به آتیه آنلاین، صنعت برق همان صنعت پیشرویی که برای سال‌های آینده‌اش برنامه‌ریزی می‌کند، در ایران دچار اختلال شده است. زمستان امسال را هم با خاموشی پشت سر می‌گذاریم. ابراهیم خوش‌گفتار نایب رئیس سندیکای تولیدکنندگان برق درباره دلیل این خاموشی‌ها می‌گوید: اگر برای انرژی کشور برنامه‌ریزی کرده بودیم، تابستان مشکل برق نداشتیم و زمستان مشکل گاز در حوزه انرژی، بخشی‌نگری ما را دچار مشکل کرده است.

او ادامه می‌دهد: وزارت نفت و نیرو اگر هماهنگ بودند -که امیدواریم یک وقتی این اتفاق بیفتد- ما بخش عمده‌ای از گرمایش و سرمایش مردم در اقصی نقاط کشور از طریق برق تامین می‌کردیم. این مسئله چند حسن داشت. اولین مزیت این بود که لازم نبود این همه خطوط گاز به سراسر کشور بکشیم.

خوش‌گفتار بیان می‌کند: راندمان گرمایش و سرمایش ما در حوزه خانگی خیلی پایین است. اگر از برق بیشتر استفاده می‌شد، می‌توانستیم راندمان این بخش را به ۵۰ درصد یا بیش از آن برسانیم.

او تاکید می‌کند: ما در بحث انرژی کلان‌نگری نکردیم. برای یک روستا خط برق کشیدیم و خط گاز هم کشیدیم. در شرایطی که قیمت این حامل‌های انرژی خیلی ارزان است و برخی موارد هم می‌گوییم برق مجانی است، فرد برای مصرف این حامل‌های انرژی ارزش قائل نمی‌شود.

نایب رئیس سندیکای تولیدکنندگان برق اضافه می‌کند: در صورتی که اگر فیش برق افراد مثلا ۱۵۰ هزار تومان بود بعد با او مذاکره می‌کردیم که اگر کولر ساعت دو تا چهار بعد از ظهر روشن نباشد پول کمتری خواهید داد یا ماشین لباسشویی را کمتر روشن کنید، ماشین ظرفشویی را نصفه شب روشن کنید، به نتایج بهتری برای کنترل پیک مصرف می‌رسیدیم.

او با اشاره به فرهنگ غلط مصرف انرژی در ایران می‌گوید: مدیران یکی از ادارات دماوند در زمستان پنجره اتاقش را باز کرده بود و هم می‌خواست هوای آزاد بیرون را بخورد و هم از گرمای سیستم گرمایشی لذت ببرد.

خوش‌گفتار ادامه می‌دهد: ما تا وقتی این‌گونه فکر می‌کنیم، به نتیجه‌ای نخواهیم رسید. باید بپذیریم که به اندازه نصف اتحادیه اروپا گاز مصرف می‌کنیم اما همواره ناراحتیم که چرا گاز نیست و چرا برق نیست.

کمبود سوخت عامل اصلی خاموشی‌ها

نایب رئیس سندیکای تولیدکنندگان برق درباره دلیل اصلی خاموشی‌ها می‌گوید: نیروگاه‌ها سوخت ندارند. ما در سال ۹۷، کمترین سوخت مایع را مصرف کردیم. در سال ۹۸، میزان مصرف سوخت مایع اعم از مازوت و گازوئیل کمی افزایش یافت. یک سال‌هایی تا ۳۵ درصد سوخت مایع مصرف کردیم.

او اضافه می‌کند: ولی سال به سال مصرف گاز بیشتر می‌شد و مصرف سوخت مایع کمتر شد. تا اینکه سال گذشته کمی دوباره مصرف سوخت مایع بالا رفت و امسال مصرف این سوخت کمی بیشتر شد. در حال حاضر بیشترین مشکل در زمینه تامین گاز است.

خوش‌گفتار با اظهار بی‌اطلاعی درباره سیاست دولت در راستای افزایش مصرف گاز در نیروگاه‌ها عنوان می‌کند: در بیشتر کشورها مثل ترکیه، نیروگاه دو سوختی کم دارد. عموما نیروگاه‌های بزرگ این کشور با وجود آنکه گاز وارداتی مصرف می‌کند، با این حامل انرژی کار می‌کنند.

او یادآور می‌شود: ما چون ارزشی برای سوخت مایع و گاز قائل نیستیم مصرف این سوخت در کشور هم بی‌رویه است. شاید مسرف‌ترین مجموعه‌ها از نظر سوخت باشیم.

عدم تحقق برنامه ششم

نایب رئیس سندیکای تولیدکنندگان برق می‌گوید: از برنامه سوم تا امروز تقریبا ۲۰ سال می‌گذرد. از آن زمان قرار بوده راندمان نیروگاه‌ها را بالا ببریم. از اول برنامه پنجم تا امروز که وسط برنامه ششم هستیم، راندمان نیروگاه‌ها فقط ۱.۱ درصد بالا رفته است.

او اضافه می‌کند: در صورتی که طبق برنامه توسعه قرار بود راندمان را خیلی افزایش دهیم. قرار بود نیروگاه‌های حرارتی را سیکل ترکیبی کنیم. وقتی می‌گوییم راندمان نیروگاه ۳۷ درصد است یعنی ما یک متر مکعب گاز می‌دهیم ۳.۷ کیلووات ساعت برق می‌گیریم.

خوش‌گفتار اضافه می‌کند: ولی در ترکیه از یک متر مکعب گاز به دلیل بالا بودن راندمان حدود ۵.۵ کیلووات ساعت برق می‌گیرند. دلیلش این است که ما برای سوخت ارزش قائل نیستیم.

او بیان می‌کند: وقتی فقط در همین مبحث حدود ۱۵ درصد اختلاف راندمان داریم، مفهومش این است که گاز بیشتری نسبت به ترکیه مصرف می‌کنیم و سوخت بیشتر صرف تولید برق می‌شود.

نایب رئیس سندیکای تولیدکنندگان برق تاکید می‌کند: همه مسایل به هم مرتبط است. ترکیه سازنده توربین نیست اما در ایران مپنا سازنده توربین است. همه امکانات ساخت نیروگاه‌ها در کشور وجود دارد ولی نیروگاه‌هایی در کشور داریم که راندمان آن فقط ۱۹ درصد است.

او ادامه می‌دهد: نیروگاه بعثت و برق آلستوم و نیروگاه‌هایی از این دست که با وجود راندمان کم فعال است، زیاد هستند در حالی که فعال بودن چنین نیروگاه‌هایی از نظر مصرف سوخت و مباحث اقتصادی منطقی نیست.

خوش‌گفتار می‌گوید: نیروگاه بعثت ثانیه‌ای ۱۵۵ لیتر گاز مصرف می‌کند بعد وزیر نیرو به مردم می‌گوید یک لیوان آب کمتر مصرف کنید.

افکار عمومی بارگذاری برای تولید بیت‌کوین را عامل خاموشی‌ها می‌داند اما نایب رئیس سندیکای تولیدکنندگان برق تاکید می‌کند: دست هر کسی که در بخش صادرات کار می‌کند و دلار به کشور وارد می‌کند را می‌بوسم. باید برق و گاز را صادر کنیم.

او اضافه می‌کند: تولید بیت کوین به مفهوم تولید پول و دلار است. باید کنترل کنیم تا بیت‌کوین‌های تولید شده در کشور باقی بماند.

ممکن است تولید برق به بخش دولتی برگردد

خوش‌گفتار یادآور می‌شود: صادرات برق ایران از سال ۹۲ تا کنون افزایش نداشته است. خطوط جدید برای صادرات برق اضافه نکردیم چون اراده‌ای برای صادرات برق نداشتیم.

او می‌گوید: این در حالی است که ترکمنستان یک خط ۵۰۰ کیلووات برای افغانستان کشیده است. هر خطی که کشورهای همسایه برای صادرات برق بکشند یعنی ما را از صحنه خارج می‌کنند.

نایب رئیس سندیکای تولیدکنندگان برق با اشاره به صدور ۲۰ هزار مگاوات برای ساخت نیروگاه‌های جدید در کشور عنوان می‌کند: نگاه کنید ببینید چقدر سرمایه‌گذاری برای ساخت نیروگاه جدید انجام شده است.

او ادامه می‌دهد: کسی در حوزه ایجاد انرژی سرمایه‌گذاری نمی‌کند. خوش‌گفتار احتمال می‌دهد که وزیر نیرو قصد دارد مجددا تولید برق را به بخش دولتی بازگرداند.

نایب رئیس سندیکای تولیدکنندگان برق در واکنش به اقدامات وزارت نیرو برای ساخت نیروگاه توسط شرکت برق حرارتی بیان می‌کند: بخش خصوصی دیگر در این حوزه سرمایه‌گذاری نمی‌کند. چرا باید به جایی ورود پیدا کند که مقام بالایی آن حاضر به برگزاری جلسه نیست.

او اضافه می‌کند: افراد جایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که طرف رفتار دوگانه و یک طرفه نداشته باشد. کسانی که سرمایه‌گذار هستند، کدام مشکلشان رفع شده است؟

سرمایه‌گذار پشتوانه ندارد

خوش‌گفتار می‌گوید: خود وزارت نیرو مصوبه به شورای اقتصاد می‌برد که این کار را می‌کنم، بعد کارمند این وزارتخانه می‌گوید که مصوبه را اجرا نمی‌کنم و کسی هم نمی‌تواند با او کاری بکند.

او درباره مشکلات تولیدکنندگان بیان می‌کند: مشکل تولیدکنندگان این است که وزارت نیرو تبصره «و» ماده ۱۳۳ قانون برنامه پنجم را رعایت نمی‌کند.

نایب رئیس سندیکای تولیدکنندگان برق اضافه می‌کند: وزارت نیرو خودش مصوبه‌ای به شورای اقتصاد برده است. اعلام کرده است که من بر اساس نرخ تعدیل ریال، تعدیل قیمت برای خرید برق می‌کنم اما حاضر نیست این تعدیل را انجام دهد.

خوش‌گفتار عنوان می‌کند: شورای اقتصاد در قانون برنامه ششم مصوبه‌ای دارد که دارای دو بند است. یکی اینکه توانیر حق ترانزیت بگیرد و بند دیگر دستورالعمل تعیین نرخ سالانه را اعلام کند. وزارت نیرو بند اول را که متعلق به خودش بوده است، بعد از چهار ما ابلاغ کرده است و بند دیگر را که قانون صراحتا گفته است بعد از دو ماه، باید ابلاغ شود، تا کنون که ۲۷ تا ۲۸ ماه از تصویب این قانون گذشته است، ابلاغ نکرده است.

او تاکید می‌کند: در چنین فضایی هیچ سرمایه‌گذاری ورود نخواهد کرد. در این فضا که امنیت ندارد، سرمایه‌گذار پشتوانه ندارد و کسی جواب هم نمی‌دهد، کسی وارد نمی‌شود.

به گفته نایب رئیس سندیکای تولیدکنندگان برق وزارت نیرو پول برق را با یکسال و نیم تاخیر به تولیدکنندگان بخش خصوصی پرداخت می‌کند و در حال حاضر این وزارتخانه ۱۴ هزار میلیارد تومان به بخش خصوصی بدهکار است و مدام بر حجم این بدهی اضافه می‌شود.

او می‌گوید: بر اساس قانون اگر دولت پول برق را نداد، باید مبلغ آن به نرخ بانک مرکزی تعدیل شود و غرامت تاخیر پرداخت بدهد. این مسئله در ماده ۱۰ قانون برنامه ششم آمده است. اما وزارت نیرو زیر بار نمی‌رود که این بند را به قراردادها اضافه کند. چون تنها نهاد خریدار است. به همین دلیل سرمایه‌گذاری اتفاق نمی‌افتد.

بعد از کرونا این شبکه جواب نمی‌دهد

خوش‌گفتار نسبت به عدم سرمایه‌گذاری در صنعت برق هشدار داده و می‌گوید: سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ را سال بحران برق می‌دانم زیرا کسی در این حوزه سرمایه‌گذاری نمی‌کند.

نایب رئیس سندیکای تولیدکنندگان برق بیان می‌کند: تابستان آینده که بیاید اگر این وضع همین باشد، حتما مشکل خواهیم داشت. اگر یک ذره کارخانجات راه بیفتد، برق مهمترین مشکلمان خواهد بود.

او یادآور می‌شود: در حال حاضر مدارس تعطیل است. پاساژها شب‌ها تعطیل است. باز هم مشکل برق داریم. اگر کرونا تمام شود و تحریم برداشته شود، بخش صنعت بخواهد فعال شود، معتقدم این شبکه جواب نمی‌دهد.