فهیمه موسوی‌نژاد، در گفت‌وگو با آتیه‌آنلاین، با بیان اینکه اوتیسم، نوعی اختلال نافذ رشد است، افزود: این اختلال دارای علایمی است که معمولا تا پیش از دو سالگی بروز می‌کند؛ اما آن دسته از اوتیسم‌هایی که خفیف بوده و علایم بارزی ندارد، تا بعد از دو سالگی هم ممکن است معلوم نشود یا با مشکلاتی مانند «بیش فعالی» اشتباه گرفته شود و پس از گذشت زمان، خود را نشان دهد.

وی اظهار کرد: اوتیسم هرچقدر در سن پایین‌تر تشخیص داده شود، بهتر است؛ زیرا مداخله آموزشی کودک زودتر شروع شده و با تمرکز بر رفع نقاط ضعف کودک، نتایج موفقیت‌آمیزی به دست خواهد آمد؛ زیرا در اوتیسم بهبودی حاصل می‌شود؛ اما درمان وجود ندارد.

عضو کمیته اوتیسم بنیاد بیماری‌های خاص، با اشاره به کتابی با عنوان «مصاحبه بالینی ساختار یافته برای اختلال‌های عصبی» (DSM۵) که مرجع مکتوب بیماری‌های عصبی روانی به شمار می‌رود، گفت: در این کتاب مشکلات روانی مانند اختلالات افسردگی، روان‌پریشی، فوبیاهای اجتماعی، اسکیزوفرنی، اختلالات دوقطبی و ... به خوبی تشریح شده است و در مبحث اوتیسم نیز علایم این اختلال در سه حیطه معرفی شده است.

موسوی‌نژاد اختلال اوتیسم را دارای طیف گسترده بیان کرد و ادامه داد: با توجه به این گستردگی، پزشکان از عبارت اختصاری PDDNOS (طیف اوتیسم)، برای نامیدن آن استفاده می‌کنند و به بیان واژه اوتیسم بسنده نمی‌کنند.

وی با بیان اینکه اوتیسم می‌تواند دارای طیف خفیف، متوسط، بالای متوسط، پایین متوسط و شدید باشد، تصریح کرد: این اختلال در سه حیطه «گفتار»، «ارتباطات» و «رفتارهای کلیشه‌ای» بررسی و نمره‌گذاری می‌شود. به گونه‌ای که برای هرکدام، حدود ۱۲ علامت ذکر شده است و براساس تعداد و نوع علایم، تشخیص داده می‌شود که کودک در کدامیک از طیف‌های اختلال قرار دارد.

نشانه‌های ابتلا به اوتیسم در کودکان زیر ۲ سال

عضو کارگروه مشاوران رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور، با اشاره به علایم ابتلای کودکان به اوتیسم در حیطه «رفتارهای کلیشه‌ای»، افزود: یکی از مهمترین علایم ابتلا به اوتیسم در بین کودکان زیر ۲ سال، نداشتن تماس چشمی است؛ اینگونه کودکان بیش از چند ثانیه به چشمان والدین خود نگاه نمی‌کنند و متمرکز نمی‌شوند. همچنین آن‌ها رفتارهای کلیشه‌ای مانند حرکات عجیب‌وغریب با انگشتان دست دارند؛ دور خود می‌چرخند و فلاپینگ (بال‌ بال) می‌کنند و علاقمند به وسایل چرخنده مانند ماشین‌ لباس‌شویی و پنکه هستند.

موسوی‌نژاد، اظهار کرد: در حیطه «ارتباطات» با توجه به اینکه زبان در مرحله اول برقراری ارتباط قرار دارد، این کودکان معمولا دیر زبان باز می‌کنند و چنان‌چه به موقع شروع به حرف زدن کنند، گفتارشان بهنجار، ‌ مرتب و نظم‌یافته نیست؛ این کودکان معمولا از سوم شخص استفاده می‌کنند و به جای اینکه بگویند «آب می‌خواهم» می‌گویند، «آب می‌خواهد»؛ زیرا کلام را از دیگران شنیده و به حافظه سپرده‌اند و آنچه را که دیگران می‌گویند، عینا تکرار می‌کنند.

وی گفت: مسئله بعدی در حیطه «ارتباطات» نداشتن هم‌حسی با سایر افراد است؛ برای مثال کودکان اوتیستیک، در مواجهه با فردی که ناراحت است یا گریه می‌کند، یا حتی هنگام شنیدن خاطرات بد، واکنش نشان نداده و حتی ممکن است در برخورد با یکسری از هیجانات خنده‌شان هم بگیرد.

کارشناس ارشد برنامه‌ریزی درسی، تصریح کرد:‌ مهمتر اینکه این کودکان دروغ و کلک را تشخیص نمی‌دهند؛ زیرا رفتارشان کاملا عینی است و همه مسائل را به صورت شفاف می‌نگرند و قدرت بازشناسی ندارند و در نتیجه کاملا با علایم رفتاری آدم‌ها، رفتار خود را انتخاب می‌کنند.