به گزارش آتیه آنلاین به نقل از ایسنا، سید ابوالحسن فیروزآبادی -دبیر شورای عالی و رئیس مرکز ملی فضای مجازی- در نشست چالش‌ها و فرصت‌های رسانه و فضای مجازی در حوزه فرهنگ و تربیت در دانشگاه فرهنگیان با تاکید بر این که فضای مجازی یک فضای فناوری‌محور است، گفت: فضای مجازی تحول بزرگی را در زندگی بشر ایجاد کرده و وارد عصر و تمدن جدیدی شدیم که در تعبیر آن اختلاف نظر وجود دارد و برخی آن را ادامه عصر مدرنیته می‌دانند اما آنچه که مسلم است و براساس فرمایشات مقام معظم رهبری ما وارد عصری جدید با تحولی عمیق شدیم.

وی با اشاره به این که در عصر مدرن انسان محوری پایه دانش و فکر بشر بود، افزود: در عصر فضای مجازی، زیست‌بوم جای انسان قرار می‌گیرد و اصل زیست‌بوم است و با ظهور فضای مجازی در تکنولوژی که در امتداد انسان است، انفجار رخ داد و ما شاهد جهش فناوری همچون محاسبات کوانتومی و هوش مصنوعی در این عصر هستیم و ارتباطات انسان به صورت شبکه سایبر شکل گرفته و جهانی شدن که از خصایص ذاتی این عصر است باعث ایجاد تغییرات عمیقی در حوزه اجتماع انسان‌ها شده است.

زیست‌بوم امروز ما سایبرفیزیک است

رئیس مرکز ملی فضای مجازی تاکید کرد: پیشتر زیست‌بوم انسان‌ها فیزیک بود اما امروز زیست‌بوم ما سایبرفیزیک است و مجاز قائم بر حقیقت بوده و استقلال ندارد بنابراین دنیای امروز نیاز به بازتعریف مفاهیم دارد و در صورتی که بخواهیم با مفاهیم پیشین در فضای بسط‌یافته امروز زیست کنیم، با چالش روبه‌رو خواهیم شد. بازتعریف مفاهیمی که در بستر تمدنی، ایدئولوژیکی و دینی ساخته شده‌اند، دشوار است. سرعت تحولات و بسط‌یافتگی بسیار زیاد است و مفاهیم همچون آزادی، حریم خصوصی، آموزش و نظام رسانه نیاز به بازتعریف دارد.

فیروزآبادی درخصوص خصایص فضای مجازی افزود: این زیست‌بوم به شدت اجتماعی و اقتصادی است به نحوی که حوزه فرهنگی و سرگرمی اقتصاد بزرگی ایجاد کرده که هم‌راستای اقتصاد غیرسرگرمی سودآور است بنابراین نمی‌توانیم نظام تربیتی و فرهنگی طراحی کنیم اما مسائل اقتصادی و اجتماعی در آن لحاظ نشده باشد.

وی با اشاره به اینکه تکنولوژی‌های امروز نهادگریز بوده و برخلاف دوره مدرنیته که نماد نظم و نظام‌سازی بود سعی بر حذف نهادها دارند، گفت: حرکت بشر به سمت جهانی شدن باعث این اتفاق بوده و ما شاهد یک تحول تمدنی بزرگ هستیم و برای حکمرانی آن نیاز به بازتعریف و سازماندهی مجدد مفاهیم در تمامی حوزه‌ها داریم. جهان درحوزه اقتصاد به سمت سکویی شدن پیش می‌رود و جهانی در حال شکل‌گیری است که توسعه خدمات آن متکی بر پلتفرم‌هاست. در این پلتفرم‌های جهانی ما در معرض سلطه شرکت‌های انحصاری بزرگ در دنیا هستیم که خدماتی با کیفیت کمیت مناسب و ارزان عرضه می‌کنند و در واقع نه تنها ما بلکه دنیا با سیطره و سرمایه داری سکوها با رویکرد تضعیف دولت‌ها روبه‌رو است.

با چندگانگی فرهنگی روی پلتفرم‌ها مواجهیم

رئیس مرکز ملی فضای مجازی با اشاره به اینکه این مساله جزو چالش‌های عصر حاضر است، گفت: در حوزه فرهنگی نیز با چندگانگی فرهنگی روی این سکوها مواجهیم که باید برای پرداختن به مساله جهاد تبیین در کنار مدیریت آن، برنامه‌ریزی کنیم. در نظام شبکه‌ای فضای مجازی با اعمال قدرت روبروییم که می‌تواند با تاثیر عمیق رفتار مردم را تغییر دهد و یا حتی تکلیف آینده یک کشور را با تاثیر بر انتخابات روشن کند بنابراین در بحث حاکمیت نیز بازتعریف مفاهیم جدیدی همچون حکمرانی که وجه قدرت نرم حاکمیت است مطرح است.

فیروزآبادی با تاکید بر حوزه اجتماعی در فضای مجازی تصریح کرد: در حوزه اجتماعی، جهانی شدن، شبکه‌ای شدن، تعاملی شدن، اطلاعاتی شدن و اقتصادی شدن مطرح است که با توجه به تحولاتی که بیشتر در حوزه سبک زندگی است، ما مواجه خواهیم بود با جهانی شدن اکثر نظامات مهم اقتصادی و سیاسی و شاهد تحولات سریع در نظام رسانه‌ای خواهیم بود که در ابتدا در نظام اطلاعاتی با موتور جست‌وجوها ایجاد شد و در حال حاضر شبکه‌های اجتماعی و همچنین رسانه‌های اجتماعی شکل گرفته است. نظام رسانه‌ای فعلی در فضای مجازی به سمت اجتماعی کردن حرکت نمی‌کند بلکه دچار هرج و مرج است که در مبانی حکمرانی روش‌های حکمرانی در آشفتگی برای آن مطرح است.

وی گفت: یکی از مباحثی که در مرکز ملی فضای مجازی با مشارکت وزارت آموزش و پرورش مطرح است حکمرانی این نظام است و در همین راستا بزرگترین سکوی ملی (شبکه شاد) شکل گرفت و باید در کنار اعمال حاکمیت برای حفظ نظام آموزش برای بخشی که تحت کنترل ما نیست، با کمک ابزارهایی همچون بازی‌ها، واقعیت‌های مجازی و واقعیت‌های افزوده که برای نسل امروز جاذبه دارد، حکمرانی و مدیریت نرم کنیم و نباید در برابر این ابزارها که در حال خلق جاذبه برای فرزندان ما هستند، تجاهل کنیم.

دبیر شورای عالی فضای مجازی تاکید کرد: مشارکت در این فضا فعال و مدل آن کاربرمحور است بنابراین باید نظام تربیتی‌مان به شکلی بازطراحی شود که با استفاده از فرصت زبان و اعتماد به رسانه‌های ملی در جامعه، رسانه‌ای از جنس دانش‌آموزان شکل گرفته و خود دانش‌آموزان تولیدکننده محتوا باشند.