به گزارش آتیه آنلاین، انرژی تجدیدپذیر یا همان انرژی پاک به دلیل مزایای زیادی که برای سلامت انسان و کره زمین دارد، به شدت مورد توجه دولت‌ها قرار گرفته است. مباحث مرتبط با انتشار گازدی اکسید کربن و تبعات گرمایش زمین مهمترین عاملی است که سبب شده است دولت‌ها به سمت توسعه انرژی تجدیدپذیر بروند. علی بابایی مدیر عامل شرکت تامین انرژی سبز کویر در گفت‌وگو با آتیه آنلاین به تشریح مزایای اقتصادی و زیست محیطی استفاده از انرژی تجدیدپذیر پرداخت. به اعتقاد او انرژی تجدیدپذیر حافظ منابع پایه است زیرا برای تولیدآن بر خلاف نیروگاه‌های حرارتی نه تنها نیازی به آب نیست بلکه سوخت فسیلی هم مصرف نمی‌شود و می‌توان این سوخت را صرف تبدیل در صنایع پتروشیمی با ارزش افزوده بیشتر کرد. او همچنین رویای تامین ۱۰۰ درصد انرژی جهان توسط انرژی تجدیدپذیر را با توجه به پیشرفت‌های این حوزه قابل تحقق دانسته و بر این باور است که برخی کشورها به صورت مقطعی انرژی مورد نیاز خود را به صورت کامل از مسیر تجدیدپذیر تامین کرده‌اند. بابایی می‌گوید: بر اساس برنامه‌ریزی وزارت نیرو قرار است ۱۰ هزار مگاوات انرژی تجدیدپذیر در کشور ایجاد شود که شستا در راستای مسئولیت اجتماعی خود قصد دارد برای ایجاد هزار مگاوات از این برنامه سرمایه‌گذاری کند.

به نظر مشا انرژی پاک چه تاثیری بر سلامت مردم دارد؟

مهمترین رکنی که در بحث انرژی پاک در وهله اول به نظر می‌رسد خیلی عیان است، بحث آلاینده‌ها در هوایی است که تنفس می‌کنید. البته آلاینده‌ها به‌طور غیر مستقیم روی محیط زیست و اکوسیستم از طریق گرمایش زمین عوارضی دارد و جهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. چیزی که به شکل مستقیم و سریع بر سلامت مردم اثر می‌گذارد، هوایی است که تنفس می‌کنیم. طبق آمار وزارت نیرو، عمده آلایندگی هوا بعد از بحث خودرو و صنایع، ناشی از سوخت‌های فسیلی است که در نیروگاه‌های حرارتی مصرف می‌شود. نیروگاه‌های گازی و سیکل ترکیبی حجم زیادی آلاینده را به صورت روزانه در هوا منتشر می‌کنند. در زمانی که با پیک مصرف انرژی گاز در زمستان مواجه می‌شویم، به دلیل مشکلاتی که در شبکه انتقال گاز داریم و ظرفیت شبکه ما محدود است، همچنین سیستم انتقال گاز فرسوده شده است یا مسایل و مشکلاتی از این دست، نمی‌توانیم عملا در پیک تابستان و زمستان سوخت گاز مورد نیاز نیروگاه‌ها را تامین کنیم. وزارت نیرو هم حتی‌المقدور برای در مدار نگه داشتن نیروگاه‌ها از سوخت مازوت یا گازوئیل استفاده می‌کند که این مسئله، روند آلودگی را تشدید می‌کند. اگر بخواهد گاز مصرف کننده خانگی و صنعتی را قطع کنیم، خودش یک عوارضی دارد و اگر هم این کار را نکند، باید از سوخت‌هایی با آلایندگی بالا استفاده کند. در سال گذشته دیدیم که در نیمه دوم سال که معمولا خاموشی نداشتیم، به دلیل کمبود گاز خاموشی اعمال شد. به قدری فشار گاز افت کرد که حتی با جایگزینی مازوت نتوانستیم نیازهای برق را تامین کنیم و ناچار شدند به شبکه خاموشی بدهند. در تابستان هم چندین سال است که خاموشی می‌دهیم، ولی این مشکل در حال انتقال به فصل زمستان است. بحث اساسی هم این است که تامین برق، ایجاد خطوط انتقال و افزایش ظرفیت نصب شده، نیاز به سرمایه‌گذاری دارد. وزارت نیرو اعلام کرده است که در حال حاضر ۱۵ هزار مگاوات ناترازی داریم.

درباره ناترازی توضیح دهید؟

ما در پیک الگوی تابستان چون سیستم سرمایشی یعنی کولر آبی و گازی برقی است، مصرفمان بالا می‌رود. در زمستان سیستم گرمایشی بر خلاف جاهای دیگر دنیا گازی است. در این فصل مصرف برق مقداری کاهش می‌یابد اما از سوی دیگر مصرف گاز بالا می‌رود. تفاوت حداکثر مصرف برق در تابستان و زمستان یک ناترازی دارد که وزارت نیرو را مجبور می‌کند برای یک مقطع کوتاه یک تا دو ماهه در طول سال، ۱۵ تا ۲۰ هزار مگاوات سرمایه‌گذاری داشته باشد تا نیاز این مقطع کوتاه را برآورده کند. این ناترازی به خاطر نوع الگوی مصرف ما در زمستان و تابستان است. در خیلی از کشورها چون تامین انرژی از مسیر برق است، یک تناسبی بین مصرف انرژی در دو فصل مختلف وجود دارد، بنابراین با یک سرمایه‌گذاری معقول به تناسب توسعه صنعتی که هر کشور سالانه دارد، ظرفیت شبکه را بالا می‌برند. اما در ایران وزارت نیرو چاره‌ای ندارد که برای تامین یک عدد ۱۵ تا ۲۰ هزار مگاواتی که فقط برای یک ماه مورد استفاده قرار می‌گیرد، سرمایه‌گذاری کند.

به نظر شما به کمک انرژی تجدیدپذیر می‌توان مسئله ناترازی را اصلاح کرد؟

مشکلی که در ایران رخ می‌دهد، مربوط به زمان پیک است. شما باید یک سرمایه‌گذاری قابل توجهی بکنید تا یک دوره کوتاه نیازها را تامین کنید. اگر این کار را نکنید، نمی‌توانید یک ماه د خاموشی بدهید. اتفاقی که افتاده است، این است که در کف مصرف هم به دلیل فرسایش نیروگاه‌ها و فرسایش سیستم انتقال الکتریکی و سوخت رسانی در کشور و از سوی دیگر افزایش نرخ مصرف قادر به تامین نیازها نیستیم. الگوی زندگی ما در حال تغییر است و دائما به سمت افزایش مصرف انرژی الکتریکی می‌رویم. انرژی سوبسید بالایی می‌گیرد و قیمتش بر خلاف تصور مردم، خیلی پایین است. دولت سوبسید زیادی روی انرژی می‌دهد. هر کیلووات ساعت انرژی مصرفی ما ۶۰ تا ۷۰ تومان روی قبض‌های منازل ثبت می‌شود، در صورتی که قیمت تمام شده تولید انرژی برای دولت بیش از ۱۰ برابر این رقم است. از سوی دیگر هم می‌بینید که به دلیل مسایل اقتصادی، صنعت ایران هنوز ۱۰۰ درصد فعال نیست. اگر صنعت شروع به فعالیت کند و به ظرفیت نامی برسد و بخش صنعتی را توسعه بدهیم، به شدت با کاهش انرژی مواجه می‌شویم.

پیش‌بینی می‌کنید چقدر کاهش انرژی داشته باشیم؟

قرار بوده است که در پایان برنامه ششم توسعه ظرفیت نیروگاهی کشور حدود ۱۰۰ هزار مگاوات شود. چیزی که ظرفیت فعال موجود است، کمتر از ۷۰ هزار مگاوات است.

وزارت نیرو ظرفیت فعال را ۸۶ هزار مگاوات اعلام کرده است

آنچه اعلام شده است، ظرفیت نصب شده است ولی فعال نیست. خیلی از نیروگاه‌ها به خاطر استهلاک و تعمیرات خارج از مدار هستند. چیزی که در دسترس است، رقم ۷۰ هزار مگاوت است. در پیک به دلیل گرمای هوا افت راندمان هم داریم.

چقدر افت راندمان داریم؟

در تابستان با توجه به ظرفیت موجود، زیر ۶۰ هزار مگاوات به دیل افت راندمان نیروگاه‌های حرارتی انرژی دریافت می‌کنیم زیرا نیروگاه‌ها در تابستان نباید با تمام توان کار کنند و با این میزان تولید انرژی، ناگزیر به خاموشی دادن هستیم. کمتر از کف مصرف تولید برق تولید می‌کنیم. در چنین شرایطی خوشبختانه اقلیم در ایران اقلیم طوری است که حداکثر تابش را در تابستان داریم و اصطلاحا می‌توانیم به کمک انرژی تجدیدپذیر پیک سایی کنیم. الگوی وزش باد هم در مناطق بادخیز ایران یعنی در در منجیل، بینالود، میل نادر سیستان و بلوچستان و خواف در ۶ ماهه اول سال پتانسیل مناسبی دارد و شدت وزش باد خیلی بیشتر است. بنابراین اگر انرژی تجدیدپذیر در ایران توسعه یابد، مشکل ایجاد شده در زمان اوج مصرف حل شده و با استفاده از انرژی تجدیدپذیر می‌توانیم پیک سایی کنیم.

انرژی مورد نیاز زمان پیک تابستان را با باد تامین کنیم؟

هم انرژی خورشیدی و هم بادی می‌توانند به ما کمک کنند زیرا در ابتدای سال وضعیت مطلوبی دارد. نیروگاه بادی منجیل در ۶ ماهه اول سال بیشترین تولید را دارد و با گرمای هوا شدت باد افزایش می‌یابد. مشابه همین الگو در خواف، سیستان و بلوچستان، سمنان و مناطق بادخیز کشور وجود دارد و اگر ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر افزایش یابد خیلی در شرایط پیک کمک می‌کند. فرض کنید در شرایط کنونی، حتی اگر سرمایه‌گذار داشته باشید که مایل به سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های حرارتی باشد باز هم ما مشکل گاز و مشکل دسترسی به انرژی را داریم. برای انتقال گاز به نیروگاه‌های سطح کشور باید هزینه پرداخت کنیم. بحث آلایندگی نیروگاه‌های حرارتی و گرمایش زمین هم مطرح می‌شود. به دلیل مسایل مختلف ایجاد نیروگاه حرارتی سخت دچار اشکال است. نیروگاه حرارتی حجم زیادی آب برای سیستم خنک کننده نیاز دارد اما در نیروگاه تجدیدپذیر چنین مسئله‌ای را ندارید.

آب مصرفی در نیروگاه تجدیدپذیر چقدر است؟

تقریبا صفر است. در دوره احداث برای عملیات عمرانی محدودی که دارند، آب نیاز است. در حین بهره‌برداری نیروگاه خورشیدی و بادی اصولا هیچ نیازی به منابع آب نداریم.

پنل‌های خورشیدی نیازی به شستشو ندارند؟

بسته به اقلیمی که پنل‌ها در آن نصب می‌شود، ماهی یکبار یا شش ماه یکبار شستشو انجام می‌شود که با تانکر قابل حل است. اما مرتب در چرخه خنک‌کاری سیستم لازم نیست حجم زیادی آب مصرف بشود و حتی این آب آلوده شود. در برنامه‌های دولت، وزیر نیرو وعده داده است که ۱۰ هزار مگاوات در این دولت انرژی تجدپذیر وارد مدار شود. این میزان به سرمایه‌گذاری قابل توجهی نیاز دارد و امیدواریم دولت در این زمینه موفق بشود.

در مقایسه با نیروگاه‌های حرارتی حجم سرمایه‌گذاری نیروگاه تجدیدپذیر چقدر است؟ آیا احداث آن اقتصادی هست؟

حدود ۱۰ سال پیش یکی از مشکلاتی که در ارتباط با انرژی تجدیدپذیر مطرح می‌کردند، بحث سرمایه‌گذاری اولیه بود. اکنون با توسعه تکنولوژی، نیروگاه‌های خورشیدی به نحوی شده است که سرمایه‌گذاری اولیه‌اش تا حدودی کمتر از نیروگاه حرارتی است. اکنون سرمایه گذاری اولیه نیروگاه خورشیدی به ازای هر مگاوات چیزی زیر ۵۰۰ هزار دلار شده است. اعداد خیلی بیشتر از اینها بود. در نیروگاه بادی سرمایه‌گذاری به ازای هر مگاوات، کمی بالاتر است اما آنها راندمانشان بالاتر است. راندمان نیروگاه‌های خورشیدی چیزی حدود ۲۰ تا ۲۲ درصد است. نیروگاه‌های بادی در مناطق بادخیر ایران بین ۴۰ تا ۵۰ درصد راندمان دارند. در خواف راندمان نیروگاه بادی چیزی حدود ۴۰ درصد و در میل نادر ۵۰ درصد است. یعنی ظرفیت دو الی دو نیم برابر نسبت به نیروگاه خورشیدی بیشتر می‌شود و میزان سرمایه‌گذاری هم حدود دو برابر در نیروگاه بادی افزایش می‌یابد. بنابراین تعادلی بین هزینه هر دو نوع نیروگاه وجود دارد. منتهی حسن نیروگاه خورشیدی این است که دوره احداث آن خیلی کوتاه است. زمانی که تصمیم بگیرید نیروگاه خورشیدی را احداث کنید، کل فرآیند تامین کالا و احداث حدود شش ماه زمان می‌برد. بنابراین به نظر می‌رسد به دلیل مسایل زیست محیطی احداث نیروگاه تجدیدپذیر منطقی است. اگر بخواهیم به این مسایل کار نداشته باشیم، به دلیل سایر مسایل مثل عدم نیاز به سوخت، آب و دوره احداث خیلی کوتاه، نیروگاه خورشیدی بهترین روش است.

در واقع معتقدید که نیروگاه‌های تجدیدپذیر منابع پایه را حفظ می‌کند؟

دقیقا همین طور است. به جای اینکه شما نفت وگاز را در نیروگاهای حرارتی مصرف کنید، می‌توانید به کمک انرژی تجدیدپذیر این منابع را در صنایع پتروشیمی با ارزش ازوده بالا تبدیل کنید.

طرفداران نیروگاههای حرارتی می‌گویند این شبیه رویا است که انرژی تجدیدپذیر بتواند تمام نیاز بشر در دنیا را تامین کند. به‌عنوان یک فعال صنعت فکر می‌کنید این مسئله یک رویا است؟

مسئله‌ای که نیروگاه‌های تجدیدپذیر دارند، اصولا بحث پیوستگی آنها است. نیروگاه خورشیدی در شب عملا تولید ندارد. در نیروگاه‌های بادی مناطقی را نداریم که به صورت پیوسته در طول سال تولید داشته باشد. این نیروگاه‌ها دچار نوسان تولید می‌شوند. البته اکنون روی سیستم‌های ذخیره‌سازی انرژی خیلی کار می‌شود. روی باطری‌ها کار می‌کنند که قیمت تمام شده آنها را کاهش دهند و بحث‌های زیست محیطی مرتبط با آن را حل کنند. اگر سیستم‌های ذخیره‌سازی انرژی حل شود، دیگر نمی‌توان گفت تامین انرژی با نیروگاه تجدیدپذیر رویا است. می‌توان در طول روز انرژی را ذخیره کرد و در زمان‌هایی که تابش نیست، از این انرژی استفاده کرد یا در نیروگاه‌های بادی به همین شکل عمل کرد. منتهی در حال حاضر این نیروگاه‌ها به صورت سیستم‌های مکمل سایر نیروگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. هرچند، در بخش‌هایی از دنیا مثلا در کشورهای اسکاندیناوی برنامه‌هایی برای تامین کل انرژی از مسیر انرژی تجدیدپذیر دارند. دانمارک چشم‌اندازی دارد که تا سال ۲۰۳۰ تمام انرژی‌اش را از منابع تجدیدپذیر تامین کند. حتی به صورت مقطعی در یک زمان‌هایی کشور دانمارک یا حتی آلمان وضعیت شبکه‌شان طوری می‌شود که میزان تولید نیروگاه‌های بادی و خورشیدیشنان به دلیل زاویه تابش بالا یا سرعت باد افزایش می‌یابد و به صورت مقطعی ۱۰۰ درصدی انرژی خود را ازمنابع تجدیذیر تامین می‌کنند. وقتی میزان تولید انرژی تجدیدپذیر در این کشورها به میزان حداکثری خود نزدیک می‌شود، میزان تولید در سایر نیروگاه‌ها را خیلی پایین می‌آورند. بر اساس آمارها در انتهای ۲۰۲۱ چیزی حدود ۳۰ گیگاوات انرژی تجدیدپذیر در دنیا نصب شده است. این عدد خیلی بالایی است. کل ظرفیت نصب شده انرژی تجدیدپذیر در کشور ما ۹۴۰ مگاوات است.

ما در زمینه انرژی تجدیدپذیر از برنامه عقب هستیم؟

به شدت از برنامه عقب هستیم. در انتهای برنامه ششم قرار بود که پنج درصد کل نیروگاه‌های کشور از منابع تجدیدپذیر باشد. اگر به ۱۰۰ هزارمگاوات نیروگاه نصب شده در انتهای برنامه می‌رسیدیم، پنج درصد این مقدار، پنج هزار مگاوات می‌شد. اما در حال حاضر کل ظرفیت نصب شده تجدیدپذیر شامل بادی و خورشیدی و برق‌آبی، زمین گرمایی و زیست توده ۹۴۰ مگاوات است. به این ترتیب فاصله خیلی زیاد است. متاسفانه یا خوشبختانه شرایط طوری است که مسئولین به این نتیجه رسیده اند که نمی‌توان به این روند در حوزه انرژی تجدیدپذیر ادامه داد. متاسفانه در ایران یک جورهایی خیلی جدی به انرژی تجدیدپذیر نگاه نمی‌کردند. در این را بطه شعار می‌دادند اما واقعیت این است که چون نفت وگاز فراوان در کشور داشتیم، کسی تمایل به سرمایه‌گذاری در این رابطه نداشت. تحریم که شدیم، گفتند به جای اینکه نفت را بفروشیم آن را می‌سوزانیم. اما اکنون دچار مشکل شده‌ایم. ایجاد نیروگاه حرارتی، سرمایه‌گذاری سنگینی نیاز دارد. ما افت فشار گاز داریم. ضمن اینکه کسی تمایل به سرمایه‌گذاری در حوزه برق ندارد. پول خرید برقی که وزارت نیرو به سرمایه‌گذاران نیروگاه‌ها می‌دهد، عدد پایینی است. همان قیمتی که برق را می‌فروشد، به همان قیمت هم از مالکین نیروگاه‌ها این انرژی را می‌خرد. این عدد و اقعا پایین است و پاسخگوی هزینه‌های جاری سرمایه‌گذاران هم نیست. برای همین منابع پایین هم اعتباری در اختیار ندارد که به سرمایه‌گذاران بدهد. همواره هلدینگ انرژی شستا یک عدد بالایی از وزارت نیرو طلبکار بوده است. به دلیل این مسایل، کسی وارد سرمایه‌گذاری جدید نمی‌شود. نیروگاه‌ها فرسوده هستند و دچار اشکال می‌شوند اما کسی سرمایه‌گذاری نمی‌کند. تنها راه این است که قیمت برق را واقعی کنند اما یکسری نگرانی‌های دیگری در این رابطه وجود دارد. دولت نگران بحث‌هایی مثل تورم و یکسری مسایل دیگر است زیرا هر تغییری همه قیمت‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. قیمت برق سرمایه‌گذاری را دچار اشکال کرده است. راه حل این مشکل آن است یکبار برای همیشه قیمت انرژی اصلاح شود.

ظرفیت نصب انرژی تجدیدپذیر در ایران چقدر است؟

سازمان انرژی تجدیدپذیر و بهره‌وری ایران (ساتبا) با شرکت لامایر آلمانی بررسی را انجام داد و ظرفیت نیروگاه‌های بادی در ایران را ارزیابی کرد. بر اساس این بررسی اعلام شد که ۵۰ هزار مگاوات ظرفیت نیروگاه بادی داریم. در بحث انرژی خورشیدی هم حضور ذهن ندارم اما عدد ظرفیت خورشیدی خیلی بالا است. طول و عرض جغرافیایی ما طوری است که جزء مناطق با تابش بالا هستیم. مشکل اصلی در این حوزه بحث سرمایه گذاری است. اگر سرمایه‌گذار هم بیاورید و برای انرژی خورشیدی سرمایه‌گذاری کنید، خیالتان جمع نیست که صورتحساب‌هایی که می‌فرستید، به موقع پرداخت می‌شود یا نه. متاسفانه تاکنون خلف وعدهاهایی که وزارت نیرو در پرداخت صورتحساب‌ها داشته است، سبب شده همان ۹۰۰ هزار مگاوات نیروگاه در مدار هم به شدت نالان شوند. زیرا با تسهیلات بانکی این نیروگاه‌ها احداث شده‌اند. وقتی نمی‌توانید پولتان را از وزارت نیرو بگیرید و اقساط را پرداخت کنید، جرایم و داستان‌های خودش را دارد. هم اکنون طبق اعلام ساتبا، این مجموعه چیزی حدود ۲۴۰۰ میلیارد تومان به همین نیروگاه‌های خیلی کم تجدیدپذیر بدهکار است.

نیروگاه‌های تجدیدپذیر می‌توانند از وام صندوق توسعه استفاده کنند؟

به نظر می‌رسد که صندوق توسعه تمایلی ندارد به این نیروگاه‌ها اعتباری تخصیص دهد. این مسئله جایی مکتوب نمی‌شود اما به دلیل اینکه طرف حساب وزارت نیرو است، صندوق توسعه می‌داند که وزارت نیرو نمی‌تواند پول برق را پرداخت کند. به صورت نانوشته طرح نیروگاهی در صندوق به نتیجه نمی‌رسد.

طرح نیروگاه‌های حرارتی در صندوق به تصویب می‌رسد؟

این نیروگاه‌ها هم نمی‌توانند از اعتبارات صندوق استفاده کنند.

از کل ظرفیت نصب شده، چقدر مربوط به هلدینگ انرژی شستا است؟

هلدینگ انرژی شستا به این صنعت تازه وارد است. از سال ۱۳۹۵ هلدینگ انرژی شستا به این حوزه وارد شد. علت ورود را دقیقا نمی‌دانم. به طور طبیعی مجموعه شستا مایل بود در پرتفوی خود انرژی تجدیدپذیر هم داشته باشد. در آن زمان هم وزارت نیرو نرخ‌های خریدی که برای انرژی تجدیدپذیر در نظر گرفته بود، با توجه به قمیت دلار خیلی جذاب بود. سرمایه‌گذاری در سال ۹۵ تا ۹۶ که برجام امضا شده بود، به لحاظ اقتصادی خیلی به‌صرفه بود. هر کیلووات ساعت برق تجدید پذیر در آن سار ۴۹۰ تومان با دلار سه هزار تومان خریداری می‌شد. یعنی وزارت نیرو هر کیلووات ساعت را ۱۱ تا ۱۲ سنت دلار خریداری می‌کرد که عدد خیلی خوبی بود. اکنون با این قیمت‌های دلار، نرخ تجدیدپذیر دو تا سه سنت دلار است که این را هم پرداخت نمی‌کنند. شستا در قبال مسئولیت اجتماعی که دارد و کمبود انرژی که در کشور وجود دارد، وارد این حوزه شده است. البته وزارت نیرو هم مدل خرید خود را اخیرا تغییر داده است. در گذشته قراردادهای تضمینی ۲۰ ساله منعقد می‌شد اما اکنون وزارت نیرو تصمیم دارد خرید ارزی داشته باشد تا نوسانات را بگیرد. البته قراردادها در قالب مناقصه است و حداکثر در یک دوره ۶ ساله منعقد می‌شود. وزارت نیرو مایل به توسعه و سرمایه‌گذاری در حوزه تجدیدپذیر است ولی منابع ندارد. اکنون این وزارتخانه تصمیم گرفته است که به صورت مشترک با وزارت نفت از محل سوخت صرفه‌جویی شده، موضوع ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید، پرداخت پول تجدیدپذیر را انجام دهد. ترکیبی از نرخ مازوت و گاز را در نظر گرفته‌اند و برای انرژی خورشیدی عدد ۶.۹ سنت دلار را به‌عنوان سقف قیمتی مطرح کرده‌اند. این رقم به مناقصه می‌رود تا قیمت در بیاید و با آن نرخ، برای ۶ سال با سرمایه‌گذار قرارداد ببندند. بعد از آن هم سرمایه‌گذار می‌تواند وارد بازار آزاد و بورس انرژی شود. پیش‌بینی می‌کنیم که تا شش سال آینده چه بسا قیمت انرژی آزاد شده باشد و برای سرمایه‌گذار تجدیدپذیر بصرفد که در بازار آزاد محصول خود را بفروشد. زیرا نرخ باید درست شود وگرنه سرمایه‌گذار وارد نمی‌شود.

برنامه توسعه‌ای در حوزه تجدیدپذیر دارید؟

ما در حال حاضر دو نیروگاه خورشیدی یکی در اردکان یزد و دیگری هم در کورین زاهدان داریم. با ساتبا مناقصه برگزار کردیم.

ظرفیت نیروگاه چقدر است؟

سقف ظرفیت نیروگاه خورشیدی ۱۰ مگاوات است.

وسعت زمین چقدر است؟

وسعت زمین ما حدود ۲۰ هکتار برای هر کدام از نیروگاه‌ها است.

پنل‌ها مستقر شده است؟

در نیروگاه اردکان پروژه ۷۳ درصد پیشرفت داشته است. برای این پروژه در سال ۹۵ و ۹۶ قرار بود مناقصه خارجی برگزار شود. یکبار فاینانس بانک سپه لندن بود که به دلیل تحریم‌ها نشد. سراغ صندوق توسعه رفتند که آنجا هم نشد. اکنون این پروژه، تهاتر مطالبات نیروگاه‌های توس و خلیج فارس هلدینگ انرژی شستا از وزارت نیرو است. مناقصه اجرای پروژه برگزار شده است و شرکت فراب برنده این مناقصه شده است. پنل‌ها هم اکنون در بندرعباس است. برای زاهدان هم اخیرا مناقصه برگزار شد. باز هم فراب برنده شد. قرارداد آن هم منعقد شده است در حال معرفی شرکت فراب به وزارت نیرو هستیم که این وزارتخانه مطالبات ما را به فراب منتقل کند. مدل مالی این پروژه یک مدل خاص است زیرا ما منابع نقدی نداریم. یکسری طلب از وزارت نیرو داریم که آن را به شرکت فراب منتقل می‌کنیم و ما به‌ازای آن فراب برای ما نیروگاه می‌زند. هر شرکتی حاضر نیست طلب شما را بردارد و به جای آن نیروگاه تحویل بدهد.

آیا نیروگاه‌هایی که دارید، به پیک امسال خواهد رسید؟

یکی از مشکلاتی که داریم، بحث مسایل مالی است. وزارت نیرو از عراق طلب دارد و می‌خواهد پولهایش را بگیرد ولی تحریم مانع شده است. قرار است این وزارتخانه در عراق به فراب پول بدهد. چند ماهی است به دلیل مسایل مالی، سرعت پروژه ما کم شده است. هنوز امکان اینکه نیروگاه اردکان یزد به پیک برسد، وجود دارد. مکاتبات زیادی با وزارت نیرو داشتیم. هفته قبل با آقای کمانی مدیر عامل ساتبا نشست داشتیم. با آقای محرابیان صحبت کردیم و منابع مالی را پیگیری می‌کنیم که پول پیمانکار را بدهیم و سرعت کار بالا برود. لذا پاسخ من این است که پتانسیل رسیدن به پیک تابستان امسال برای این نیروگاه وجود دارد، مشروط بر اینکه این منابع جور شود.

نیروگاه بادی هم دارید؟

نیروگه بادی میل نادر در سیستان را با ظرفیت ۵۰ مگاوات داریم. تمام مجوزهای آن را گرفته‌ایم. بحث مجوز اتصال به شبکه را حل کرده‌ایم. مجوز سازمان محیط زیست دریافت شده است. به ساتبا درخواست دادیم تا قرار PPA با ما ببندند اما با مسئله تغییر مدل خرید برق مواجه شدیم. ساتبا منتظر است که فرمول خرید نیروگاه‌های بادی در شورای اقتصاد نهایی شود. زیرا برای نیروگاه‌های خورشیدی یک عدد استخراج شده است اما برای بادی می‌خواهند عدد و رقم خرید متفاوتی را اعلام کنند. منتظریم این عدد استخراج شود و بعد ساتبا با ما قرار داد ببندد. به صورت فاز به فاز و در هر فاز ۱۰ مگاوات نیروگاه را وارد مدار خواهیم کرد.

از چه زمانی نیروگاه بادی سیستان و بلوچستان وارد مدار می‌شود؟

نکته اول این است که شورای اقتصاد چه زمانی بخشنامه را به ساتبا ابلاغ می‌کند که با ما قرارداد ببندد. بعد با مپنا و چند شرکت مذاکره کرده‌ایم و البته با مپنا جدی‌تر مذاکره کرده‌ایم زیرا مپنا امکان تامین مالی هم دارد. در حال بحث روی جزئیات هستیم. قرارداد را که ببندیم، فکر می‌کنم ظرف یکسال و نیم تا دو سال به صورت فاز به فاز پروژه تکمیل شود.

می‌توان امیدوار بود که از ۱۴۰۳، ۱۰ مگاوات نیروگاه بادی میل نادر وارد مدار شود؟

از سال ۱۴۰۲ می‌توانیم ۱۰ مگاوات نیروگاه را وارد مدار کنیم. اگر شرایط مالی فراهم شود، حتی تا پایان امسال می‌توان ۱۰ مگاوات را وارد مدار کرد زیرا ۱۰ مگاوات چهار توربین دو و نیم مگاوات مپنا خواهد بود. با مپنا مذاکراتی که داشتیم به نظر می‌رسد اگر منابع ما جور باشد، مپنا هم بتواند ۱۰ مگاوات را امسال تحویل بدهد.

ارتفاع توربین‌ها چقدر است؟

حدودا ۸۵ متر است. در هر منطقه استاندارد IEC کلاس باد را تعریف کرده است. کلاس‌های باد به سه دسته یک، دو و سه تقسیم می‌شوند. در هر سایتی اصولا یکسال اطلاعات وضعیت باد دکل را بر می‌دارید و می‌بینید که با کدام دکل تطابق دارد. در سایت میل نادر دکل ما هشت ماه است که نصب شده است. اطلاعات باد مپنا را هم گرفته‌ایم. این شرکت اعلام کرده است که این سایت کلاس یک است. متوسط باد در این منطقه بالای ۱۰ متر در ثانیه است. بنابراین در رسته کلاس یک می‌رود. بنابراین باید توربینی انتخاب کنیم که با ویژگی آن سایت تطابق داشته باشد. توربین مپنا یک نیروگاه ۵۰ مگاواتی دارد که ۲۵ مگاوات را نصب کرده است. مپنا ادعایش این است که توربینی که من دارم با ویژگی منطقه تطابق دارد. ما یک توربینی هم در منطقه درح در خراسان جنوبی داشتیم. اطلاعات باد را که بررسی کردیم با توربین‌های بادی مپنا تطابق نداشت و راندمان پایین می‌آمد. اما در میل نادر کاملا اصرار داریم که مپنا آن را اجرا کند. بحث منابع مالی هم مطرح است که سهامدار چقدر در منابع مالی کمک کند. هیچ تردیدی هم در اجرای پروژه نداریم. شستا خیلی هم تمایل دارد که در بحث نیروگاه‌ها بادی ورود کند.

سایت‌های دیگری دارید؟

در سایت نهبندان، زمین و اطلاعات باد را داریم اما این سایت با توربین‌های مپنا تطابق ندارد. توربینی که با آن سایت مطابق است،  متعلق به شرکت وستاس دانمارک است که بزرگترین تامین کننده توربین بادی در دنیا است. یا توربینهای چینی هستند که آنالیز کردیم و با این منطقه تطابق دارند. منتها به این توربین‌ها دسترسی نیست. این شرکت‌ها در حال حاضر رزرو هستند. چون مپنا در دسترس‌تر بود، قرار شد کار را با این شرکت آغاز کنیم. ما قرارداد تضمین انرژی با مپنا خواهیم بست. اگر به نتیجه برسد، خیلی سریع پروژه اجرا می‌شود.

سقف برنامه‌ریزی شستا در بحث انرژی تجدیدپذیر چقدر است؟

هزار مگاوات است. یک تفاهم نامه هزار مگاواتی با ساتبا چند ماه پیش امضا کردیم. بر اساس برنامه‌ای که داشتند، قصد دارند ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه وارد مدار کنند. ما هزار مگاوات سهم گرفتیم. ۷۰۰ مگاوات خورشیدی و ۳۰۰ مگاوات بادی خواهد بود. اجرای همه اینها به منابع مالی باز می‌گردد. به لحاظ تکنیکی مشکلی نیست. برنامه‌ریزی و توان اجرا از نظر متخصص و تجهیزات و همه چیز مهیا است. فقط باید منابع مالی تامین شود. از نظر اقتصادی، احداث نیروگاه خورشیدی با مصوبه وزارت نیرو جذابیت دارد. باید باید نرخ‌های بادی را بررسی کنیم و ببینیم شرایط چگونه است. اکنون شرایط فراهم است. ما به شدت کمبود انرژی داریم. در انرژی پاک پتانسیل فراوان است. اصل ماجرا منابع مالی است که کارها را کمی متوقف کره است.

نکته تکمیلی دارید؟

انرژی تجدیدپذیر بیست و چند سال پیش وارد ایران شد. اولین نیروگاه بادی در منطقه رودبار و منجیل نصب شده است. تا کنون کل ظرفیت ما در این حوزه به هزار مگاوات هم نرسیده است. کشورهای اطراف مثل ترکیه که خیلی بعد از ما به این حوزه ورود کرده‌اند، ظرفیتشان چندین برابر ماست. امیدواریم این نگاه لاکچری که به انرژی تجدیدپذیر حذف شود که تا حدود زیادی احساس می‌شود که این نگاه برداشته شده است. اما باز هم در بدنه سطح بالای وزارت نیرو و نفت کسانی هستند که اعتقاد دارند در کشوری مثل ایران که منابع نفت و فسیلی دارد، نباید سمت انرژی تجدیدپذیر رفت. امیدواریم این نگاه اصلاح شود، زیرا در دسترس‌ترین، سریع‌ترین و پاک‌ترین نوع انرژی است که مشکل ما را تا حد زیادی می‌تواند حل کند. زیرساخت‌های قانونی تا حدود زیادی در این حوزه حل شده است. فقط بحث تامین مالی است که اگر عزم جدی باشد، می‌توانیم ظرفیت انرژی تجدیدپذیر را توسعه دهیم تا منافع آن به همه برسد. امیدوارم چند وقت دیگر که آلایندگی هوا رخ می‌دهد همه مجددا به یاد انرژی تجدیدپذیر نیفتند و بعد از خروج از بحران، مسئله را فراموش کنند.