به گزارش آتیه آنلاین، بخش عمده از دلایل مهاجرت افراد به مکانی از سرزمین خودشان یا کشورهای دیگر با هدف گذاری تامین رفاه و آینده بهتر شکل می گیرد و تصور این است که در محل زندگی و اشتغال قعلی امکان رشد و پیشرفت بر مبنای تفکرات و مسیر طراحی شده ذهنی وجود ندارد و بر این اساس اقشار مختلف مردم از راه های مختلف اقدام به ترک محل زندگی کرده و در چارچوب ذهنیات خود مکان دیگری را برای ادامه زندگی انتخاب می کنند.

ادامه تحصیل در شرایط بهتر و دانشگاه های معتبر، مهیا کردن شرایط پیشرفت در حوزه های مختلف ورزشی، فرهنگی، هنری، اقتصادی و دنبال کردن اهداف و رویاها و بسیاری دیگر از دلایل می تواند انگیزه افراد برای تصمیم گیری مهاجرت از شهر یا کشورشان باشد اما موضوع اشتغال از زوایای گوناگون مانند اشتغال متناسب با تحصیلات دانشگاهی، حرفه و تخصص یا علاقه، اشتغال شایسته، کسب درآمد کافی از کار و بسیاری دلایل دیگر مرتبط با موضوع شغل و کسب درآمد به شاید به عنوان یکی از اصلی ترین دلایل مهاجرت افراد بخصوص در جوامع جهان سوم یا کشورهای در حال توسعه باشد.

مهاجرت نیروی کار در خصوص اقشار مختلف کارگر ساده و دارای مهارت، افراد دانش آموخته دانشگاهی در رشته های مختلف و حتی بسیاری از پزشکان و فعالان حوزه های مرتبط با درمان ممکن است دلایل مشترک یا متفاوتی را داشته باشد که نهایتاً منجر به تصمیم گیری در خصوص مهاجرت از شهر یا کشور عمدتاً به دلیل یافتن شغل مناسب و کسب درآمد مکفی باشد.

دلایل مهاجرت نیروی کار

عدم مهیا بودن بسترهای لازم در خصوص اشتغال زایی و شغل های موردنظر افراد در جامعه و همچنین نبود زمینه برای ابجاد ارتباط چندوجهی کاری دولت ها، کارفرمایان و نیروی کار و نیز پرداخت نشدن دستمزد نیروی کار به میزان کافی جهت تامین معیشت خانوار و البته دلایلی مانند مسئله مهم امنیت شغلی جامعه کار و تولید و البته به شکل کلی عدم جذابیت در بازار کار همگی از علت های عمده و اثرگذار شکل گیری تفکر مهاجرت در بین اقشار مختلق نیروی کار در جامعه است.   

آسیب‌های مهاجرت نیروی کار

آسیب های مهاجرت نیروی کار در زمینه های مختلف می تواند بروز و ظهور داشته باشد که مهم ترین آنها در قالب از دست دادن نیروی کار ماهر و دانش آموخته به عنوان افرادی است که در چارچوب سیاست های آموزش عالی و مهارت آموزی با همکاری بخش های دولتی و خصوصی پرورش یافته و در شرایطی که باید به عنوان نیروی کار در فعالیت های تولیدی، خدماتی و دانش محور حضور داشته و کشور و جامعه از منافع فعالیت آنها بهره مند شوند، مهاجرت را انتخاب کرده و جامعه از وجود آنها بی بهره می شود.

آسیب دیگر که ناشی از عدم حضور این دسته از افراد در کشور است، عدم اشاعه تفکر خلاق نیروی جوان دارای انگیزه برای فعالیت در کشور بشمار می رود و ادامه این روند می تواند خرج منابع هزینه ای برای تربیت و آموزش نیروی انسانی و همچنین منابع انسانی را به دنبال داشته و شرایط برای ترغیب دیگر افراد را جهت تصمیمات مهاجرتی مهیا کند و در واقع تصمیمات کلان مرتبط با بخش های اشتغال و تولید البته فعالیت های اقتصادی است که می تواند زمینه ساز خروج نیروهای کار ماهر و نخبه را از کشور باشد.

مهاجرت نخبگان تهدید است

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با تاکید بر اینکه: مهمترین تهدید مسئله مهاجرت نخبگان است، می گوید: اصلا با مهاجرت نخبگان موافق نیستیم، زیرا این نخبگان، سرمایه‌های اصلی کشور محسوب می شوند.

حجت الله عبدالملکی همچنین گفته است: موافق مهاجرت نخبگان نیستیم و سیاستی که ما در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در رابطه با مهاجرت دنبال می‌کنیم، مهاجرت به معنی رفتن افراد نیست، بلکه اعزام نیروی کار به خارج از کشور است و این سیاست برای افراد مطلقاً بیکار پیگیری می‌شود.

به گفته وزیر کار، تلاش این است که این افراد مهارت و حرفه‌ای را یاد بگیرند و در کشورهای دیگر کار کنند بعد که توانمندی آنها افزایش یافت، با اقتضائات قانونی به کشور خود بازگردند.

وی اضافه می کند: این فرصت و تهدیدها را که در کنار هم قرار دهیم، درمی‌یابیم، بهترین کار این است که به جای مهاجرت نخبگان از کشور، زمینه توسعه کسب و کارهای آنها را در خارج مرزها با تمرکز بر کشورهای منطقه فراهم کنیم.

وزیر کار البته به جنبه دیگری از سیاست گذاری ها در خصوص مهاجرت نیروی کار بویژه دانش آموختگان دانشگاهی پرداخته و تصریح می‌کند: البته برنامه و اولویت ما در وزارت کار برای دانش آموختگان دانشگاهی این است که با ایجاد جذابیت در فضای کسب و کار، زمینه تداوم فعالیت آن‌ها را فراهم کنیم و از مهاجرت این بخش از افراد جامعه جلوگیری به عمل بیاوریم.

دلایل عدم جذابیت در بازار کار

«فرامرز توفیقی» کارشناس و فعال حوزه بازار کار در گفت‌وگو با آتیه آنلاین بخشی از دلایل نبود جذابیت های لازم در بازار کار را اینگونه عنوان می کند که، عدم ورود ۲۸ درصد از جامعه دانش آموخته به بازار کار کشور، عدم جذابیت در بازار کار عنوان شده است و این شکل گیری این مسئله در بازار کار به دلایل تکنولوژیکی و دستمزد است.

رئیس کمیته دستمزد کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور اضافه می کند: با استناد آمار سال گذشته از ۷۲ درصدی که از جامعه تحصیلکرده دانشگاهی به بازار کار ورود پیدا کرده اند، ۲۲ تا ۳۰ درصد ترک کار ارادی دارند که عمده دلایل آن پایین بودن سطح دستمزد و برآورده نشدن نیازهای آنان عنوان شده است.

به گفته وی آمار ذکر شده به این معنی است که یک جمعیت بیش از ۵۰ درصدی نیروی کار نسل جوان تحصیلکرده را در ورود و استمرار در بازار کار از دست می دهیم و از این جامعه ذکر شده بخشی جذب بازار کار مشاغل سیاه می شوند که البته این مشاغل قابلیت کنترل ندارند که مشاغل ناسالم و مشاغل سالم را شامل می شوند و بخش باقیمانده طبیعتاً بدنبال شرایط کاری و اشتغال بهتری خواهند بود که انتظارات حداقلی آنان را برآورده کند.

راهکار جلوگیری از خروج نیروی کار

افراد دانش‌آموخته دانشگاهی، نیروی کار ساده و متخصص، کارجویان دارای تجربه و مهارت کاری در زمینه های مختلف تخصصی و فنی زمانی که پس از طی مراحل تحصیل، کسب و مهارت و تجربه بدلیل پختگی و تخصص فنی و تجربی آمادگی ورود و یا ادامه حضور موفق در بازار کار داخلی را دارند، در صورت مهیا نبودن شرایط برای اشتغال متناسب با وضعیت آنها، تأمین معیشت لازم برای ایجاد رفاه خانوار و همچنین نبود شرایط لازم جهت ارتقاء و رشد به مهاجرت و اشتغال در کشورهای دیگر فکر می کنند.

در شرایط اشاره شده، کشوری که می تواند بستر بهره برداری از تفکر خلاق و نیروی کار ماهر، باتجربه و دارای دانش روز را فراهم کرده و از این شرایط در راستای توسعه کشور استفاده کند، با عدم توجه و تمرکز لازم در خصوص ایجاد اشتغال مناسب و بهبود شرایط اقتصادی و رونق تولید، عملاً راهی برای خروج نیروی کار از کشور بوجود آورده است.

بسترهای جلوگیری از مهاجرت نیروی کار

برای اینکه بتوانیم از مهاجرت نیروی کار به عنوان جوانان دارای تحصیلات دانشگاهی و مهارت  و در قالب آینده سازان تویعه و آبادانی در کشور جلوگیری کنیم باید سیاست ها و برنامه ریزی های اساسی و منطبق بر واقعیات و توانمندی ها را در دستور کار داشته باشیم.

در این خصوص ایجاد شرایط برای مهارت آموزی به عنوان یکی از اساسی ترین نیازهای ورود به بازار کار و همچنین توسعه و ارتقاء سطح دانش های مهارتی می تواند زمینه را برای یافتن شغل مناسب فراهم کند و مانعی در مسیر مهاجرت جوانان در سن کار باشد.

موضوع مهمی که شاید از آن بتوان به عنوان اثرگذارترین مسئله در ایجاد مانع برای مهاجرت نیروی کار از آن یاد کرد، ایجاد فرصت های شغلی برای نیروی کار آمده ورود به بازار کار است که با این شرایط، بخش قابل توجهی از مهاجرت ها روند کاهشی خواهد داشت و به صورت قابل ملاحظه ای در ایجاد شرایط توسعه اقتصادی به عنوان یکی از شاخص های اثرگذار در جذابیت کشورها برای زندگی و اشتغال تاثر خواهد داشت.

تدبیر و چاره اندیشی در خصوص بسترسازی برای تحقق همزمان ارتقاء سطح دستمزد نیروی کار، کنترل شاخص نرخ تورم برای عدم اثرگذاری آن در رشد دستمزدها و افزایش قدرت خرید نیروی کار که به صورت زنجیروار به همدیگر متصل بوده و اثرگذار چندوجهی دارند می توانند شرایطی را برای ارتقاء سطح رفاه جامعه و نیروی کار نیروی کار فراهم کنند و این مهم در قالب جلوگیری از مهاجرت نیروی کار اثربخشی بالایی خواهد داشت.

ایجاد زمینه و امکانات برای رشد نخبگان در حوزه های تخصصی، ارتقاء امکانات حوزه های پژوهشی برای نخبگان، سیاست گذاری در راستای ارتقاء بهره وری نیروی کار و البته بسیاری دیگر از دلایل می توانند سدی را برای مهاجرت نیروی کار با ایجاد جذابیت های در بخش های مختلف شکل دهند.