با توجه به سخنان اخیر وزیر اقتصاد در مورد افزایش سهم بانک توسعه تعاون به عنوان نهاد تأمینکننده مالی بخش تعاون، عملکرد این بانک در سال گذشته و از ابتدای سال جاری تاکنون چگونه بوده است؟
بانک توسعه تعاون طی دو سال فعالیت دولت سیزدهم بیش از ۱۰ سال پیش از آن تسهیلات پرداخت کرده است. مانده منابع بانک در پایان سال ۱۴۰۱ به میزان ۳۳ درصد نسبت به پایان سال پیشین رشد داشت، همچنین مانده ناخالص تسهیلات اعطایی در پایان سال ۱۴۰۱ در مقایسه با پایان سال ۱۴۰۰ با رشد ۳۷درصدی مواجه شد. رشد منابع و مصارف بانک از رشد منابع و مصارف شبکه بانکی بالاتر بوده است. بانک طی دورههای پیشین با توجه به افزایش نیاز نقدینگی بنگاهها و فرار منابع، با کمبود نقدینگی و ناترازی مواجه بود که تلاش شد در کوتاهمدت کسریها و ناترازیها جبران شود و بانک در حال حاضر در وضعیت مناسبی به سر میبرد. این شرایط بهگونهای ایجاد شده که بانک در پرداخت تسهیلات عملکرد چشمگیری داشته و تأثیرات تسهیلات پرداختی نیز بهصورت کیفی و اثربخشی در وضعیت مساعدی است.
برنامه بانک توسعه تعاون برای توسعه ارائه خدمات به بخش تعاون کشور چیست؟
بانک توسعه تعاون طی دو سال اخیر طی تفاهمی سهجانبه با معاونت تعاون و همچنین صندوق ضمانت، دو خط اعتباری ۲۰ و ۳۰ هزار میلیارد ریالی برای تأمین مالی شرکتهای تعاونی معرفی شده اختصاص داده که مراحل اجرایی آن میان طرفهای سهگانه در جریان است. بانک توسعه تعاون التزام رعایت تخصیص ۷۰ درصد تسهیلات برای بخش تعاون را در نظر دارد. ارکان مدیریتی بانک توسعه تعاون این برنامهریزی را داشتهاند و اینگونه با نهادهای بالادستی رایزنی کردهاند که تسهیلات تکلیفی بانک نیز از جنس تعاون باشد. چنانچه بانک عهدهدار پرداخت تسهیلات تبصرهای و اشتغالزایی شود، با هماهنگی دستگاههای اجرایی این هدف وجود دارد که تعاونیها برای بهرهمندی از تسهیلاتی همانند تبصره (۱۸) هدایت شوند. مطابق سند توسعه تعاون و تأکیدات ویژه معاونت تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مقرر شده تا تسهیلات تکلیفی و تبصرهای به بخش تعاون اختصاص یابد. در بانک توسعه تعاون به عنوان بانک تخصصی بخش تعاون هدف ما صددرصد تسهیلات است و البته برای سایر بانکها در شبکه بانکی نیز هدفگذاری ۲۵ درصد مورد توجه قرار گرفته است. از سویی نشستی میان معاونت تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و بانک توسعه تعاون و با حضور مدیران ارشد اتحادیههای شرکتهای تعاونی برگزار شد که اتحادیهها مشکلات و مسائل بخش تعاون را با صراحت مطرح کردند.
افزایش سرمایه بانک توسعه تعاون چه مزیتی برای ارائه خدمات بهتر به بخش تعاون به وجود آورده است؟
سرمایه ابتدایی بانک توسعه تعاون از ۵ هزار میلیارد ریال در سال ۸۸ در حال حاضر به ۶۲ هزار میلیارد ریال بالغ شده است. بسیاری از مصوبات بودجهای و قانونی مرتبط با افزایش سرمایه که در سالهای اخیر بدون نتیجه مانده بود، طی دوره اخیر با پیگیریهای فراوان به نتیجه رسید. با این توصیفات تنها ۱۵ هزار میلیارد ریال سرمایه بانک بهصورت نقد است و بانک صدبرابر آن تسهیلات پرداخت کرده است. بانک توسعه تعاون به مأموریت و رسالت خود پایبند است و تسهیلات را در بخش واقعی اقتصاد و هدفمند پرداخت میکند. تسهیلات غیرهدفمند نهتنها اثرات مثبت در اقتصاد ندارد، بلکه موجب تأثیرات منفی نیز میشود. ارکان مدیریتی بانک توسعه تعاون با آگاهی از اثرات زیانبار تسهیلات غیرهدفمند، بانک را در مسیر پرداخت تسهیلات هدفمند هدایت میکنند.
در زمینه تأمین مالی بخش تعاون بخصوص تعاونیهایی که در زمینه اشتغال مولد حضور دارند، برنامه بانک توسعه تعاون چیست؟
بانک توسعه تعاون علاوه بر پرداخت تسهیلات بهصورت سنتی و متعارف، از روشهای نوین برای تأمین مالی تعاونیها بهره میبرد. بانک توسعه تعاون پرداخت تسهیلات در قالب اوراق گام را در نظر داشته است. همچنین تأمین مالی از طریق اوراق بدهی و اوراق صکوک نیز در حال انجام است که ۶۰ هزار میلیارد ریال برنامهریزی شده که تاکنون ۱۰ هزار میلیارد ریال آن مصوب شده است. تأمین مالی خرد جمعی نیز در بانک عملیاتی شده و سال گذشته به عنوان اولین بانک ۱۵ طرح هرکدام به ارزش ۲۵۰ تا ۵۰۰ میلیارد ریال از طریق تأمین مالی خرد جمعی از سوی بانک توسعه تعاون مورد حمایت واقع شدهاند. در سال جاری نیز بیش از ۱۰ طرح از این طریق تأمین مالی میشوند. این درحالیاست که تأمین مالی زنجیره تولید، تأمین و توزیع، تولید قراردادی، کشاورزی و اعتبار اسنادی نیز از دیگر روشهای نوین تأمین مالی است.
عملکرد بانک توسعه تعاون در استانهای مختلف، در زمینه اعطای تسهیلات و تأمین مالی به بخش تعاون چگونه بوده است؟
استانها نقش مهمی در تحقق اهداف و برنامههای بانک بر عهده دارند. هرآنچه در ستاد در قالب تفاهمنامهها، محصولات، آییننامهها و سیاستهای اعتباری برنامهریزی میشود، اجرای آن در استانها صورت میپذیرد. البته همکاران صف نیز در برنامهریزی مشارکت دارند و تمامی فرآیندها با مشارکتدهی همکاران صف و جمعبندی نظرات آنان انجام میشود و اینگونه نیست که ستاد بهصورت انتزاعی برنامهریزی و ابلاغ کند. استانها همکاری نزدیکی با مسئولان و دستگاههای اقتصادی محل خدمت خود دارند و تلاش میکنند تا در پرداخت تسهیلات تکلیفی و تبصرهای پروندههایی را که به رشد تولید و ایجاد اشتغال استان کمک میکند معرفی کنند و حداکثر حمایت از تعاونیها منظور شود.
برای نقشآفرینی بیشتر بانک توسعه تعاون در عرصه اقتصاد کشور با توجه به سخنان اخیر وزیر اقتصاد، برنامههای این بانک چیست؟
بانک توسعه تعاون در شاخصهای مالی و عملکردی پس از دورهای که با کسریها و کمبودها مواجه بود، هماکنون در حالت پایدار به سر میبرد. البته به وضع کنونی قائل نیستیم و تلاش میکنیم تا بانک در بالاترین سطح عملکردی و اثربخشی برای ارتقای سهم تعاون در اقتصاد ملی باشد. از آنجایی که سهم اقتصاد دولتی در اقتصاد ۸۰ درصد است، برای ارتقای سهم بخش تعاون ضروری است در واگذاری بنگاههای دولتی، تعاون در اولویت باشد. البته صرفاً تغییر نام و عنوان و نوع مالکیت مهم نیست، بلکه ویژگیهای بخش تعاون اعم از مردمی بودن، عدالت اجتماعی و مشارکت مردمی موجب میشود واگذاریها قابلتوجیه باشد. بانک توسعه تعاون این آمادگی را دارد تا با بهرهمندی از مدلهای مالی در تسهیل واگذاریها نقش مؤثری ایفا کند.
با توجه به اقدامات درخوری که در بانک توسعه تعاون در حوزه فناوری اطلاعات از جمله بانکداری آنلاین و رونمایی از چک دیجیتال انجام شده، اقدامات بانک در این حوزه را به اختصار را شرح دهید و همچنین برنامههای آتی بانک در این حوزه را برشمارید؟
بانک توسعه تعاون سامانه تیتیپلاس را رونمایی کرده و تسهیلات خرد بر مبنای اعتبارسنجی از طریق سیستم قابل انجام است. همچنین افتتاح حساب غیرحضوری و فرایند تضمینات بهصورت غیرحضوری نیز در این سامانه مدنظر است. چک دیجیتال نیز به مناسبت هفته تعاون با حضور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی رونمایی شد. چشمانداز بانک اینگونه ترسیم شده تا این مؤسسه مالی به عنوان بانک برتر کشور در حوزه ارائه خدمات دیجیتال به تعاونیها و بنگاههای کوچک و متوسط مطرح شود.
در مورد سوددهی بانک در سال مالی اخیر توضیح دهید که این امر به چه دلایلی رخ داده است ؟
بانک توسعه تعاون بر آن است تا عملیات بانکی را بهصورت اثربخش و با حداکثر بهرهوری و کارآمدی انجام دهد. رعایت اصول کارآمدی و بهرهوری و نیز ارائه خدمات و محصولات متنوع به جامعه هدف و عموم باعث میشود بانک در مسیر سودآوری قرار گیرد. بانک توسعه تعاون طی دوره اخیر رشد زیادی را در صدور اعتبار اسنادی و صدور ضمانتنامه ایجاد کرده و همین موجب اثر مثبت در سودآوری شده است.
امروزه ایجاد بانکهای تخصصی در عرصه اقتصاد، یکی از مقتضیاتی است که باید مورد توجه قرار گیرد. از آنجا که اقتصاد ایران بر پایه سه بخش خصوصی، دولتی و تعاونی شکل گرفته، وجود بانک تخصصی در زمینه تعاون از اهمیت بسزایی برخوردار است. خوشبختانه طی دهههای گذشته بستر ایجاد این مسئله فراهم شده، بهطوری که بانک توسعه تعاون از بدو تأسیس تاکنون توانسته عملکرد درخورتوجهی در ارائه خدمات مالی و بانکی به بخش تعاون کشور ارائه دهد. در همین زمینه ابراهیم رئیسی، رئیسجمهوری، در نخستین همایش «اقتصاد تعاونی ایران» که در شهریورماه سال جاری برگزار شد، از فعالتر شدن بانک توسعه تعاون در این دولت خبر داد. همچنین احسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی نیز در این همایش گفت: «بانک توسعه تعاون به عنوان نهاد تأمینکننده مالی بخش تعاون در سال گذشته با افزایش فعالیت خوبی روبهرو شد و امیدواریم این مهم ادامه پیدا کند و با افزایش سرمایه بانک توسعه تعاون نقشآفرینی این بانک در اقتصاد ایران افزایش یابد.» حال برای اطلاع از آخرین عملکرد و تشریح برنامههای جدید این بانک، با محمد شیخ حسینی، مدیرعامل بانک توسعه تعاون گفتوگویی داشتیم که در ادامه میخوانید.
نظر شما