دکتر محمدعلی اکبریان در گفت‌وگویی با آتیه‌آنلاین، با بیان اینکه آلزایمر بیماری جدیدی نیست و در متون سنتی ما بیش از ۶۰۰ سال پیش ابوعلی سینا تحت عنوان نسیان یا بیماری فراموشی در مورد این بیماری صحبت و علل به‌وجودآمدن آن را مطرح کرده است، اضافه کرد: اسم بیماری آلزایمر یا همان بیماری فراموشی و نسیان این است که آقای آلویز آلزهایمر یک پزشک آلمانی تقریباً در سال ۱۹۰۷ یعنی ۱۱۶ سال پیش این بیماری را توصیف کرده است.

وی به توضیح مختصری از این بیماری پرداخت و گفت: این بیماری در حقیقت یک گرفتاری سیستم عصبی است، به صورتی که سیستم عصبی تحلیل می‌رود و فعالیت‌های مغزی دچار چالش می‌شود و تغییر می‌کند و ذهنیت‌هایی که در سنین جوانی به‌صورت خیلی روشن و شفاف ارائه می‌شود به‌تدریج تحلیل می‌رود و فعالیت‌های ذهنی کاهش می‌یابد.

این متخصص مغز و اعصاب افزود: این بیماری معمولاً در سنین بالا ظاهر می‌شود و هر چه سن بالاتر می‌رود شیوع این بیماری بیشتر می‌شود.

اکبریان آماری از تعداد مبتلایان به این بیماری در جهان ارائه داد و بیان کرد: آنچه که تا کنون ارزیابی شده است تا سال ۲۰۱۵ تقریباً ۳۰ میلیون نفر مبتلا به این بیماری بوده‌اند و این بیماری یک بیماری شایع و جدی است که باید برای تشخیص و درمان این بیماران اقدام بشود.

وی در باره مشکلاتی که این بیماری با خود ممکن است به همراه داشته باشد گفت: کسی که مبتلا به آلزایمر می‌شود مشکلات مختلفی هم از نظر روحی روانی پیدا می‌کند. ممکن است دچار مشکلاتی شود که جامعه و یا برخی از همکاران ما در ابتدا متوجه آن نباشند که اصل و پایه این بیماری است، مشکلاتی به‌صورت اختلالات رفتاری و روحی روانی، اختلالات خواب و اختلالات ذهنی که ممکن است پیدا کنند.

این متخصص مغز و اعصاب اهمیت شناخت اولیه این بیماری را بسیار بالا دانست و اضافه کرد: می‌توان با تشخیص به‌موقع در جهاتی از این ایجاد این بیماری پیشگیری کرد.

اکبریان راه جلوگیری از آلزایمر را کنترل افراد از نظر فشارخون، کنترل بیماری قلبی عروقی، کنترل دیابت، اختلالات متابولیک مانند بالارفتن اسید اوریک و اختلالات کبدی و کلیوی دانست که باید حتماً ارزیابی شوند و اگر به‌موقع ارزیابی و شناخته شوند ممکن است که بتوان از سیر بیماری و بروز بیماری تا اندازه زیادی جلوگیری کرد.

وی سابقه فامیلی و مسئله ژنتیک در این بیماری را هم مهم دانست و گفت: افرادی که فراموشی زودرس می‌گیرند و دچار علائم این بیماری می‌شوند یک عامل ژنتیک در آن‌ها وجود دارد. یک درصد افرادی که دچار بیماری آلزایمر می‌شوند ژن آلزایمر هم دارند که البته بیمارانی که به دلیل اختلالات ژنتیک دچار این بیمار می‌شوند بسیار نادر و کم هستند.

علائم خاص بیماری آلزایمر

این متخصص مغز و اعصاب در ادامه به معرفی علائم خاص بیماری پرداخت و بیان کرد: آلزایمر ابتدا به‌صورت فراموشی‌های گذرا ظاهر می‌شود. صحبت‌کردن در این بیماران ممکن است دچار مشکل شود؛ یعنی زمانی که در حال صحبت‌کردن هستند صحبت خود را فراموش می‌کنند و یا یک کلمه را مرتب تکرار می‌کنند و یا از دیگران می‌پرسند. برخی دچار حالت روانی و اختلالات شخصیتی می‌شوند که اطرافیان در آن سن از آنها انتظار آن رفتارها را ندارند و زمان اوج این اختلالات در زمان تغییر شب و روز اتفاق می‌افتد.

اکبریان ادامه داد: مهم‌ترین علامت در این بیماری، فراموش‌کردن چهره افراد است و در سطح پیشرفته این بیماری فراموشی‌هایی هست که نام افراد و یا چهره افراد را به‌خاطر نمی‌آورند در انجام کارهای روزمره دچار مشکل می‌شوند، یا فراموشی در جهت‌یابی پیدا می‌کند و کم‌کم زندگیشان مختل می‌شود و به‌تدریج این افراد را آسیب‌پذیر می‌کند و ممکن است که به‌مرور زمان فعالیت‌های بدنی و جسمی را تحت‌تأثیر قرار دهد.

وی گفت: تشخیص این بیماری بسیار راحت است. یعنی از طریق تست‌های مخصوص که در اختیار داریم می‌توانیم ارزیابی کنیم. ارزیابی این تست‌ها نشان‌دهنده این است که آیا حافظه نزدیک بیمار از بین رفته است و یا حافظه دور که اغلب خاطرات و حافظه‌های دور در ذهن بیمار هست و آنچه که اخیراً اتفاق افتاده است را به‌خاطر نمی‌آورد و این مسئله ممکن است در حدی باشد که بیمار غذاخورده است؛ اما فراموش می‌کند یا ممکن است کارهای تکراری را دائم انجام دهد و یا یک سؤال تکراری را از بقیه بپرسد که این رفتارها نشان‌دهنده این است که حافظه نزدیک دچار مشکل شده است.

این متخصص مغز و اعصاب با اشاره به اینکه اما ملاک سطح این بیماری برای یک پزشک آیتم‌ها و داده‌هایی هست که از بیمار می‌گیرد گفت: ۳۰ داده به بیمار ارائه و یک ارزیابی انجام می‌شود تا متوجه شوند که چند درصد از حافظه بیمار کاهش پیدا کرده است که ما اصطلاحاً به آن می‌گوییم ارزیابی مینی‌منتال بیمار. این داده به این صورت است که ۳۰ داده‌ای که به بیمار داده‌ایم از آن تعداد هر چه بیشتر به آن‌ها پاسخ نداده باشد درجه‌های فراموشی متفاوت می‌شود. درجه شدید آن پاسخ‌ندادن به بیش از ۱۵ سؤال است.

اکبریان افزود: شماری از بیمارانی که دچار آلزایمر می‌شوند دچار یک سری مشکلات جسمی هستند و اگر مشکلات جسمی آن‌ها حل شود علائم فراموشی آنها هم برطرف می‌شود. لذا برای بیمارانی که مراجعه می‌کنند باید آزمایش‌های کامل از لحاظ کم‌خونی، ویتامین ب ۱۲، میزان تست‌های تیروئید، سی‌تی‌اسکن و ام‌ آر ای مغزی انجام گیرد و اگر علت بیماری به علت مشکلات جسمی باشد با درمان آن فراموشی بیمار هم برطرف می‌شود و بیمار ندانسته در چرخه بیماری آلزایمر نمی‌افتد.

وی تاکید کرد: این وظیفه پزشک است که هر فردی که با علائم آلزایمر مراجعه کرد تمام این تست‌ها را برای بیمار انجام و سپس تشخیص قطعی بدهد.

این متخصص مغز و اعصاب بهترین روش درمان بعد از تشخیص بیماری را شروع درمان دارویی عنوان کرد و گفت: داروهای متعددی در حال حاضر برای آلزایمر وجود دارد و تااندازه‌ای بیماران را بهبود می‌دهد.

وی درباره پیشگیری از روند بیماری عواملی مانند تغذیه و نگهداری از بیمار و آموزش اطرافیان بیمار برای برخورد با بیمار آلزایمری را مؤثر دانست و گفت: فردی که مبتلا به آلزایمر می‌شود می‌توان گفت عمر باقی‌مانده او به نصف کاهش پیدا می‌کند چرا که امید به زندگی در این افراد به‌شدت کاهش پیدا می‌کند.

این متخصص مغز و اعصاب با بیان اینکه بیماران آلزایمری گاهی ممکن است از ۱۰ سال قبل نشانه‌های کوچکی را در خود مشاهده کنند گفت: با مراجعه به‌موقع به پزشک می‌توان از روند صعودی آن جلوگیری و بیماری را در همان سطح کنترل کرد.

اکبریان اضافه کرد: چون آسیب‌ در سلول‌های مغزی اتفاق می‌افتد درمان قطعی برای این بیماری تا به امروز وجود ندارد و فقط می‌توان با استفاده از دارو تا حدی آن را کنترل کرد و در نهایت باید گفت این بیماری نسبتاً شایع است؛ اما تا اندازه زیادی می‌توان به آنها کمک کرد که بیماری در وضعیت سیر شدید پیش نرود.

اغلب داروهای آلزایمر تحت پوشش بیمه‌اند

وی در پاسخ به وضعیت پوشش بیمه برای درمان و دارو بیماری آلزایمر گفت: اغلب داروها تحت پوشش هستند و از این بابت مشکلی وجود ندارد و با توجه به توانایی‌های مریض و آنچه که نیاز دارد برای وی دارو تجویز می‌شود.

اکبریان گفت: مراقبت بیش از هر چیزی بیشتر به این بیماران کمک می‌کند؛ استفاده از دارو و رسیدگی به امور شخصی آنها که اغلب خود بیمار آن را فراموش می‌کند آسیب‌پذیری بیماری را تا حدی بسیار زیادی کاهش می‌دهد.

این متخصص مغز و اعصاب در خصوص آمار مبتلایان به بیماری آلزایمر در کشور را کمی بیشتر از آمار جهانی اعلام کرد و گفت: ما در مسائل اجتماعی و رسیدگی به این بیماران و تغذیه آنها و مراجعه بیماران به پزشک دچار مشکل هستیم. در این بیماری تغذیه بسیار مهم است و رژیم‌های غذایی خاصی برای برخی از بیماران توصیه می‌شود که رژیم‌های غذایی مرحله سلامت ما تا اندازه‌ای در خطر هست.

اکبریان درباره روش‌های نوین برای درمان بیماری آلزایمر را که با استفاده از برخی از دستگاه‌ها باعث تحریک کمی از سلول‌های مغزی می‌شود گفت: این روش‌ها به طور کل پذیرفته شده نیست و استفاده از این روش‌ها بیشتر می‌توان گفت بازار تجاری دارد و کارآمد نمی‌تواند باشد. ضمن آنکه هر درمان دارویی و داروی جدید که در دنیا وجود دارد ما هم می‌توانیم در کشور از آنها استفاده کنیم.