محمدرضا اختصاصی عضو هیات علمی دانشگاه یزد در گفت‌وگو با آتیه آنلاین درباره ضرورت پایش میزان فرسایش بادی در کشور بیان کرد: از ۲۵ سال قبل ضرورت ارزیابی پروژه‌های بیابان‌زدایی به خصوص در زمینه فرسایش بادی احساس می‌شد.

وی افزود: ما در بخش فرسایش آبی ایستگاه‌های هیدرومتری را روی رودخانه‌ها داریم که هم آب‌سنجی و هم رسوب‌سنجی را انجام می‌دهند. ولی در بخش فرسایش بادی که حدود ۷۰ درصد کشور ایران را به دلیل خشک، فراخشک و نیمه خشک بود کشور، مبتلا کرده است، چنین ایستگاهی نداشتیم.

اختصاصی گفت: ما بیش از ۷۵ درصد کشورمان خشک است و فرسایش بادی بر آن حاکم است. بنابراین ضرورت ایجاب می‌کرد که ایستگاه‌های سنجش فرسایش بادی را در استان‌های مختلف که مبتلا به پدیده فرسایش بادی هستند، از جمله شهر یزد احداث کنیم.

وی با اشاره به مطالعات انجام شده برای ساخت دستگاه رسوب‌سنج در ایران عنوان کرد: دستگاه‌های مختلفی از جمله دستگاه‌های مدل آمریکایی و انگلیسی را از طریق منابع علمی شناسایی و شبیه‌سازی کردیم.

این عضو هیات علمی دانشگاه یزد، افزود: یکسری طراحی در رابطه با تله رسوب‌گیر یا ابزارهایی که بتواند جذب و نگه داشت رسوبات را با راندمان بالا انجام دهد، انجام دادیم.

به گفته او ابزارهای ساخته شده به این روش، به ثبت اختراع رسیده است. به کمک این ابزارها، کار تحقیقاتی روی گرد و غبار و فرسایش بادی در یزد در حال پیگیری است.

اختصاصی بیان کرد: با حمایت سازمان جنگل‌ها و دفتر طرح و برنامه سازمان، بحث ارزیابی طرح‌های بیابان‌زایی را برای اولین بار در سال ۱۳۹۸ شروع کردیم. احداث ایستگاه پایش در این سال برنامه‌ریزی و مطالعات آن انجام شد.

وی اضافه کرد: بر اساس مطالعات انجام شده، اثرگذاری بادشکن‌های تاغ روی کاهش فرسایش بادی، ۱۰۰ برابر بوده است. یعنی اگر ما در ایستگاه شاهد و بدون پوشش در هر متر مربع واحد سطح ۳۵۰۰ کیلوگرم یعنی سه و نیم تن فرسایش بادی داشتیم، مقدار فرسایش بادی و جریان ماسه در محدوده تاغ‌کاری به ۳۵ کیلوگرم در متر مربع رسیده است.

این عضو هیات علمی دانشگاه یزد گفت: ابزارهای اندازه‌گیری نشان می‌دهد که پروژه‌های بیابان‌زدایی چه اقدامات زیستی و چه مکانیکی بر کاهش فرسایش بادی و ریزگردها که ابر بحران کشور ایران است، تاثیرگذار بوده است. بنابراین باید دست اندرکاران، سیاست‌مداران و مدیران کشور از اجرای این پروژه‌ها حمایت کنند.

وی افزود: در پروژه ارزیابی، مقدار افت زمین بوسیله میدان پین اندازه‌گیری شده است. پین میله‌های استوانه‌ای فلزی با شاخص‌های مدرج است که مقدار افت زمین در این محدوده، طی ۹ ماه گذشته حدود سه میلیمتر بوده است. بررسی‌های ما نشان می‌دهد که در ایستگاه شاهد میزان افت زمین، ۳۰ تن در هکتار بوده است که این رقم کمی نیست.

اختصاصی ادامه داد: اگر هر کمپرسی خاک را حدود پنج تن در نظر بگیریم، شش کمپرسی خاک، در هر سال تخریب می‌شود. در صورتی که کشاورزان هرچقدر هم که پول‌دار باشند، بیشتر از دو کمپرسی کود نمی‌توانند به زمین کشاورزی بدهند و این ۶ کمپرسی خاک یعنی بهترین خاک زراعی منطقه توسط باد برداشت می‌شود.

وی بیان کرد: به وزرات کشاورزی پیشنهاد می‌دهم که خیلی روی کودهای شیمایی و غیره سرمایه‌گذاری نکند بلکه روی حفاظت خاک موجود سرمایه‌گذاری کند. اگر ما بتوانیم همین خاک موجود را در مقابل فرسایش بادی و کاهش حاصلخیزی حفظ کنیم، به مراتب ارزش افزوده‌اش از دادن کود شیمیایی و حیوانی به محصولات زراعی بیشتر خواهد بود.