به گزارش آتیه آنلاین، بر اساس ضرورت سیاستگذاری‌های کلان کشور در بخش‌های مرتبط با اشتغال و تولید که در یک دهه گذشته مورد تأکید بوده، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی، سال ۱۴۰۱ را سال «تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین» نامگذاری کرده و فرمودند: «در سال ۱۴۰۰ که سال «تولید؛ پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی‌ها» بود، کارهای خوبی انجام شد که بازهم ادامه دارد و بایستی ادامه پیدا کند.»

رهبر انقلاب همچنین گفتند: «تولید کلید حل مشکلات اقتصادی کشور است. تولید ملی در واقع راه اصلی عبور از سختی‌ها و دشواری‌های اقتصادی برای کشور است. یعنی مهمترین مسائل اقتصادی کشور را مسئله‌ی تولید، رواج تولید ملی و رونق تولید ملی، حل می‌کند. طبیعت تولید این است.»

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای افزودند: امسال ما شعارمان عبارت شد از: «تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین».

تولید، اشتغال و دانش‌محوری

زوایای عرصه‌های تولید و اشتغال و اثرگذاری آن بر اقتصاد، رفاه عمومی‌ و حرکت کشور و جامعه در مسیر توسعه نشان از اهمیت این مسائل در سیاستگذاری در چارچوب ارتقاء رفاه و افزایش سرعت پیشرفت با نگاه به آینده‌نگری است.

ارتباط عمیق و گسترده اشتغال و تولید به عنوان پایه‌های اساسی رشد در کشور و حضور نیروی انسانی به عنوان یکی دیگر از ستون‌های توسعه علاوه بر اثرگذاری شاخص‌های کلان مانند سرمایه‌گذاری، کارآفرینی، آینده‌نگری، بسترسازی جهت کسب‌وکار رقابتی، زمینه‌سازی در راستای تولید برای استفاده داخلی و رقابت در بازارهای صادراتی، توجه به کمیت و کیفیت در تولید و سیاستگذاری و برنامه‌ریزی منطبق بر ظرفیت‌های موجود؛ بخصوص در بخش نیروی انسانی متخصص، دانش‌آموخته و ماهر، نیازمند نگاه دانش‌محور در تولید است که در نگاهی به نامگذاری سال ۱۴۰۱ با عنوان «دانش‌بنیان» شناخته می‌شود.

تجربه گسترده موفق جهانی در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته در دهه‌های اخیر در حوزه‌های مرتبط با تولید و ایجاد فرصت‌های شغلی بر مبنای نیروی انسانی دانش‌آموخته، نشان از ضرورت سیاستگذاری بخش تولید بر اساس توانمندی‌های کشورها در بهره‌مندی از دانش روز مرتبط با تولید است و مسأله اشتغالزایی و زمینه‌سازی جهت رونق تولید و صادرات که در سال‌های اخیر به عنوان کلیدی‌ترین موضوعات مرتبط با اقتصاد در کشور مورد توجه سیاستگذاران بوده، امکان بهبود مستمر و اثرگذار در قالب ایده‌های دانش‌بنیان بر اساس نیاز به اشتغال و تولید را پیدا می‌کند.

پیش‌بینی ایجاد یک میلیون فرصت شغلی

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با تأکید بر اینکه در سال جدید، مجموعه وزارت مردم با تمام وجود به نامگذاری سال ۱۴۰۱ از سوی مقام معظم رهبری که به نام «تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین» مزین شده، لبیک گفت و ضمن اینکه تمام ظرفیت‌های خود را در مسیر تحقق این شعار در وزارت مردم به کار خواهیم گرفت، می‌گوید: در سال جاری یک میلیون فرصت شغلی در سرفصل‌های مختلف در کشور محقق می‌شود.

حجت‌الله عبدالملکی تصریح می‌کند: برای افزایش سطح اشتغال در جامعه یکی از برنامه‌های اصلی‌ افزایش جذب نیروهای انسانی در واحدهای اقتصادی فعال است که در دستور کار وزارت‌ کار قرار می‌گیرد.

به گفته وزیر کار، در سال جاری برنامه‌های وزارت مردم در حوزه اشتغال مبتنی بر زیست‌بوم ملی اشتغال است و در قالب این طرح بخش بزرگی از مسأله اشتغال کشور قابل حل است. به گفته عبدالملکی، طبق توافق با نمایندگان مجلس در سال ۱۴۰۱ منابع و بودجه‌های تولید و اشتغال در تبصره (۱۶) و (۱۸) دیده شده که ذیل زیست‌بوم اشتغال تعریف می‌شود و ضمن پرهیز از پول‌پاشی در این مسیر، تأکید بر این است که در هر جایی که بودجه‌ای خرج شود، نتیجه داشته باشد. عبدالملکی می‌گوید: «طرح مذکور به عنوان بستر هماهنگی دستگاهی و مردمی ‌برای اشتغال در آبان‌ماه سال ۱۴۰۰ به تصویب رسید و در اسفندماه سال گذشته نیز اطلس طرح‌های اشتغالزایی با ۲۲۲ طرح متعلق به دستگاه‌های مختلف توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی رونمایی شد.» از دیدگاه وزیر کار، اشتغال اولین و یکی از مهمترین دغدغه‌های جدی مردم است و متناسب با نیاز اشتغال مردم تلاش شده تا زیست‌بوم ملی اشتغال طراحی شود که در این راستا بیش از ۷۰ دستگاه و متولی امر در شورایعالی اشتغال در تلاش هستند تا این برنامه مهم را طراحی و عملیاتی کنند.

تحقق تولید و اشتغال در بستر ظرفیت‌ها

یک کارشناس بازار کار در گفت‌وگو با آتیه آنلاین با اشاره به تأکیدات مکرر بر حوزه رونق تولید و اشتغالزایی در طی سال‌های گذشته، گفت: تکرار و تأکید بر موضوع کسب‌وکار و تولید در کشور نشان از اهمیت این مهم است.

حمید حاج‌اسماعیلی گفت: در راستای سیاستگذاری در حوزه تولید و ایجاد فرصت‌های شغلی، در ابتدای راه هستیم و کارهای بسیار جدی و اساسی برای بخش بازار کار و کسب‌وکارها در کشور باید مدنظر قرار گیرد.

وی با اشاره به اینکه تأکید بر حمایت از کسب‌وکارها و اشتغالزایی دارای جنبه‌های مختلفی است که بسترسازی برای رشد اقتصادی را موجب می‌شود، تصریح کرد: وقتی تأکید بر تولید و اشتغالزایی صورت می‌گیرد، قطعاً اگر این موارد در برنامه‌ها و سیاست‌های کشور مورد توجه قرار گیرد، رشد اقتصادی را به دنبال خواهد داشت.

این کارشناس بازار کار عنوان کرد: سال‌ها است که بنا به شرایط تورمی ‌و تحریم‌ها دارای رشد اقتصادی در کشور پایین است؛ بنابراین توسعه اقتصادی می‌تواند افزایش تولید ناخالص داخلی را به دنبال داشته باشد که افزایش رفاه عمومی ‌را برای کشور و جامعه به ارمغان خواهد آورد که یکی از ثمرات تأکید بر رونق تولید است.

حاج‌اسماعیلی با بیان اینکه در طول سال‌های گذشته نرخ بیکاری در کشور بالا بوده و توجه به تولید و اشتغالزایی در مسیر تولید و اشتغالزایی یکی از اولویت‌ها است که باید محوریت برنامه‌های دولت باشد، اظهار داشت: «امروز بیش از گذشته به ایجاد شغل در کشور نیازمند هستیم و دولت باید توجه جدی به ایجاد فرصت‌های شغلی برای جوانان و کاهش آمار نرخ بیکاری در کشور داشته باشد.»

این فعال حوزه کار گفت: کشوری که در یکی از بهترین نقاط جهان واقع شده و پلی است بین قاره‌های متعدد و منابع فراوان، استعداد نیروی انسانی فوق‌العاده و جوانی جمعیت از جمله ظرفیت‌های آن محسوب می‌شود نیازمند توسعه است و توسعه کشور راهی جز توجه به رونق تولید و ایجاد بازار گسترده در حوزه صادرات و البته بازارهای داخلی ندارد و در این راستا باید به نیروی کار و توانمندی‌های این بخش به عنوان ظرفیتی گسترده توجه داشت.

این کارشناس حوزه بازار کار همچنین با اشاره به اینکه ما باید در برخی از تولیدات در جهان برند باشیم، خاطرنشان کرد: این استعداد در کشور ما وجود دارد؛ بنابراین برای توسعه کشور و برای رسیدن به شرایط ویژه در جهان باید تأکید بر تولید را همواره مدنظر داشت.

رونق تولید در مسیر دانش‌بنیان

این فعال حوزه بازار کار در خصوص اهمیت دیدگاه دانش‌بنیان به حوزه کسب‌وکار و تولید با طرح این مسأله که اگر خواهان توسعه پایدار و بازار کار با ثبات هستیم، باید تولیدات مبتنی بر دانش باشد، گفت: اگر بخواهیم بخش خصوصی را شکل دهیم راهی نداریم جز اینکه کارآفرینان و بخش خصوصی و مردم در بازار کار نقش‌آفرین باشند.

حاج‌اسماعیلی ادامه داد: ورود مردم به بازار کار تمهیدات را لازم دارد که در قالب دانش، تجلی می‌یابد و امکانات باید دانش را در اختیار داشته باشد و کسب‌وکارهای ما باید مبتنی بر دانش شکل گیرد و حداقل بخش قابل توجهی از کارهایی که برای بازار کار و توسعه نیاز داریم باید مبتنی بر دانش شکل گیرد.

وی تصریح کرد: از کپی‌کاری در حوزه صنعت نتیجه لازم را نگرفته‌ایم و نمونه آن در خودروسازی قابل مشاهده و علت آن، فعالیت‌ها در این عرصه بدون توجه به دانش، نیروی کار بومی ‌و اساس و برنامه است.

 این فعال بازار کار با اشاره به اینکه اگر نتوانیم فناوری را در حوزه صنعت، بومی‌سازی کنیم و اگر فناوری مبتنی بر دانش را در فعالیت‌ها نداشته باشیم، کشور توسعه نمی‌یابد، بیان داشت: اگر نگاه دانش‌بنیان در بخش صنعت محوریت ما قرار نگیرد و تبدیل به راهبرد اساسی در بازار کار نشود، شکست را تجربه خواهیم کرد. در واقع اقدامات بازار کار و تولید بدون توجه به حوزه دانش‌بنیان به نتایج لازم منجر نمی‌شود.

وی همچنین می‌گوید: باید استراتژی کسب دانش را در بازار کار با محوریت دنبال کنیم و این می‌تواند فناوری بومی ‌را برای صنعت به ارمغان آورده و باعث ایجاد بازارهای گسترده در خارج از کشور برای تولیدات ما شود.

کسب‌وکار دانش‌بنیان با حضور دانشگاه

حاج‌اسماعیلی گفت: نگاه دانش‌بنیان به تولید و صنعت می‌تواند توجه به مراکز تولید علم را درکشور بیشتر کند. در سال‌های گذشته در بخش‌های دانشگاهی سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای صورت گرفته اما خروجی مناسبی را از آن نداشته‌ایم و توجه و تأکید بر دانش‌بنیان بودن کسب‌وکارها می‌تواند حمایت از دانشگاه‌ها را بیشتر کند و آنها محوریت ورود به بازار کار قرار گیرند و مراکز دانشگاهی شکل‌دهنده کسب‌وکارها باشند.

وی افزود: اگر دانشگاه‌ها بتوانند مبدأ این کار باشند، شکل کسب‌وکارها در کشور دستخوش تغییرات خواهد شد و دانش‌بنیان بودن کسب‌وکارها می‌تواند برای صنایع و تولیدات کشور بهره‌وری به همراه داشته باشد.

 این فعال و کارشناس حوزه کار همچنین تصریح می‌کند: با توجه به نرخ بالای بیکاری دانش‌آموختگان دانشگاهی و آمار مهاجرت بخشی از آنها، نگاه به حوزه دانش‌بنیان در صنعت و کسب‌وکار می‌تواند زمینه‌ساز رونق تولید و کسب‌وکار و همچنین اشتغالزایی برای کارآفرینان در کشور باشد.

اشتغال‌آفرینی با ظرفیت اقتصاد دانش‌بنیان

«محمود عباس‌زاده‌مشکینی» سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ‌در گفت‌وگو با آتیه‌آنلاین در رابطه با شعار سال ۱۴۰۱ با تأکید بر سهم شرکت‌های دانش‌بنیان در تولید علم و بومی‌سازی فناوری‌ها گفت: برای تحقق شعار سال باید به دنبال اشتغال‌آفرینی و استفاده از ظرفیت اقتصاد دانش‌بنیان باشیم.

وی همچنین در ادامه تصریح می‌کند: در تحقق شعار امسال نیز در کنار اشتغال‌آفرینی، باید از ظرفیت اقتصاد دانش‌بنیان که تأثیر فراوانی در تقویت نظام صادرات و همچنین خوداتکایی کشور دارد، استفاده کرده و حجم تولید را بالا ببریم.

حذف هزینه‌های بلاتکلیف

«عادل نجف‌زاده» عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی ‌در گفت‌وگو با آتیه آنلاین با اشاره به اینکه لازمه تحقق شعار سال، نگاه به ظرفیت‌های درونی و استفاده حداکثری از ظرفیت فرهیختگان، نخبگان و دانشمندان داخل کشور و سوق رویکردهای اقتصادی به سمت یک اقتصاد دانش‌بنیان است، گفت: آنچه امسال مورد تأکید مقام معظم رهبری قرار گرفته این است که اقتصاد کشور و جریان تولید باید دانش‌بنیان شود؛ یعنی هزینه‌های ناشی از بلاتکلیفی چرخه تولید و یا غیرعلمی ‌بودن آن حذف شود تا اقتصاد کشور به یک وضعیت پایدار برسد.

این نماینده مجلس عنوان کرد: امسال تمام قوا باید به صورت عملیاتی و با برنامه؛ نه به صورت نمادین و شعاری در تحقق شعار سال وارد میدان شوند و باید قبول کنیم که اگر امروز راهکاری برای نجات اقتصاد کشور باشد صرفاً دانش‌بنیان شدن فرایند تولید است و امیدواریم با همت مجلس و دولت شاهد اتفاقات خوبی در سال ۱۴۰۱ باشیم.

شروط تحقق اشتغال و تولید بر بستر دانش

داده‌های شاخص نرخ بیکاری در کشور نشان از وجود تقریبی ۴ میلیون نفر بیکار در جامعه دارد و مسائل ناشی از نرخ ۹.۴ درصدی بیکاری در زمستان سال ۱۴۰۰، ضرورت بهره‌مندی از ظرفیت‌های کشور جهت اشتغالزایی را نشان می‌دهد و با این شرایط، دولت در قالب سیاستگذاری‌های کلان در چارچوب نظارت و هماهنگی بین دستگاهی توسط وزارت کار، اشتغالزایی و رونق تولید را در دستور کار دارد. دولت سیزدهم با نگاه به وضعیت موجود و سوابق سیاست‌های حوزه اشتغال و خروجی داده‌های آماری این بخش و با تعریف طرح «زیست‌بوم ملی اشتغال» به عنوان بستر هماهنگ‌کننده و ارائه‌دهنده سیاست‌های کلی اشتغال، با تأکید بر استفاده از ظرفیت‌های مرتبط با اشتغال به دنبال ایجاد ۴ میلیون شغل در طول دوره تصدی دولت سیزدهم است که تعداد یک میلیون و ۸۰۰ هزار فرصت شغلی از ابتدای کار دولت تا پایان سال ۱۴۰۱ در دستور کار است.» اما نکته قابل توجه این است که برنامه‌ها و سیاست‌های مرتبط با اشتغال و حمایت از تولید و ایجاد فرصت‌های شغلی، به هر میزان دقیق و اثرگذار و مطابق سیاست‌های کلی کشور در حمایت از اشتغال و رونق تولید و نیز با وجود رشد بودجه اشتغالزایی در سال جاری، به شرط تمرکز بر سیاستگذاری دانش‌محور و اثرگذاری دیدگاه دانش‌بنیان بر تسریع رشد و توسعه در چارچوب رونق تولید و شکل‌گیری فرصت‌های گسترده اشتغال، فراگیری و بازدهی وسیع‌تری را به دنبال خواهد داشت.