به گزارش آتیه آنلاین، ۱۸ صندوق بیمه‌ای در حال حاضر ۶ تا ۷ میلیون بازنشسته را تحت پوشش دارند و به واسطه افزایش شمار بازنشستگان به ازای بیمه‌پردازان این صندوق‌ها سال‌های سال است که مصارف آنها برای اجرای تعهدات همه‌جانبه رشد چشمگیری داشته است. این موضوع باعث شده که حتی ضریب پشتیبانی سازمان‌های بیمه‌گر هم به پایین‌ترین حد خود برسد.

سازمان تأمین اجتماعی در حال حاضر به عنوان بزرگترین سازمان بیمه‌ای کشور که چهار میلیون و ۳۰۰ هزار بازنشسته و مستمری‌بگیر را تحت پوشش دارد، با ضریب پشتیبانی ۴.۲ بیشترین مصارف را برای اجرای تعهدات گروه مستمری‌بگیران به عهده دارد. اما در این چند ساله اخیر رشد شمار بازنشستگان رقمی صعودی داشته است.

براساس آخرین داده‌های آماری در این سال‌ها یک میلیون نفر به جمع بازنشستگان و مستمری‌بگیران تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی افزوده شده که بخش عمده‌ای از این گروه‌ها را بازنشستگی پیش‌ازموعد تشکیل می‌دهد. گروه‌هایی که با وجود ۲۰ یا ۲۵ سال سابقه بیمه‌پردازی با سنوات ارفاقی ۳۰ روز حقوق از این نهاد بیمه‌ای دریافت می‌کنند.

در حال حاضر از چهار میلیون و ۳۰۰ هزار مستمری‌بگیر و بازنشسته تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی، ۵۲ درصد این بازنشستگان را افراد بازنشسته پیش‌ازموعد تشکیل می‌دهند. بازنشستگانی که حتی در سنین پایین به عنوان فرد بازنشسته از مستمری برخوردار هستند.

تعادل منابع و مصارف با هدف ادامه حیات صندوق‌های بیمه‌ای

محمدعلی جنانی، کارشناس بیمه‌های اجتماعی با اشاره به مشکلات افزایش بازنشستگان پیش از موعد، الزام تعادل منابع و مصارف تأمین اجتماعی، اهمیت اصلاحات بیمه‌ای و بسیاری موارد مرتبط با حوزه بازنشستگی گفت: تأمین اجتماعی به عنوان بزرگترین سازمان بیمه‌ای، اولین تولیدکننده خدمات بیمه‌ای، نخستین خریدار حوزه درمان و دومین مولد درمان کشور محسوب می‌شود.

جنانی در گفت‌وگو با آتیه آنلاین افزود: در حال حاضر بیش از ۵۴ درصد جمعیت کشور تحت پوشش این نهاد بیمه‌گر قرار دارند؛ این افراد قبل تولد و بعد از فوت از خدمات این سازمان تأمین اجتماعی بهره‌مند می‌شوند. تأمین اجتماعی مبتنی بر اصول محاسبات بیمه‌ای برای تأمین و تعادل منابع و مصارف فعالیت دارد. اگر این سازمان خواستار کفایت انجام وظایف در قبال عملکرد مناسب باشد، باید منابع و مصارف خود را در جهت تناسب و توازن هدایت کند.

وی بیان کرد: در چنین شرایطی به شرط مطلوبیت وضعیت کسب‌وکار و صنعت کشور و رونق تولید و به واسطه رشد جمعیت مناسب، تأمین اجتماعی هم شرایط خوبی خواهد داشت؛ اما در وضعیت نامناسب کسب و کار و حرکت جمعیت کشور به سمت کهنسالی، طبیعتا سازوکار صندوق‌های بیمه‌ای نظیر تأمین اجتماعی نیز با اختلال مواجه می‌شود.

او همچنین اضافه کرد: مسأله تعادل منابع و مصارف صندوق‌های بیمه‌ای، موضوعی بسیار جدی برای ادامه حیات آنها است؛ در نهایت معتقدیم اگر فکر عاجلی برای حل چالش‌های این حوزه رخ ندهد، تبعات ناخوشایند و منفی برای این سازمان‌ها به دنبال داشته باشد.

افزایش بازنشستگی‌های پیش‌ازموعد

این کارشناس بیمه‌های اجتماعی با اشاره به اینکه در این اوضاع سازمان تأمین اجتماعی باید منابع پایدار حاصل از اشتغال داشته باشد، گفت: این منابع از ماده ۲۸ قانون تأمین اجتماعی از محل وصول حق‌بیمه‌های افراد شاغل تأمین می‌شود. با توجه به وابستگی وصول حق‌بیمه به مسأله اشتغال، در شرایط روند کاهشی فرصت‌های شغلی و بیکاری در کشور، علاوه بر رشد نیافتن منابع تأمین اجتماعی، مصارف این سازمان نیز در معرض خطر قرار می‌گیرد.

او در ادامه افزود: اکنون از یک طرف کاهش نقدینگی و منابع وجود دارد و از طرفی افزایش بازنشستگی‌های پیش از موعد را شاهد هستیم. این نوع بازنشستگی‌ها در سال‌های اخیر با برخی برخوردهای غیربیمه‌ای و احساسی با صندوق‌های بیمه‌ای، تبعاتی ناخواسته‌ای در حوزه حمایت‌های بلندمدت به عهده سازمان تأمین اجتماعی گذاشته که بارزترین آن در قالب تبصره ۲ ماده ۷۶ قانون تأمین اجتماعی به فعالیت در مشاغل سخت و زیان‌آور برمی‌گردد.

این کارشناس حوزه بیمه‌های اجتماعی گفت: تأمین اجتماعی سخاوتمندانه‌ترین سازمان در حوزه مستمری‌های سخت و زیان‌آور به شمار می‌رود؛ البته در همه جای جهان این موضوع به شکل دوبعدی و متأثر از «سن و سابقه» است اما در کشور ما بدون شرط سنی، خدمات بازنشستگی سخت و زیان‌آور با ضریب ارفاق ۱.۵ برای مشمولان قانون کار ارائه می‌شود. این مسأله خسارات فراوانی برای تأمین اجتماعی به دنبال دارد.

وی اضافه کرد: اگر در کشور برای ۲ قانون موضوع همپوشانی اجرایی شود، به عنوان نمونه تبصره ۴ ماده ۷۶ قانون تأمین اجتماعی که اجازه می‌دهد افراد با ۴۲ سال سن و ۲۰ سال بیمه‌پردازی بازنشسته شوند و تبصره ۲ ماده ۷۶ قانون تأمین اجتماعی که اجازه بازنشستگی فرد با ۲۰ سال سابقه کار و ۳۰ روز حقوق را می‌دهد، با تقابل و تعامل این قانون و همپوشانی آنها، یک نفر می‌تواند با استفاده از هر دو قانون و با ۱۳.۵ سال بازنشسته شود.

جنانی ادامه داد: در شرایط اشاره شده، افراد بازنشسته فرصت اشتغال دیگران را خواهد گرفت و از طرفی حقوق و مستمری نیز از سازمان تأمین اجتماعی دریافت می‌کنند. در شرایط خروج فرد بازنشسته کم سن از کشور، یک نیروی پرورش‌یافته، بالنده و آموزش‌دیده در زمان اوج شکوفایی خود تحویل دیگر کشورها داده می‌شود.

با پدیده بازنشستگی‌های پیش از موعد مواجه هستیم

مصطفی سالاری، مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی در تشریح بخشی از وضعیت این نهاد بیمه‌گر اجتماعی به موضوع تغییرات هرم جمعیتی اشاره کرد و گفت: از سه سال پیش تا امروز حدود یک میلیون بازنشسته جدید به مستمری‌بگیران تأمین اجتماعی اضافه شده‌ و این تغییرات در هرم جمعیتی باعث ایجاد چالش‌هایی شده است.

سالاری ۲۸ آذرماه در نشست هم‌اندیشی با دبیران و اعضا خانه کارگر سراسر کشور بیان کرد: با پدیده بازنشستگی‌های پیش از موعد نیز مواجه هستیم. در این ارتباط خود شما باید پیشگام شوید تا صندوقی که متعلق به شماست متضرر نشود. قرار نیست در این باره به کسی ظلم شود اما اصلاح قوانین با توجه به افزایش سن امید به زندگی و موضوع بازنشستگی‌های پیش از موعد لازم است.

حرکت به سمت اصلاح قوانین نیازی ضروری است

همچنین جنانی در ادامه حرکت به سمت اصلاح قوانین، اصلاحات پارامتریک (بیمه‌ای) و اصلاح سیستم‌های مستمری را بسیار ضروری دانست و گفت: البته باید این اقدامات به شیوه‌ای انجام شود که شیب ملایم و منطقی را طی کند تا سازمان بزرگی همچون تأمین اجتماعی بتواند برای ایفای تعهدات و مصارف خود برنامه‌ریزی درستی داشته باشد.

وی اضافه کرد: یکی از مهمترین مسائل موضوع مشاغل سخت و زیان‌آور، دستگاه‌های دولتی است که افراد مشمول شاغل در این نهادها با ۵ سال سنوات ارفاقی بازنشسته می‌شوند. البته بازنشستگی پیش از موعد در حوزه‌های دیگر نیز وجود دارد که هرکدام از این موارد متناسب با محاسبات سنجه‌ای و قوانین بیمه‌ای طراحی نشداند؛ این مسایل عامل به هم زدن تعادل منابع و مصارف سازمان تأمین اجتماعی می‌شود.

جنانی افزود: به همین واسطه برای چنین برنامه‌هایی نیاز به کار کارشناسی و ایجاد اتاق فکرهایی است؛ افراد توانمند، متخصص و کارشناس این حوزه باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنند که حوزه مستمری‌ها و تعهدات کوتاه‌مدت و بلندمدت تأمین اجتماعی، منطقی شود و در موضوع صندوق بیمه بیکاری هم باید برنامه‌هایی طراحی و اجرایی شود.

افزایش سن بازنشستگی راهکاری برای کاهش مشکلات موجود

کارشناس بیمه‌های اجتماعی گفت: در موضوع قوانین مرتبط با ازکارفتادگان نیز باید متناسب با شرایط کشور با انجام معاینات دوره‌ای و معاینات قبل از استخدام به شیوه‌ای برنامه‌ریزی شود که استفاده من‌غیرحق از صندوق‌های بیمه بیکاری و همچنین ازکارافتادگی‌ها به حداقل برسد.

وی معتقد است: با این برنامه‌ها می‌توان از برخی اقدامات و برنامه‌های غیراصولی برای صندوق‌های بازنشستگی پیشگیری کرد تا تعادل منابع و مصارف این نهادها و سازمان‌های بیمه‌گر برقرار شود و صندوق بین‌نسلی همچون تأمین اجتماعی برای افراد و آیندگان حفظ شود.

جنانی درباره افزایش سن بازنشستگی به عنوان راهکاری برای کاهش مشکلات موجود این بخش توضیح داد: یکی از موارد مطرح شده در اصلاحات پارامتریک موضوع افزایش سن بازنشستگی است، باید شرایط سن و سابقه با شیب ملایمی تعدیل شود. این موضوع نباید به مخاطبان آسیب وارد کند بلکه در این بخش تاب‌آوری اجتماعی جامعه مدنظر قرار گیرد و حتی جامعه باید کشش اصلاحات مذکور را داشته باشد.

سازمان تأمین اجتماعی با جامعه آماری بیش از ۴۸ میلیون نفر تحت پوشش، ماهانه بیش از ۶۰ تا ۶۵ هزار میلیارد تومان بابت تعهدات اجرایی برای بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران هزینه می‌کند که بخش عمده این تعهدات در راستای اجرای تعهد پرداخت مستمری محسوب می‌شود.

آخرین داده‌های آماری سازمان تأمین اجتماعی نشان می‌دهد که در سال گذشته میزان تعهدات کوتاه‌مدت و بلندمدت تأمین اجتماعی ماهانه بین ۴۰ تا ۴۲ هزار میلیارد تومان بوده، این آمارها نشان‌دهنده این موضوع است که تعهدات بزرگترین نهاد بیمه‌ای هر ساله روند افزایشی دارد.