به گزارش آتیه‌آنلاین، در ماه‌های اخیر و به هنگام رقابت‌های انتخاباتی برخی رسانه‌ها گزارشاتی درباره بنزین ۲۵ هزار تومانی مورد نظر پزشکیان نوشتند، موضوعی که در آن دوره حاشیه‌های متعدد به همراه داشت و در نهایت به نوعی تکذیب شد و مسعود پزشکیان در یک برنامه تلویزیونی با تاکید بر اینکه موافقت او با بنزین بالای ۲۰ هزار تومانی اشتباه است، گفت: هر اقدامی انجام دهیم که تاثیر بر زندگی مردم دارد، بدون مشورت و مشارکت مردم به یکباره انجام نخواهد شد. اگر قرار است روزی قیمت بنزین بالا برود قبل از آن باید خودروهای باکیفیتی وارد کنیم که در ۱۰۰ کیلومتر ۳-۴ لیتر بنزین مصرف می‌کنند.
حال کمتر از یک ماه از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری می‌گذرد و به تازگی و پس از تشکیل کابینه، هیئت دولت دیداری با رهبری داشته‌اند که ایشان در این دیدار یکی از اساسی‌ترین موضوعات را کنترل تورم دانسته و تاکید کرده‌اند: «برخی اولویت‌ها مربوط به مسائل فوری است مانند مسئله تورم و گرانی است که باید بصورت مناسبی آنها را حل کرد اما برخی اولویت‌ها ناظر به مسائل زیرساختی است که اگر امروز از آن غفلت شود ۱۰ سال بعد باید به ناچار آن کار را آغاز کرد.»
اما همزمان با این دیدار اظهاراتی از رئیس جمهور نیز بطور گسترده مورد توجه قرار گرفته است که در قالب آن بار دیگر مسعود پزشکیان به بحث قیمت سوخت پرداخته و ضمن غیرمنطقی خواندن قیمت بنزین گفته است: «هیچ منطقی وجود ندارد که بنزین را با دلار آزاد بخریم و با سوبسید به مردم بفروشیم. باید دید این دیدگاه مورد قبول دانشمندان است یا خیر؟ اقتصاددانان باید به این سیاست‌های نادرست اعتراض کنند. زمانی که پول گندم، نهاده و حقوق بازنشسته را نداریم، بنزین را دلاری ۵۰ تومان می‌خریم و ۱۰ تومان می‌فروشیم. هر انسان دغدغه‌مندی این نوع سیاست را نمی‌پذیرد.»
نکته قابل توجه اینکه بحث افزایش قیمت بنزین حتی پیش از این اظهارات رئیس جمهور نیز مطرح بود و در ماه‌ها و سال‌های اخیر بارها و بارها از سوی مسئولان دولت سیزدهم تاکید شد که فعلا دولت تصمیمی برای افزایش قیمت بنزین ندارد. با این وجود در سال جاری بسیاری از کارشناسان بر این نکته تاکید داشتند که وضعیت ناترازی در حوزه بنزین راهی به غیر از افزایش قیمت این حامل سوختی باقی نخواهد گذاشت چراکه عدم افزایش قیمت بنزین از سال ۱۳۹۸ به بعد موجب شده است مصرف این ماده استراتژیک رشدی چشمگیر داشته باشد به‌گونه‌ای که طی ماه‌های گذشته بارها مصرف بنزین رکورد شکسته و راهی غیر از واردات باقی نگذاشته است.
میزان واردات بنزین ایران
اگرچه تحریم‌های صورت گرفته در سال‌های گذشته ایران را با مشکلات متعددی در زمینه واردات بنزین مواجه کرده و در نهایت کشور را به نوعی به سمت خودکفایی در تولید این سوخت استراتژیک سوق داد اما در سال‌های اخیر بار دیگر روند واردات این حامل سوختی از سر گرفته شده است، به‌گونه‌ای که اوایل اردیبهشت ماه سال جاری دبیر انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پالایش چنین اظهار کرد که «ریشه ناترازی بنزین در بخش تولید نیست بلکه ریشه ناترازی بنزین در مصرف بی‌رویه است و مصارف بالا، کار را به‌جایی رسیده که به جای صادرات، در سال گذشته حدود ۳ میلیارد دلار واردات بنزین داشتیم.»
ناصر عاشوری در عین حال یادآور شده بود که «متوسط ظرفیت تولید روزانه بنزین در کشور ۱۱۵ میلیون لیتر است و این میزان از ابتدای دولت تغییر محسوسی نداشته و تا پایان دولت هم تغییر محسوسی نخواهد داشت، چراکه از شرکت‌ها و پالایشگاه‌های فعلی نمی‌توان انتظار رشد ظرفیت تولید داشت، هرچند پروژه‌هایی در راستای افزایش کیفی محصولات در پالایشگاه‌ها در حال اجرا است.»
عاشوری با بیان اینکه دولت و مجلس باید به دنبال بهینه سازی سوخت و کنترل مصرف باشند، اظهار کرده بود: «با اطمینان می‌توان گفت ما تا دو سال آینده در همه حوزه های انرژی اعم از آب، برق، گاز و بنزین بحران خواهیم داشت.»
تهاتر بنزین
ابتدای هفته جاری نیز مصرف بنزین رکورد جدیدی را به ثبت رساند و از مرز ۱۴۰ میلیون لیتر در روز عبور کرد؛ در شرایطی که تاکید می‌شود میزان تولید روزانه کشور کمتر از ۱۲۰ میلیون لیتر است طبیعتا برای تامین مازاد این نیاز باید دست به واردات زد که در ماه‌های اخیر مقامات متعدد بر این نکته تاکید کرده‌اند که واردات این سوخت از طریق تهاتری صورت می‌گیرد.
جلیل سالاری، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی خرداد ماه سال جاری در نشستی خبری در این باره گفته بود: «مصرف بنزین کشور ۳ برابر استاندارد جهانی است. اگر ۱۰ درصد مصرف بنزین کاهش یابد امکان صادرات این سوخت فراهم می شود که درآمد قابل توجهی برای کشور خواهد داشت.»
وی در عین حال تائید کرده بود که «در شرایط خاص مانند بازه زمانی تعمیرات اساسی پالایشگاه‌ها، گاهی نیاز می شود که سوخت کشور از مسیر تهاتر و سوآپ تامین شود که در قانون پیش بینی شده است.»
البته چگونگی انجام این تهاتر نیز حاشیه‌های خاص خود را داشته و طی ماه‌های اخیر تهاتر بنزین با انبه مورد توجه رسانه‌های مختلف قرار گرفت. ماجرا هم از این قرار بود که رسانه‌های پاکستان گزارش کرده بودند که در یک سال ۸/۲میلیارد لیتر سوخت از ایران به پاکستان قاچاق شده و در مقابل ۳۰هزار تن انبه هم از این کشور به ایران قاچاق شده است. براین اساس چنین عنوان شده بود که دلیل زیاد شدن انبه در تهران این است که تهاتر بنزین با انبه در مرز پاکستان زیاد شده، چون واردات رسمی انبه به ایران در دوماهه اول امسال صفر بوده است! فاصله قیمتی بنزین در ایران با کشورهای همسایه گاهی ۳ تا ۴ برابر است؛ موضوعی که انگیزه قاچاق را به شدت تقویت می‌کند.
البته این واردات مربوط به بخش رسمی نبوده و همان‌طور که اشاره شده در ازای قاچاق سوخت صورت گرفته است که این پدیده خود نیز از دلایل افزایش قابل توجه مصرف بنزین است چراکه سالهاست در برخی استان‌های کشور پدیده قاچاق سوخت دنبال شده و معضلات متعددی به همراه دارد. دلیل مهمی که غیر از فقر و بیکاری برای این پدیده قابل ذکر است تفاوت قیمت هر لیتر بنزین در داخل و خارج از ایران است زیرا براساس قیمت یک لیتر بنزین در کشوری مثل پاکستان بر اساس فوب خلیج فارس حدود ۳۵هزار تومان است که در ایران نیز ۳۰۰۰تومان است.
آژانس اطلاعات داخلی پاکستان گزارش داده است که سالانه ۲/۸۱میلیارد لیتر سوخت از ایران به پاکستان قاچاق می‌شود و ۹۹۵ پمپ‌بنزین پاکستانی سوخت قاچاق‌شده ایران را می‌فروشند و از طرفی بنابر اطلاعات همین آژانس فقط سال گذشته بیشتر از ۳۰هزار تن انبه از این کشور قاچاق شده است.
کیفیت خودروهای داخلی و مصرف سوخت
فرسوده بودن خودروها و به ویژه ناوگان حمل و نقل عمومی و از سوی دیگر استاندارد نبودن خودروهای داخلی عامل دیگری است که در مصرف سوخت نقش بسزایی دارد و حتی گفته شده خودروهای ایرانی در حال حاضر دو و نیم برابر استاندارد جهانی مصرف دارند.
بنابر این چنانچه خودروهای داخلی مطابق با استاندارد روز تولید می‌شدند، مصرف بنزین میانگین ۵۰ تا ۶۰ میلیون لیتر می‌شد که در این صورت عملاً با صادرات مابقی بنزین تولیدی بیش از ۱۵ میلیارد دلار درآمد برای کشور به همراه داشت.
در پایان آنکه اگرچه طی سالیان گذشته همواره واقعی شدن قیمت بنزین به عنوان یک سیاست اقتصادی در دستور کار قرار داشته اما اغلب به واسطه تاثیرگذاری قیمت این سوخت در تورم، برای واقعی سازی قیمت به کندی گام برداشته شده و بجای افزایش تدریجی با میزان اندک هر چند سال یکبار شاهد افزایش چند برابری نرخ این حامل انرژی بوده‌ایم که این موضوع همواره اعتراضاتی از سوی جامعه را به همراه داشته است. حال اگرچه اصلاح قیمت بنزین امری اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد اما همان طور که رئیس جمهور نیز تاکید کرده لازم است در این حوزه کار کارشناسی دقیق انجام شود تا مانند طرح‌های دیگری که در گذشته در راستای هدفمندی یارانه‌ها انجام شده شاهد اثرات تورمی این امر نباشیم و از سوی دیگر افزایش قیمت این حامل انرژی به فرصتی برای راحت طلبی و تولید بی کیفیت خودروسازان داخلی بدل نشود.
نظر شما