به گزارش آتیه آنلاین به نقل از تسنیم گردوغبار یکی از مهمترین پدیده های جوی و بلایای طبیعی شناخته شده است که توجه بسیاری از اندیشمندان و پژوهشگران را به خود جلب کرده است.

گردوغبار آثار سوء و پیامدهای منفی گوناگونی را به دنبال دارد که از جمله می توان به کاهش رشد و بازدهی محصولات کشاورزی، تشدید خسارات ناشی از بروز آفات و بیماری های گیاهی، افزایش تصادفات جاده ای به علت کاهش قدرت دید، لغو پروازها و خسارات مالی ناشی از آن، افزایش هزینه درمان، افزایش سرانه هزینه خانوار، افزایش مصرف آب برای شستشو، تعطیلی واحدهای صنعتی، خدماتی، آموزشی و زیان های مالی وارد شده، آلودگی منابع آب، اختلال در سیستم های برق رسانی، افزایش فرسایش بناها و کاهش عمر مفید آنها و مشکلات روحی و روانی انسان بر اثر کاهش قدرت دید اشاره کرد.

یکی از مناطقی که در سال‌های اخیر با مشکلات ناشی از ریزگرد مواجه شده است، حوزه آبخیز شمال کشور و استان های گلستان، مازندران و گیلان است. در این سه استان که بیش از ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر ساکن هستند، وقوع ریزگردها علاوه بر مشکلات تنفسی، معیشت حاصل از کشاورزی و دامپروری را تحت الشعاع قرار داده است و به نظر می رسند سرعت رشد بیابان و آسیب های آن یکی از خوش آب و هواترین نقاط کشور را به ورطه نابودی می کشاند.

یکی از عوامل وقوع ریزگرد در این مناطق افزایش میزان خشکی و مناطق بیابانی در این خطه به ظاهر سرسبز کشور است که به دلایلی همچون قطع بی رویه درختان جنگلی، وقوع سیل و غیره به وقوع پیوسته است. قطع بی رویه درختان جنگلی در مناطق شمالی کشور بخصوص جنگل های هیرکانی که در دنیا بی نظیر است در حالی است که طبق آمار اعلام شده طی ۴ دهه اخیر حجم جنگل ها در این مناطق به کمتر از نصف گذشته کاهش پیدا کرده است. طبق این آمار از ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار هکتار اراضی جنگلی شمال، یک میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار باقی مانده است و این موضوع در خشکی پهنه های وسیع آبی مانند ۳۰ درصد خلیج گرگان، تالاب انزلی و بخش وسیعی از تالاب میانکاله موثر بوده و این سبب شده است مناطق بیابانی و کانون های گردوغبار در ۳ استان شمالی کشور گسترش یابد.

کانون‌های گردوغبار در استان گلستان

یکی از مهمترین کانون های گردوغبار در استان گلستان، حوزه آبخیز اترک است که این حوزه با حدود ۸ هزار کیلومتر مربع وسعت به عنوان منطقه ای مستعد بیابانی شدن مطرح است که ۱۳۰۰ کیلیومتر مربع آن می تواند در زمان های خاص و در اثر وزش بادهای شدید شمال به جنوب ریزگرد تولید کند. همچنین خلیج گرگان با وسعتی در حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ کیلیومتر مربع (در سال های اخیر حدود ۸ تا ۱۰ هزار هکتار آن کاملا بی آب شده و سطح آب آن به طور متوسط تا ۸۵ سانتیمتر کاهش یافته است) در بخش های خشک شده و در صورت وزش بادهای شدید غرب به شرق منشأ تولید ریزگرد خواهد بود.

همچنین بنابر آمار منتشر شده از سوی استانداری گلستان، ریزگردها با منشأ قره قوم به عنوان بزرگترین منشا ریزگردی فعال در شمال کشور به صورت مستقیم بر معیشت ساکنان شمال و شرق استان تاثیر می گذارد تا جایی که بنابر همین آمار ۶۵۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی گلستان به صورت مستقیم تحت تاثیر مخرب این ریزگردها قرار دارد.

آبخیزداری؛ راهکار مقابله با ریزگرد شمال کشور

طبق نظر کارشناسان یکی از راهکارهای مهم برای مقابله با مشکل گردوغبار، مدیریت حوزه آبخیز (آبخیزداری) است و در صورتی که به این امر مهم در حوزه آبخیز شمال کشور توجه شود، انتظار می رود با متوقف شدن روند ایجاد کانون های گردوغبار و ریزگرد در این استان، شاهد کاهش چشمگیر شدت ریزگردها در این مناطق باشیم.