف شد. در آفریقا نیز همه توله‌ یوزها زنده نماندند. این نکته نیز قابل توجه است که ما محدودیت‌های  زیادی در این زمینه داریم. ما نمی‌توانیم واکسن وارد کنیم همچنین اعتبارات کافی نیز برای استفاده از اکیپ متخصصان وجود ندارد. در واقع ما دستمان برای انجام همه کارها باز نبود. ما حتما این طرح را ادامه می‌دهیم تا با راه‌های بهتر و کامل تر در دفعات بعد درست‌تر عمل کنیم.  

وی افزود: طرح تکثیر در اسارت یوز نمادین نیست. ما می‌خواهیم در این طرح ژنوم یوز را حفظ کنیم البته این یوزها ما نمی‌توانند به طبیعت برگردند. تجربه نشان داده که برخی علفخواران توانستند پس از تکثیر در اسارت به زیستگاه برگردند اما این اقدام درباره گوشتخواران بسیار سخت است. اولویت اول این است که سراغ طبیعت برویم و تکثیر نیمه طبیعی انجام دهیم. تکثیر در اسارت تنها به منظور حفظ  ژنوم گونه انجام می‌شود.

اکبری در ادامه گفت: ما تیمارگران و دامپزشکان یوز زیادی نداریم و نباید حذفشان کنیم. ما اختیار استفاده از تمام ظرفیت‌ها را داریم و از توان علمی خارج از کشور نیز استفاده می‌کنیم.

وی اضافه کرد: انتقال یوزها از پردیسان به توران اشتباه نبود چراکه شرایط پارک در شهری مانند تهران برای تکثیر یوز مناسب نبود البته مرکز توران نیز برای اجرای این طرح انتخاب درستی نبود چرا که وجود این طرح سبب می‌شد تا توجه از حفاظت به تکثیر معطوف شود اما به این دلیل که برای این انتقال هزینه شده بود، تصمیم گرفته شد تا این طرح اجرا شود. نتیجه حداقلی که امروز به آن رسیدیم نیز در این شرایط مطلوب است.

سرپرست معاونت طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه اظهارکرد: سعی می‌کنیم از این به بعد با مشورت و کارشناسی بیشتر در تجربه‌های آینده این اشتباهات را مرتکب نشویم. این نکته نیز قابل توجه است که ما برای احیای یوز ۳ میلیارد تومان اعتبار برای کل پنج استان مدنظر در اختیار داشتیم. برای این طرح نیز در کل ۶۰۰ میلیون تومان اعتبار وجود داشت همچنین اقداماتی مانند رادیوگرافی و سونوگرافی نیز برای توله‌ها انجام شد که هر کدام هزینه بر بود.  

وی افزود: از آذرماه که ما در سازمان حفاظت محیط زیست مستقر شدیم به سازمان برنامه و بودجه اعلام کردیم که دوسال برای نجات یوزپلنگ وقت داریم. پاسخی که به ما داده شد این بود که بودجه شما مشخص است و آن را مدیریت کنید. ما نقشه عمل دو صفحه ای تعیین کردیم که فردا عصر نهایی می‌شود و آن را منتشر می‌کنیم.

اکبری درباره تکثیر نیمه طبیعی اظهار کرد: عده‌ای معتقدند به علت کم بودن جمعیت گونه باید به سراغ تکثیر نیمه طبیعی رفت. این تصمیمات به تنهایی گرفته نمی‌شود. در فرایند جفتگیری نیز در ابتدا نمی‌دانستیم که حاملگی صورت گرفته است. الان نیز تلاش می‌کنیم تا بهترین فضا برای بزرگ کردن توله‌ها فراهم شود. به دنبال این هستیم که فضای خوبی در پارک پردیسان برای رشد توله فراهم کنیم.

سرپرست معاونت طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: یوزها به پارک پردیسان بازگردانده نخواهند شد. در این مدت تجهیزات پارک توران از جمله ۱۰ موتورسیکلت بیشتر شد همچنین کمیته ساماندهی دام نیز تشکیل شده است. در سازمان حفاظت محیط زیست ذهن ما اول از همه متوجه حفاظت است.

اکبری در پایان گفت: پیش بینی‌های لازم برای تولد توله‌ها انجام شده بود اما به هر دلیلی برخی از  انتظارات برآورده نشد. نمی‌توان این اتفاق را آشفتگی دانست چرا که اولین بار بود چنین طرحی اجرا می‌شد. ما همچنان می‌گوییم که خطاها را می‌پذیریم و سعی می‌کنیم آن‌ها را اصلاح کنیم البته در هر صورت انتقادات زیادی وجود داشت و دارد. برای مثال اگر ما توله‌ها را زودتر منتقل می‌کردیم نیز به ما انتقاد می‌شد. این در حالی است که کارشناسان در افریقا معتقد بودند که برای انتقال توله‌ها باید هنوز صبر می‌کردیم. متاسفانه در روند اجرای طرح با بدشانسی نیز روبه رو شدیم و هوا در روزهای تولد توله‌ها بارانی و سرد بود و امکان معرفی توله‌ها به مادر زیاد نبود. در جریان انتقال توله به تهران نیز نیاز به اتفاق نظر بود که در ابتدا وجود نداشت و زمانی این کار انجام شد که توله با مشکل مواجه شده و برای درمان نیازمند انتقال به تهران بود و متاسفانه در ابتدای راه تلف شد.