به گزارش آتیه‌آنلاین، کشورهای مختلفی در سطح جهان با ارائه الگوهای اقتصادی توسعه‌محور مبتنی بر آموزش و مهارت‌آموزی‌ در طی دهه‌های اخیر توانسته‌اند از جمع کشورهای جهان سوم یا کشورهای در حال توسعه به جمع کشورهای توسعه‌یافته پیوسته و با ایجاد زمینه‌های مختلف، شرایط مناسب اقتصادی و رفاه را برای جامعه خود به ارمغان آورند.

تدوین برنامه‌های مهارت‌آموزی برای افراد مختلف در جوامع به طور خاص در دهه‌های گذشته، زمینه‌سازی دولت‌ها در راستای تربیت نیروی کار متخصص و با دانش روز، برنامه‌های بلندمدت، ایجاد زمینه برای اشتغال و جذب این افراد در بازار کار نمونه اثبات شده‌ای از بهره‌مندی دولت‌ها از ظرفیت نیروی کار متخصص در راستای اشتغال‌زایی و بهره‌وری بیشتر اقتصادی است.

مهارت‌آموزی‌ در دنیای امروز به عنوان یکی از حلقه‌های زنجیره اشتغال و تولید، شناخته شده و جوامعی که راه توسعه را انتخاب کرده‌اند ‌بی‌تردید باید از مسیر تمرکز بر مهارت‌آموزی و سیاستگذاری بر مبنای آموزش‌های فنی‌ و حرفه‌ای عبور کنند. در کشور ما، سازمان آموزش فنی‌ و حرفه‌ای با وظایف تعریف شده و دغدغه‌های حوزه آموزش‌های فنی و مهارت‌آموزی، همواره با ‌سیاستگذاری‌های این حوزه سعی داشته که بخش بزرگی از جامعه را از آموزش‌های مختلف در رشته‌های متفاوت بهره‌مند سازد. در این بین بار بزرگ مهارت‌آموزی‌ در کشور با وجود آموزشگاه‌های آزاد فنی‌ و حرفه‌ای بر دوش این نهاد دولتی است.

تضمین اشتغال با مهارت‌آموزی

نگاهی به آمار بالای اشتغال افراد با مهارت و فرصت‌های شغلی مناسب برای آنان و همچنین نرخ پایین بیکاری این دسته از افراد در جامعه، این نکته را می‌رساند که امروزه، مهارت داشتن مطابق با نیازهای روز بازار کار کشورها می‌تواند به نوعی تضمین کننده اشتغال افراد در کشور خود و حتی در صورت تمایل به مهاجرت، در کشورهای دیگر نیز باشد.

از طرف دیگر آمار بالای بیکاری در بین افراد تحصیل‌کرده جامعه که دارای مهارتی خاص و یا مهارت غیر کاربردی هستند نیز نشان دهنده اهمیت مهارت‌آموزی در راستای یافتن شغل مناسب است و ضرورت سیاست‌گذاری دولت‌ها در خصوص نگاه ویژه به مهارت را بیشتر از گذشته مشخص می‌کند.

بر اساس داده‌های جدیدترین طرح آمارگیری نیروی کار که توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی انجام شده است، در بهار ۱۴۰۰ سهم جمعیت بیکار فارغ‌التحصیل آموزش عالی از کل بیکاران ۴۰.۳ درصد عنوان شده است که بخش عمده‌ای از این جمعیت بدون شغل، دارای مهارت خاصی نیستند و در واقع می‌توان اینگونه برداشت کرد که ترکیب آموزش عالی و مهارت‌آموزی است که می‌تواند به عنوان یک خصیصه مهم در یافتن شغل مناسب برای افراد اثرگذار باشد.

تربیت نیرو در دانشگاه‌ها متناسب با بازار کار باشد

حمید حاج اسماعیل، فعال و کارشناس حوزه بازار کار پیش از این در گفت‌وگو با آتیه‌آنلاین گفته بود: تربیت نیروی انسانی و مهارت‌آموزی آن‌ها متناسب با بازار کار امر درستی است و دانشگاه‌ها باید متناسب با ظرفیت مورد نیاز بازار کار اقدام به جذب و تربیت نیروی انسانی را در دستور کار داشته باشند که البته در همین ارتباط، دانشگاه‌های علمی کاربردی با نگاه کاملاً تخصصی در راستای تربیت نیروی کار ماهر برای سازمان‌ها تعریف شدند و مراکز فنی و حرفه‌ای نیز در این خصوص فعال هستند و شرایط، عنوان کننده این است که کفایت لازم در این مورد وجود نداشته است.

وی اضافه می‌کند: البته از نقش اساسی سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای در زمینه سیاست‌گذاری‌ها و اجرای برنامه‌های مهارت محور نباید غافل شد.

وی همچنین نداشتن مهارت برای افراد فارغ‌التحصیل را یکی از علل بیکاری دانست و اضافه کرد: علت‌های دیگری مانند نبود زمینه مناسب برای استغال و عدم ظرفیت‌سازی در این حوزه توسط دولت‌ها از دیگر عوامل بیکاری فارغ‌التحصیلان است.

افراد بدون مهارت بیشتر در معرض بیکاری هستند

همچنین علیرضا حیدری، عضو شورای عالی کار در گفت‌وگو با آتیه‌آنلاین در خصوص اهمیت و ضرورت توجه دولت‌ها در سیاست‌گذاری‌ها به امر مهارت‌آموزی اینگونه توضیح داده بود که در طبقه‌بندی بیکاران به لحاظ جنسیتی، زنان بیشتر از مردان و به لحاظ سطح مهارت، افراد فاقد مهارت بیشتر در معرض تهدید بیکاری هستند.

این فعال و کارشناس حوزه کار افزود: در خصوص هرم سنی نیز قابل ذکر است که افراد بین ۱۵ تا ۳۵ سال با بیشترین نرخ بیکاری مواجه هستند که بخش عمده‌ای از آن‌ها در قالب افراد بدون مهارت جای می‌گیرند.

مهارت روز؛ تضمین‌کننده حفظ فرصت‌های شغلی

‌علی اوسط هاشمی، معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و رییس سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای نیز پیش از این در گفت‌وگو با آتیه‌آنلاین اظهار کرد:‌ تغییر، امروزه در واقع یک انتخاب نیست و یک الزام و ضرورت محسوب می‌شود و با روی‌آوری به این مهم، دستیابی به نیروی کار توانمند و با مهارت راحت‌تر خواهد شد.

وی افزود: بسیاری از دولت‌ها بر این نکته اذعان دارند که هر کس به مهارت روز و منطبق بر نیاز بازارها روی آورده و در کنار آن، آینده‌پژوهی درست در کشورش صورت گرفته باشد، کمتر فرصت‌های اشتغال را از دست داده و با ریزش کمتری مواجه شده‌اند و این مهم در برخی از کشورها با روی‌آوری به مهارت و دستیابی به یک نظام آموزش مهارتی که ضامن تربیت اینگونه انسان‌های کارآمد است، سبب‌ساز حفظ اشتغال و شرایط اقتصادی پایدار شد.

رئیس سازمان آموزش فنی‌ و حرفه‌ای در ادامه با تاکید بر این نکته که صرفاً نمی‌توانیم یک نگاه مقطعی و نسخه‌ای به شرایط داشته باشیم، اعلام کرد: روند ایجاد تغییر و نگاه عمیق به مسئله مهارت آموزی می‌تواند منجر به ایجاد یک سیستم ثابت پایدار در تربیت نیروی کار توانمند دارای مهارت برای دستیابی به اهداف گسترده کشورها در مسیر توسعه شود.

هاشمی با تاکید بر اینکه بهره‌گیری از توانمندی‌ افراد می‌تواند زمینه‌ساز برآورده شدن تمام نیازهای جامعه باشد و تا این نگاه تغییر نیابد، مهارت اجتماعی وزن لازم را در نگاه افراد فعال جامعه که نقش در تغییر و هدایت به سمت و سوی درست دارند، نخواهد یافت، اضافه کرد: ما به خاطر اینکه بتوانیم در این نگاه تغییری را ایجاد کنیم به سمت جامعه‌محوری مهارت روی آورده‌ایم. جامعه‌محوری مهارت یعنی شناسایی گروه‌های مرجع تأثیرگذار و برخوردار از قدرت جریان‌ساز و یا کارآفرینان و کارفرمایانی که نقش مرجعیت در تولید کار دارند و یا کارفرمایان و کارآفرینانی که به انسان‌های دارای مهارت و قابل می‌اندیشند.

رئیس سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای گفت: وقتی انسان توانمند دارای مهارت، ارزش پیدا ‌کند، کارفرمایان خواستار همکاری با او می‌شوند. در واقع انسان دارای مهارت، آزاد خواهد بود و در این میان مهارت یعنی حریت. اما از نظر نوع جهت‌گیری‌ها و ابلاغ سیاست‌های کلی و همچنین همسویی برنامه‌ها با اسناد بالادست و توجه به زیرساخت‌ها و آینده‌پژوهی باید تغییراتی در نگاه‌هایمان داشته باشیم.

۴۵ درصد کارآموزان فنی‌ و حرفه‌ای فارغ‌التحصیلان هستند

معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به وضعیت بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی گفت:  بیش از ۴۵ درصد از کارآموزان سالیانه سازمان آموزش فنی‌ و حرفه‌ای را فارغ‌التحصیلان تشکیل می‌دهند و بخش بزرگی از این آمار مربوط به رشته‌های فنی است و این نکته‌ بسیار مهمی است که باید مورد دقت قرار گیرد.

هاشمی خاطرنشان کرد: باید دریابیم که علت این میزان بیکاری فارغ‌التحصیلان و اقتضای این تغییر چیست؟ نکته آن است که قانون گفته است ‌۳۰ درصد از آموزش عالی باید با در زمینه مهارت‌آموزی باشد و همچنین ۵۰ درصد از آموزش و پرورش باید به سمت مهارت‌آموزی‌ حرکت کند. الزامات دستیابی به این اهداف بلند، تغییر در ساختار، قوانین و تربیت و تعلیمات بخصوص در تغییر نگاه را می‌طلبد و اگر اینچنین نباشد، صرفاً در حد یک شعار باقی خواهد ماند.

عمر کوتاه مهارت

هاشمی با اشاره به اینکه تغییرات شغلی و مهارتی، به روز و به ساعت شکل می‌گیرد و مشاغل جدید رو به زایش و رویش هستند. این امر برکات و تنوعی را رقم می‌زند و از سویی هم می‌تواند تهدیدی باشد برای مهارت‌هایی که عمرشان را به دلیل کوتاه شدن عمر فناوری از دست می‌دهند، عنوان کرد: یادگیری مهارت و چند مهارتی ضامن صیانت از موقعیت شغلی افراد و کارگران و حفظ مشاغل نیز خواهد شد و امروزه برای همه جامعه جهانی ضروری است.

گواهینامه مهارت؛ ویزای اقامت است

هاشمی با اشاره به اهمیت مهارت‌آموزی بر اساس نیازهای روز بازار و شرایط جهان، گفت: افرادی که دارای مهارت متناسب با نیاز بازار و زمانه باشند، در واقع گواهینامه‌های مهارت و ویزای اقامت دارند، گفت: متأسفانه در دهه‌های گذشته از تعامل و استفاده از پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های کشورهای دیگر به خصوص همسایگان فاصله داشته‌ایم.

وی با بیان اینکه در راستای تبادل تجربیات در حوزه کسب مهارت، آنگونه که شایسته همسایگی است بین مردمان قلمرو یک حوزه فرهنگی، زبانی، مذهبی و قومی‌ که با هم زندگی می‌کنند، منطبق با این داشته‌های ارزشمند، موفق به سرمایه‌سازی نشده‌ایم، خاطرنشان کرد: در دو سال اخیر البته در سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای به فعالیت در حوزه‌های مختلف در این ارتباط و گسترش ارتباط با همسایگان در زمینه مهارت‌آموزی و تبادل تجارب این بخش روی آورده‌ایم.