به گزارش آتیه‌آنلاین، اعلام مبلغ در نظر گرفته شده برای عوارض بزرگترین آزادراه کشور خیلی زود در فضای مجازی مورد توجه قرار گرفته و به یکی از خبرهای پرتکرار تبدیل شد و نقدهای متعدد را به دنبال داشت.

این آزادراه که شش فاز آن سال گذشته همین روزها با حضور رئیس دولت سیزدهم افتتاح شده بود، آزادراهی است که با طول ۲۱۲ کیلومتر بزرگ‌ترین آزادراه کشور بوده و با اتصال دو کلانشهر، بخشی از زنجیره کریدوری شمال - جنوب محسوب می‌شود.

این طرح که اجرای آن از سال ۱۳۸۸ در دستور کار قرار گرفت، موجب می‌شود با کاهش ۱۴۰ کیلومتری مسیر دو کلانشهر استراتژیک، مدت زمان سفر بین آنها تا حدود دو ساعت کاهش پیدا کند که همین امر زمینه صرفه‌جویی بیش از ۱۳۵ میلیون لیتر بنزین را فراهم کرده و از شدت و تعداد تصادفات جاده‌ای نیز می‌کاهد.

این آزادراه را می‌توان یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های عمرانی کشور بعد از انقلاب دانست که به طول ۲۲۵ کیلومتر در ۷ قطعه برنامه‌ریزی شد.

اما همزمان با افتتاح این آزادراه، برخی رسانه‌ها از جمله ایرنا درباره تامین هزینه‌های آن چنین اعلام کرده بودند که «این اَبر پروژه آزادراهی که ساخت آن محصول مشارکت دو وزارتخانه راه و شهرسازی و دفاع است، اوایل دهه ۹۰ کلنگ زنی شد و در سال ۹۹ با هدف تامین مالی آن و با توجه به اینکه برای تکمیل این ابر پروژه نیاز به منابع مالی قابل ملاحظه‌ای بود، شرکت عمران شهر جدید صدرا هم ۱۰ درصد (حدود ۳۰۰ میلیارد تومان) از تامین مالی بخش خصوصی مشارکت کننده را در این پروژه را بر عهده گرفت.»

همچنین در آن مقطع ارزش آزادراه اصفهان-شیراز ۲۵ هزار میلیارد تومان اعلام شده بود.

حال با انتشار لیست عوارض این آزادراه که از ۱۲۰ هزار تومان برای خودروهای سواری شروع شده و برای تریلی‌ها به ۶۰۰ هزار تومان می‌رسد چنین عنوان شده که این هزینه با توجه به طول مسیر غیر منطقی نبوده و به جیب دولت هم نمی‌رود.

محمد جورابچی، مدیرکل بهره‌برداری آزادراه‌های کشور به دنبال طرح انتقادات در این زمینه گفته است: «مبلغ ۱۲۰ هزار تومان عوارض برای آزادراه اصفهان -شیراز براساس هزینه‌های تمام‌شده این طرح تعیین شده و با توجه به سرمایه‌گذاری کلان و طول ۲۱۲ کیلومتری این آزادراه رقمی منطقی است. ضمن اینکه عوارض دریافت شده در این آزادراه به دست بخش خصوصی سرمایه‌گذار می‌رسد و نمی‌توان گفت دولت و وزارت راه و شهرسازی این مبلغ را دریافت می‌کند.»

وی در عین گفته است: «سرمایه‌گذار بخش خصوصی پروژه آزادراه اصفهان-شیراز به دلیل این که هزینه‌های کلانی برای احداث این پروژه انجام داده تقاضای خود را به ستاد ماده ۳۷ آیین‌نامه اجرایی قانون مشارکت ارائه کرد.»

به گفته جورابچی «پیشنهاد شرکت سازنده بیشتر از عدد تصویب شده بوده و این عدد در کمیسیون تعدیل شد و بر مبنای هزینه‌های تمام شده پروژه و طول قابل توجه این آزادراه، هزینه ۱۲۰ هزار تومان برای خودروهای سواری در نظر گرفته شد.»

مدیرکل بهره‌برداری آزادراه‌های کشور همچنین اظهار کرده است که «زمانی که مبلغ کل پروژه و زمان استهلاک آن را در نظر بگیریم، متوجه خواهیم شد که این مبلغ کاملا منطقی و قانونی و به صورت کارشناسی در نظر گرفته شده است.»

ناگفته نماند که تیر ماه همین سال جاری خیر اله خادمی، معاون وقت وزیر راه که اتفاقا نامه ابلاغ عوارض نیز با امضای او منتشر شده، چنین اعلام کرده بود که رانندگان برای عبور از این آزادراه مبلغ بسیار اندکی خواهند پرداخت اما تعدد نقاط عوارض گیری کمی سوال برانگیز است.

"رضا محمدیان" مدیر عامل شرکت احداث، نگهداری و بهره برداری آزاد راه شیراز-اصفهان نیز خرداد ماه سال جاری با بیان اینکه ۹ ماه از بهره‌برداری این آزادراه می‌گذرد و همچنان عوارض آن تعیین نشده، گفته بود: «ما در احداث آزادراه شیراز ـ اصفهان از بودجه دولتی بهره نبردیم. در کشورمان در حوزه سرمایه گذاری داخلی و خارجی با این چالش رو به رو هستیم که این فرآیند با مشکلاتی رو به رو است. به طور خاص برخی به مولفه های سیاسی و اثرگذاری منفی آن بر حوزه سرمایه گذاری اشاره می کنند و برخی نیز به وجود برخی موانع در زمینه بازگشت سرمایه سرمایه گذاران اشاره دارند».

وی گفته بود: «این چالش در حوزه راه، ماهیت حادتری را به خود می‌گیرد. دلیل آن هم این است که بازگشت سرمایه در حوزه راه بسیار سخت و زمانبر است. مایلم در این رابطه یک مثال بزنم. به عنوان مثال اگر ما سرمایه ای را که برای احداث آزادراه-شیراز-اصفهان هزینه کردیم، در حوزه مسکن سرمایه گذاری کرده بودیم، اکنون سود بیشتری را کسب کرده بودیم و دغدغه‌ای هم نداشتیم و بسیاری از مشکلاتمان نیز حل بود. با این حال وقتی در حوزه آزادراه سرمایه گذاری می کنید، بازگشت سرمایه بسیار سخت و زمانبر است».

محمدیان تصریح کرده بود: «مثلا در مورد آزادراه مذکور اگر به مدت ۱۸ سال عوارض آزادراهی را به ما اختصاص دهند، در حقیقت پس از دوره مذکور است که بازگشت سرمایه ما اتفاق می افتد. در این چهارچوب بخش خصوصی چندان راغب نیست که بازگشت سرمایه خود را در بازه زمانی ۱۷ یا ۱۸ ساله شاهد باشد. با این حال شرکت ما به عنوان یکی از زیرمجموعه های وزارت دفاع این دیدگاه را نداشته که بخواهد از اجرای برخی پروژه‌ها سود ببرد. توجه داشته باشید که کریدور شمال-جنوب یکی از پروژه های اصلی و مهم کشور در حوزه حمل و نقل و ترانزیت است و وقتی آزادراه شیراز-اصفهان به بوشهر وصل شود، گامی بلند در زمینه اجرایی شدن کریدور شمال-جنوب برای کشورمان و تحقق دستاوردهای آن رخ می‌دهد».

حال جای سئوال است که اگر اخبار ایرنا درست بوده و براساس آن شرکت سرمایه‌گذار بخش خصوصی۱۰ درصد سرمایه‌گذاری این طرح را انجام داده باشد آیا همین ۱۰ درصد چنین حقی ایجاد می‌کند که برای عوارض آن رقم پیشنهاد دهد؟ از سوی دیگر هزینه‌های عمرانی کشور اگر قرار باشد برای چنین طرح‌های مهمی که به زعم خود مسئولان از آنها باعنوان بزرگترین پروژه های بعد از انقلاب یاد شده صرف نشود پس به کجا می‌رود؟ آیا از نظر مسئولان وزارت راه که عدد ۱۲۰ هزار تومانی این عوارض منطقی یاد شده پرداخت ۶۰۰ هزار تومان عوارض تریلی‌ها هم همچنان منطقی است؟ در نهایت امید می‌رود در شرایطی که کنترل تورم و کاهش فشار اقتصادی به مردم مورد تاکید مقام معظم رهبری نیز بوده این تعرفه‌ها مورد بازنگری قرار گیرد چراکه به هر صورت میزان تردد در این آزادراه نیز قطعا به میزانی هست که سرمایه‌گذاری را برای شرکت مربوطه توجیه‌پذیر کند.