آیا تنهایی می تواند زمینه ساز آسیب های روحی روانی در سالمندان شود ؟

بله ، مرگ عزیزان، از دست دادن شغل و بازنشستگی باعث ایجاد آسیب های روانی و واکنش‌های افسردگی در افراد سالمند می شود در نتیجه فرد احساس بیهودگی، تنهایی، ناامیدی و درماندگی می‌کند . این در حالی است که آسیب های اجتماعی نیز با کاهش توان جسمی و انزوای اجتماعی همراه است و مجموعه ای از مشکلات را ایجاد می کند که ادامه زندگی را برای فرد سالمند دشوار می کند .

به نظر شما رویکرد جامعه به سمت خانواده هسته‌ای یکی از دلایل تنهایی سالمندان است ؟

درزمان‌های گذشته اشخاص سالمند در خانه‌هایشان به سر می بردند و همچنانکه خانواده گسترش پیدا می‌کرد با آنان زندگی می کردند و وظایفی را که در توان آنان بود انجام می دادند ولی در اجتماع مدرن امروزی هنگامی که بچه ها ازدواج می کنند و خانواده جدیدی برای خود به وجود می آورند علایق ، سرگرمی ها و عواطف آنها نیز به آنجا انتقال پیدا می کند و در نتیجه آشیانه فرد سالمند خالی می شود با افزایش سن سلامت شخص نیز روبه زوال می رود و دگرگونی و تغییرات جسمانی ناشی از کهولت به طور اجتناب ناپذیری گریبانگیر افراد خواهد شد . این مرحله شامل زمانی است که دیگر چیزی وجود ندارد که شخص برای دستیابی به آن تلاش کند . تغییر دیگری که بسیاری از افراد با آن مواجه می شوند از دست دادن همسر است . احساس کمبودی که به هنگام مرگ همسر در یک فرد سالمند به وجود می آید خرد کننده است و شدیدترین اختلالات را در زندگی فرد به وجود می آورد . از دست دادن شغل و بازنشستگی به ویژه در مردان مساله است که انطباق بیشتر و جدی تری را می طلب . بازنشستگی علاوه بر کاهش در آمد ، احترام و اعتماد به نفس و کاهش مقام و موقعیت اجتماعی فرد را نیز به دنبال دارد . سالمندان نه تنها شاهد پیر شدن و پایان زندگی خود هستند بلکه عزیزان خود را نیز از دست می دهند و تغییر شیوه زندگی و شرایط زندگی همگی می توانند باعث فشار های روانی شدیدی در فرد سالمند شوند .

- آیا عوامل روانی می تواند باعث آسیب های جسمی در فرد سالمند شود ؟

تنیدگی ناشی از عوامل روانی و اجتماعی باعث ایجاد صدمات فیزیو لوژیکی می شود و فرد را از نظر جسمی ضعیف و خسته می کند و در نتیجه برای ادامه فعالیتها ی زندگی کم انرژی تر می شود . آسیب های جسمی باایجاد کاهش انرژی انزوای اجتماعی را به دنبال دارد . بروز بعضی از اختلالت رفتاری و شخصیتی ، ضعف حافظه و عدم قدرت زندگی به تنهایی ، احتیاج به حمایت دیگران و نظایر آن باعث می شود که اغلب خانواده های دارای فرد سالمند با مشکلات عدیده مواجه شوند . با وجودی که عقیده بر این است که بیشتر مشکلات افراد سالمند ناشی از تحلیل اعمال طبیعی و عادی نسج مغز است از دست دادن اعتماد به نفس ، ارتباط اجتماعی ، مسئولیت های شغلی و حتی افراد خانواده مهمترین عامل است . شخص مسن متوجه درون خود می شود افسرده می گردد تنهایی را احساس می کند علایق خود را کم کم از دست می دهد و در یک دایره معیوب قرار می گیرد .

لطفا در مورد نقش اوقات فراغت در بهداشت روانی افراد سالمند توضیحاتی بفرمایید ؟

اوقات فرات نقش مهم و با ارزشی در بهداشت روانی افراد سالمند بازی می کند . اوقات فراغت انجام فعالیتهایی بدون ارتباط با اجبار های خانوادگی ، کاری و اجتماعی است اینکه شخص خودش آن را انتخاب کند هم برای آرامش و هم برای تفریح و فعالیتهای آزاد متناسب با قدرت و خلاقیت او مفید است . و هدف این است که مقاومت فرد در برابر تغییراتی که در محیط زندگی او ایجاد می شود زیادتر شود و باعث تشویق او به علایق دیگر شود . بعضی از صاحب نظران سالمندی را بزرگ ترین منبع طبیعی که مورد غفلت قرار گرفته است می دانند . فرد مسن فردی است قابل احترام و باید شغلی مناسب و در خور استعدادش داشته باشد تا احساس کند که هنوز برای جامعه مفید است .

فعالیت های موقتی و متناوب دادن حقوق بازنشستگی مکفی کمک به سایر افراد خانواده و به کار گرفتن آنان به صورت نیمه وقت تضمینی است برای آینده نگری بهتر و پیشگیری از عوارض وخیم دوران پیری .

آموزشهای دسته جمعی و تهیه برنامه های تفریحی یکنوع احترام به این افراد است به طوری که احساس سربار و اضافی بودن را در آنها از بین می برد . مراکز حمایتی روزانه که وسایل سرگرمی ، گردش و تفریح در آنها زیاد است برای گذراندن اوقات بیکاری افراد مسن استفاده می شود افراد مسن در این مراکز با همسالان خود مانوس می شوند و احساس تنهایی نمی کنند . ایجاد علایق ، مشغولیتها و شرکت در خدمات و فعالیت های اجتماعی کمک موثری است برای به دست آوردن و ارضای نیاز های شخصی واشتیاقها و بر طرف کردن احساس بیهودگی تنهایی و تنش ناشی از ازدیاد فشار ها در برخی جوامع ایجاد و تاسیس کلوپهای ویژه سالمندان به همین منظور است .

بسیاری از سالمندان به هنر علاقمند هستند و می توان آنان را تشویق کرد به امور هنری مورد علاقه شان مانند نقشی ، طراحی ، موسیقی ، مجسمه سازی ، شعر خوانی یا سرودن شعر ، نوشتن یا اجرای نمایشنامه و سایر اموری که می تواند باعث تقویت قدرتهای بالقوه و خلاقه شود . بپر دازند .

اغلب سالمندان انتظار دارند که خانواده با استفاده از سرمایه هایی که دارد از آنها نگهداری و مراقبت کند در صورتی که متاسفانه بعضی از خانواده ها منتظر مرگ آنان هستند .