آلزایمر چیست و در اثر چه عواملی به وجود می‌آید؟

بیماری آلزایمر یا فراموشی یک نوع اختلال عملکردی مغز است که در اثر آن، به تدریج توانایی‌های ذهنی بیمار تحلیل می‌رود. آلزایمر نوعی بیماری است که در آن عمدتاً حافظه دچار اختلال و در نهایت باعث اختلال در رفتار و گفتار بیمار می‌شود.

علت بیماری آلزایمر هنوز به طور کامل مشخص نشده، اما عوامل ژنتیک، عوامل محیطی و فشار روانی می‌تواند در ایجاد این بیماری نقش داشته باشد. این بیماری بر اثر کهولت سن در سلول‌های مغز ایجاد می‌شود. در واقع یکسری از ژن‌ها که در مغز وجود دارند، بعد از دهه 60 و 70 زندگی تخریب می‌شوند.‏ همچنین بیماری‌های جانبی مانند فشار خون بالا، دیابت، چاقی و استرس نیز می‌توانند از عوامل خطر ابتلا به این بیماری باشد. هیچ درمان کامل و مؤثری برای بیماری آلزایمر وجود ندارد، اما درمان‌هایی مانند برخی داروها و روش‌های رفتاری می‌تواند به کنترل علائم بیماری کمک کند و کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد.

آیا بیماری آلزایمر با دمانس متفاوت است؟

بیماری آلزایمر نوعی اختلال عصبی است که باعث مرگ سلول‌های مغز و از دست رفتن حافظه می‌شود. این در حالی است که دمانس عارضه یا نشانه‌ای است که در اثر بیماری‌های مغز بروز می‌یابند. از دست دادن حافظه، کاهش توانایی تصمیم‌گیری، افزایش مشکلات در انجام فعالیت‌های روزانه، مشکل در برقراری ارتباط با دیگران و تغییرات در شخصیت و رفتار از علائم بیماری دمانس است. بیماری دمانس ممکن است ناشی از عوامل مختلف مانند بیماری آلزایمر، بیماری پارکینسون (اختلالات عصبی پیش‌رونده‌ای که بر سیستم حرکتی تأثیر می‌گذارد و علائم آن شامل لرزش، سفتی عضلات و کندی حرکت است) ، بیماری هنتینگتون (یک بیماری زوال‌دهنده عصبی که در اغلب اوقات ارثی است)، آسیب مغزی، عوارض دارویی و غیره هم باشد. درمان دمانس بسته به نوع بیماری و شدت آن متفاوت است و شامل داروها، روش‌های رفتاری، تغییر در رژیم غذایی و فعالیت‌های فیزیکی می‌شود. بیماری آلزایمر شایع‌ترین بیماری است که منجر به دمانس می‌شود. به وجود آمدن آلزایمر در بیشتر افراد می‌تواند ترکیبی از عوامل ژنتیکی، سالمندی، سبک زندگی و عوامل محیطی نیز باشد.

بیماری آلزایمر دارای چه عوارض و نشانه‌هایی است؟

در بیماری آلزایمر، بیمار در سازماندهی و برنامه‌ریزی مشکل‌ دارد و شخصیت بیمار تغییر می‌یابد. بیمار مبتلا به آلزایمر در اوایل بیماری فراموشی مکالمات یا رویدادهای اخیر، قرار دادن وسایل در مکانی اشتباه، فراموش‌ کردن نام مکان‌ها و اشیاء، سؤال‌ کردن به طور مکرر، ضعف در قضاوت‌ یا تصمیم‌گیری سخت و کاهش انعطاف‌پذیری در رفتار و افزایش تردید در انجام‌دادن کارهای جدید است.

در مورد مراحل بیماری آلزایمر ‏هم توضیح می‌دهید؟

بیماری آلزایمر دارای 6 مرحله است که از حالت‌های خفیف شروع می‌شود و سپس به حالت‌های شدید می‌رسد .در مرحله اول ممکن است ما با بیمارانی مواجه شویم که در حافظه کوتاه‌مدتشان، مشکلاتی دارند، به طوری که نمی‌دانند وسایل‌شان را کجا گذاشته‌اند یا شب قبل چه غذایی خورده‌اند یا شماره تلفن‌ها را نمی‌توانند به یاد آورند. ‎

در مرحله بعد حافظه به تدریج بیشتر درگیر می‌شود و بیمار ممکن است حتی راه خانه‌اش را هم گم کند، اشخاصی را که می‌بیند نشناسد و به‌درستی نتواند محاسبات ریاضی انجام دهد. در مراحل دیگر، شخص دچار حالت‌های هذیانی و پارانوئیدی می‌شود و بدبینی و سوءظن بیمارگونه پیدا می‌کند یا ممکن است صداهایی را بشنود و حالت‌های روحی متغیری مانند خنده و گریه داشته باشد. ‎

در مرحله آخر نیز که بیماری شدیدتر می‌شود، فرد دیگر قادر به انجام کارهای شخصی خود نیست. به عنوان مثال نمی‌تواند استحمام کند و به طور کلی کنترل خود را از دست می‌دهد، جمله‌بندی برایش سخت می‌شود و ممکن است نتواند منظورش را با کلمات بیان کند.

این بیماران در بیشتر مواقع سکوت می‌کنند، کلافه هستند، زیاد راه می‌روند، کارهای تکراری انجام می‌دهند و جمله‌هایی را مدام تکرار می‌کنند و زیر لب و یا با صدای بلند با دیگران حرف می‌زنند. ‎بیماران حتی ممکن است پرخاشگر شوند و آداب اجتماعی که سابق بر این انجام می‌دادند را انجام ندهند. ادب و احترام را رعایت نکنند و مشکل ارتباط با جنس مخالف را هم پیدا کنند. این کارها ممکن است از بیماری سر بزند که مهارگسیخته است و در نهایت این بیماران زمین‌گیر می‌شوند و تمامی این علامت‌ها با ضعف جسمی گسترده که ناشی از زمین‌گیر شدن است، همراه می‌شود. این مرحله از مراحل پایانی بیماری است و نمی‌توان انتظار داشت بیمار مدت زمان بیشتری زنده بماند، اما به طور کلی آنان بین 5 تا 15 سال زندگی می‌کنند و طول عمرشان از زمان آغاز بیماری به بعد به شدت وضعیت بیماری و سرعت آن، بستگی دارد. تشخیص طول عمر و علت مرگ بیماران دمانس در این بیماری موضوع بسیار مهمی است. در مراحل شدید بیماری آلزایمر، افراد به مراقبت و کمک تمام‌وقت در حفظ بهداشت، غذا خوردن، حرکت و انجام امور شخصی نیاز دارند. نشانه‌های آلزایمر در این مرحله ممکن است به سرعت بدتر شوند.

آیا بیماری آلزایمر درمان می‌شود؟

در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای آلزایمر وجود ندارد، اما در آینده نزدیک می‌توان امیدوار بود دارویی مناسب برای درمان آلزایمر کشف شود. در حال حاضر برخی داروها وجود دارند که به طور موقت می‌توانند از بدتر شدن علائم آلزایمر یا زوال عقل جلوگیری کنند. اگر درمان آلزایمر زود و بسیار سریع انجام شود برای مدتی می‌توان به فرد کمک کرد تا فعالیت‌های روزمره خود را همچنان خود به تنهایی انجام دهد.