به گزارش آتیه آنلاین، مسئولان وزارتخانه‌های صمت و نفت تفاهمنامه‌ای به امضا رساندند که بر اساس آن قرار است ایران خودرو، ۴۵ هزار خودروی دوگانه‌سوز تولید کند؛ اقدامی که از نگاه جلیل سالاری، معاون وزیر نفت در امور پالایش و پخش ۸۰ میلیون دلار صرفه‌جویی برای کشور ایجاد می‌کند. بر اساس این تفاهم قرار است وزارت نفت، منابع مالی مورد نیاز برای دوگانه‌سوز کردن خودروها را تأمین کند. آن‌طور که کارشناسان حوزه انرژی می‌گویند، متنوع‌سازی سبد انرژی در صنعت خودروی ایران به عنوان کشوری که انرژی‌های متنوعی در اختیار دارد، سبب می‌شود امکان مانور برای تأمین سوخت، به‌ویژه در بخش حمل‌ونقل عمومی افزایش یابد. کارشناسان بر این باورند در فصولی که کمبود گاز نداریم، استفاده از گاز مایع می‌تواند زمینه صادرات بنزین مازاد به عنوان محصولی که نسبت به گاز در بازارهای جهانی قیمت مناسب‌تری دارد را فراهم کند، اما آنها تأکید می‌کنند که باید قبل از اجرای هر سیاستی، روی فرهنگ مردم کار کرد تا در راستای منافع جمعی گام بردارند.
نیمه آذرماه بود که قرارداد تولید ۴۵ هزار خودرو دوگانه‌سوز با حضور مسئولان وزارت صمت، شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی و گروه صنعتی ایران خودرو به امضا رسید. آن‌طور که در خبرها آمده، این قرارداد بر اساس مصوبه شورای اقتصاد و اجرای طرح حمایت از تولید و تبدیل کارخانه‌ای و کارگاهی خودروهای عمومی، تاکسی، ون (تاکسی)، وانت و مسافربر شخصی بنزینی به سی‌ان‌جی‌سوز امضا شد. هدف از انعقاد این قرارداد نیز افزایش درآمدهای حاصل از فروش بنزین، رعایت حقوق شهروندی و الزام‌های محیط‌زیستی اعلام شد. بر اساس اخبار منتشر شده، از ۴۵ هزار خودرو پایه گازسوز که در شرکت ایران خودرو تولید می‌شود، ۴۰ هزار خودروی تولیدی تاکسی و ۵ هزار خودرو نیز وانت خواهد بود. وزارت نفت به شرکت خودروساز ۵۰۵ دلار به ازای تولید هر وانت دوگانه‌سوز و ۴۲۵ دلار به ازای تولید هر تاکسی دوگانه‌سوز پرداخت می‌کند.
صرفه‌جویی ۸۰ میلیون دلاری
به گفته جلیل سالاری، معاون وزیر نفت در امور پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی از طریق جایگزینی سی‌ان‌جی (گاز طبیعی فشرده) با بنزین، در مصرف روزانه ۱۸۰ هزار لیتر بنزین صرفه‌جویی شده است. مقدار صرفه‌جویی حاصل از جایگزینی سی‌ان‌جی با بنزین در کشور به دنبال اجرای مصوبه شورای اقتصاد حدود ۸۰ میلیون دلار بوده است. او اضافه می‌کند: «جایگزینی (CNG) با بنزین و ظرفیت‌سازی در این حوزه در دستور کار قرار گرفته و اکنون ظرفیت ایجاد شده در بخش (CNG) بیش از ناوگان است. البته اقداماتی نیز انجام شد که تعداد خودروهای حمل‌ونقل سبک اضافه شود.» سالاری با اشاره به در دستورکار قرار گرفتن تبدیل کارگاهی هزار و ۴۶۰ خودرو به (CNG) سوز، گفت: «بالغ بر ۳۰۰ کارگاه فعال در این حوزه وجود دارد و تاکنون ۱۵۰ هزار خودرو تبدیل شده است. همچنین ۶۵۰ هزار دستگاه نیز در دست اجرا قرار گرفته است که از این مسیر ۱۸۰ میلیون لیتر در مصرف سوخت صرفه‌جویی شده است.»
رهایی از واردات بنزین
بر اساس آمارهای ارائه شده از سوی مسئولان وزارت نفت، گازسوز کردن خودروها، صرفه‌جویی قابل توجه مالی برای کشور به همراه دارد. آیا دوگانه‌سوز کردن خودروها، مزایای دیگری هم برای ایران می‌تواند داشته باشد؟ یدالله صبوحی استاد دانشگاه صنعتی شریف و کارشناس انرژی در گفت‌وگو با ما درباره اثرات دوگانه‌سوز کردن خودروها بیان می‌کند: «تنها مزیت دوگانه‌سوز کردن خودروها، صرفه‌جویی در مصرف بنزین است.»
او ادامه می‌دهد: «بنزین سوخت گرانی در بازارهای بین‌المللی است. در صورت صرفه‌جویی در مصرف آن، امکان صادرات این فرآورده نفتی برای ایران فراهم می‌شود. ضمن اینکه نیاز به واردات نیز کم می‌شود. گازسوز کردن خودروها به لحاظ آلودگی نیز شرایط بهتری برای کشور ایجاد می‌کند.» به گفته صبوحی، ایران در آستانه وارد کردن بنزین قرار دارد. در دوره کرونا توانستیم بنزین صادر کنیم و در حال حاضر هنوز بنزین به کشور وارد نمی‌شود اما در آستانه نیاز به واردات قرار داریم. اگر افزایش تقاضا برای بنزین ایجاد شود، مانند عید که با افزایش سفرها، تقاضا برای بنزین افزایش می‌یابد، شاید در آن زمان - اگر تولید بنزین افزایش نیابد- نیاز به واردات داشته باشیم.
به اعتقاد او، برای کنترل مصرف بنزین در کشور، بهتر است که پروژه‌های دیگری مانند هیبریدی کردن خودروها در اولویت قرار گیرند؛ زیرا ایران در تأمین گاز بخصوص در فصل زمستان هم دچار مشکل است. در این فصل فعالیت بسیاری از صنایع به خاطر کمبود گاز متوقف می‌شود.
این استاد دانشگاه صنعتی شریف عنوان می‌کند: «مصرف گاز فقط در مواقعی از سال می‌تواند کمک کند. در تابستان و اواخر بهار گاز کمتری مصرف می‌شود و این سوخت نسبت به بنزین برای خوردوهایی که مسافرکشی می‌کنند، ارزان‌تر است؛ بنابراین در این فصول می‌توان برای سوخت خودروها از آن استفاده کرد.» او می‌گوید: «اگر می‌خواهیم در حمل‌ونقل ما اتفاقات مثبتی افتد، باید به سمت هیبریدی کردن خودروها و بالا بردن کیفیت بنزین حرکت کنیم. کیفیت بنزین در ایران بسیار پایین است.»
تولید خودروی برقی زود است
اگرچه در مراسم امضاء قرارداد تولید خودروهای دوگانه‌سوز، مهدی صادقی‌نیارکی معاون وزیر صمت از تولید خودروهای برقی در کشور هم خبر می‌دهد، اما صبوحی معتقد است: «تولید خودروی برقی برای ایران زود است، زیرا ما زیرساخت لازم را در کشور نداریم؛ مگر اینکه اتوبوس و ماشین‌های درون شهری برقی شوند. این موضوع بسیار مفید است. تاکسی‌ها هم می‌توانند برقی شوند، اما هیبریدی شدن آنها بهتر از برقی شدن است؛ زیرا هم سوخت استفاده می‌کنند و هم از برق استفاده خواهند کرد.» او یادآور می‌شود: «نوع دیگری از هیبریدی وجود دارد که با هیدروژن کار می‌کند اما مناسب ایران نیست. منظور از خودروهای هیبریدی آن دسته از خودروهایی است که هیبریدی ترکیب بنزین و باتری دارند. استفاده از این نوع خودروها در دنیا آغاز شده است. مصرف بنزین در این دسته از خودروهای هیبریدی کاهش می‌یابد، زیرا قسمتی از نیاز خود را از باتری تأمین کرده و مانند خودروی الکتریکی عمل می‌کنند.» این استاد دانشگاه صنعتی شریف می‌گوید: «به کمک خودروهای هیبریدی میزان مصرف سوخت بین ۳۵ تا ۴۰ درصد کاهش می‌یابد. در سال‌های اخیر تعدادی خودروهای هیبریدی را به کشور وارد کرده‌اند و هنوز هم این خودروها در ایران وجود دارند. برخی خودروهای شخصی را هم به صورت هیبریدی وارد کرده‌اند. البته به نظر می‌رسد چون این خودروها برای ایران ساخته نشده بودند، باتری‌های‌شان مشکل پیدا کرد و مستهلک شد. ضمن آنکه تاکسی‌های هیبریدی خیلی کمتر از قسمت برقی استفاده می‌کنند.» او در پاسخ به این پرسش که در شرایط کمبود گاز چرا به سمت دوگانه‌سوز کردن خودروها رفته‌ایم، بیان کرد: «به صنایع پتروشیمی و فولاد اعلام شده که اگر هوا سرد شود، گازها این صنایع قطع می‌شود. این هشدار، کمبود گاز را نشان می‌دهد.» صبوحی می‌گوید: «۲۰ تا ۲۲ درصد سوخت حمل‌ونقل ما گازی است. اگر این میزان در حمل‌ونقل استفاده نشود، باید بنزین وارد کنیم که گران تمام می‌شود. بنزین بسیار گران‌تر از گازوییل و نرخ آن سه برابر قیمت انرژی معادل است.»
او اضافه می‌کند: «ما در فصول غیرزمستان مانند تابستان، بهار و اوایل پاییز گاز مازاد داریم که اگر ماشین‌ها از آن استفاده کنند، دولت می‌تواند حتی اگر بنزین اضافه داشته باشد، آن را صادر کند.»
افزایش قدرت مانور با گازسوز کردن خودروها
رضا پدیدار رئیس کمیسیون انرژی و محیط‌زیست اتاق تهران نیز درباره اثرات دوگانه‌سوز کردن خودروها در گفت‌وگو با ما بیان می‌کند: «وقتی قابلیت‌ها و پتانسیل‌های متعدد برای سوخت خودروها تعریف شود، به شما قدرت مانور می‌دهد.» او می‌گوید: «در شرایطی که دچار بحران شوید، می‌توانید از فرصت‌هایی که به دست آوردید، بهره بگیرید. در بسیاری از کشورهای دنیا، آنهایی که فعالیت‌های مختلف انرژی چند منظوره دارند، هیچ‌وقت دچار مشکل نمی‌شوند.» پدیدار ادامه می‌دهد: «چنین سیاستی برای کشور ما که بهینه‌سازی مصرف انرژی در آن معنا و مفهومی ندارد و مردم خیلی بی‌رویه از انرژی استفاده می‌کنند، خیلی کاربردی نیست. البته در چنین شرایطی بهتر است که انرژی ما چند منظوره باشد که اگر هر کدام از فرایندهای تأمین انرژی به دلایل مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فنی دچار بحران شد، ما یک پتانسیل جایگزین دیگر برای تأمین سوخت داشته باشیم.» او اضافه می‌کند: «این مسأله می‌تواند به ما کمک کند و قدرت پذیرش عارضه‌های اجتماعی را افزایش دهد و از بحران در کشور جلوگیری کند.» رئیس کمیسیون انرژی و محیط‌زیست اتاق تهران با تأکید بر لزوم نهادینه کردن نظام بهینه‌سازی مصرف در کشور، درباره اثرات دوگانه‌سوز کردن خودروها عنوان می‌کند: «قیمت گاز نسبت به بنزین هم در مقیاس ملی و هم جهانی، تقریباً یک‌پنجم است و بعضی مواقع اگر درست استحصال شود به یک‌ششم هم می‌رسد.» او اضافه می‌کند: «البته در ایران کسی به این مسائل نگاه نمی‌کند و به این هم فکر نمی‌کند که یک مدل سوخت، چقدر ارزان‌تر است. با وجود آنکه تاکسی‌ها را اجبار کردند که گاز مصرف کنند و این مسأله برایشان مقرون به صرفه است، اما از نظر فرهنگی رانندگان تاکسی می‌گویند که گاز سرعت ماشین را پایین می‌آورد، به همین دلیل آنها بنزین می‌زنند تا بتوانند سریع‌تر حرکت کنند. به این ترتیب باید گفت جامعه دچار فقر فرهنگی است و این رویه باید اصلاح شود.»
پدیدار تأکید می‌کند: «ما باید روی فرهنگ جامعه بیشتر کار کنیم. تا هنگامی که درک اجتماعی و مدل‌های رفتار اجتماعی تغییر نیابد، هیچ برنامه‌ای به نتیجه مطلوب نمی‌رسد. اگر مردم را در سرنوشت خودشان مشارکت دهیم، یک برنامه را اجرا کرده و ببینیم بازخورد آن در جامعه چیست، بعد بر اساس این بازخوردها برنامه‌ریزی کنیم، قطعاً برنامه‌ریزی‌مان به نتیجه مطلوب می‌رسد.»
رئیس کمیسیون انرژی و محیط‌زیست اتاق تهران بیان می‌کند: «اگر سبد مصرف انرژی ما متنوع باشد، دچار آسیب کمتری می‌شویم اما لازمه آن این است که مردم با برنامه‌ها همراه شوند. تا زمانی که این مسأله درست جا نیفتد، هیچ اقدامی به نتیجه مطلوب نمی‌رسد.»
نظر شما