مستمری بازماندگان به معنای پرداخت یک مبلغ منظم به افرادی است که از دست دادن فردی عزیز خود ناشی می‌شود. این مستمری معمولاً به عنوان یک نوع حمایت مالی ارائه می‌شود به منظور کمک به بازماندگان در پوشش هزینه‌های روزمره و حفظ زندگی آنها پس از رحلت عزیزانشان.
مستمری بازماندگان به طور عمده در قانون و تدابیر حمایتی اجتماعی و قوانین بیمه مشخص می‌شود. میزان و شرایط پرداخت این مستمری‌ها بسته به قوانین و مقررات هر کشور و سیستم حمایت اجتماعی آن تعیین می‌شود. به طور کلی، این مستمری‌ها به منظور کمک به بازماندگان در تأمین هزینه‌های معیشتی مثل مسکن، غذا، پزشکی، آموزش و سایر نیازهای روزمره ارائه می‌شود.
به علت فوت شوهرم که بازنشسته تأمین اجتماعی بود، دو سال است مستمری بازماندگان دریافت می‌کنم. سؤالم این است، اگر ازدواج مجدد کنم آیا مستمری من قطع می‌شود؟
خیر طبق بند ۲ ماده ۴۸ قانون حمایت از خانواده، ازدواج مجدد دائم زوجه متوفی مانع دریافت مستمری بازماندگان نیست.
در زمان فوت پدرم که بازنشسته تأمین اجتماعی بود، چون من ۲۱ سال سن داشتم و مشغول به تحصیل نبودم ، در ردیف مستمری‌بگیران قرار نگرفتم و فقط مادرم مستمری دریافت می‌کند اما امسال شروع به تحصیلات دانشگاهی کرده‌ام. آیا با توجه به تحصیلات دانشگاهی می‌توانم مشمول دریافت مستمری بازماندگان قرار گیرم و بتوانم از خدمات درمانی تأمین اجتماعی استفاده کنم؟
طبق مقررات و ضوابط مربوطه اگر پسر متوفی در زمان فوت بیمه‌شده کمتر از ۲۰ سال (حداکثر ۱۹ سال تمام ) داشته باشد میتواند مستمری بازماندگان دریافت نماید اما بعد از سقف سنی مذکور درصورت اشتغال به تحصیلات دانشگاهی میتواند در ردیف مستمری‌بگیران قرار گیرد، ضمنا چنانچه فرزند ذکور در زمان فوت پدرش سن او بیش از حدنصاب بوده و مشغول به تحصیل نباشد، اگر بعداً مشغول به تحصیل شود، استحقاق استفاده از مزایای قانون مستمری بازماندگان را نخواهد داشت، لذا به شما پیشنهاد می‌شود جهت استفاده از مزایای قانون تأمین اجتماعی خودتان را بیمه دانشجوئی (همراه با درمان) بکنید تا بتوانید از تعهدات سازمان تأمین اجتماعی ازجمله درمان بهره‌مند شوید.
بعد از فوت شوهرم مستمری بازماندگان دریافت می‌کنم، مدتی است ازدواج مجدد کرده‌ام اما همسر دوم من نیز که بیمه‌شده تأمین اجتماعی بود فوت کرده است، آیا می‌توانم همراه با مستمری همسر اولی از مستمری بازماندگان همسر دومی هم بهره‌مند شوم؟
خیر طبق ماده ۹۴ قانون تأمین اجتماعی هرکدام از مستمری‌ها که میزان آن بیشتر باشد قابل پرداخت میباشد و صرفاً یک مستمری به بازمانده تعلق می‌گیرد.
در زمان حیات فرزندم تحت تکفل او و زیر پوشش تأمین اجتماعی بودم. بعد از فوت او نظر به اینکه از سابقه کافی برخوردار نبود، شعبه تأمین اجتماعی اعلام کرده است به همسر و فرزندش مستمری ماهیانه و برای من غرامت مقطوع فوت به‌صورت یکجا تعلق می‌گیرد اما پرداختی من را موکول به ارائه انحصار وراثت کرده‌اند، مگر بازماندگان برای ارائه گواهی انحصار وراثت ۹ ماه مهلت ندارند؟
فرصت ۹ ماهه برای ارائه گواهی انحصار وراثت برای پرداخت مستمری ماهیانه همسر و فرزندان است، اما در مواردی که والدین متوفی مشمول دریافت غرامت مقطوع فوت به‌طور یکجا هستند، در این رابطه سازمان تأمین اجتماعی طی بخشنامه‌ای اعلام کرده است ، چون گواهی انحصار وراثت به‌عنوان سند اصلی و مهم در شناسایی بازماندگان قانونی ازجمله والدین بیمه‌شده متوفی محسوب می‌شود، شعب تأمین اجتماعی موظف شده‌اند قبل از پرداخت غرامت مقطوع فوت به والدین، نسبت به اخذ گواهی انحصار وراثت اقدام کنند.
پسرم اخیر فوت کرده است. متوفی در زمان فوت، بیمه‌پرداز نبود اما در سنوات گذشته جمعاً حدود ۹ سال سابقه پرداخت حق بیمه دارد. با توجه به اینکه بازماندگان و افراد تحت تکفل قانونی، من و همسر او و دو فرزند کمتر از ۱۰ سال متوفی است، آیا به همه بازماندگان مستمری ماهیانه تعلق می‌گیرد؟
طبق قانون (تعیین تکلیف تأمین اجتماعی اشخاصی که ۱۰ سال و کمتر حق بیمه پرداخت کرده‌اند) مصوب ۱۷/۷/۱۳۹۲، چون متوفی ۹ سال سابقه بیمه پردازی دارد، برای همسر و دو فرزند او مستمری ماهیانه متناسب با سنوات پرداخت حق بیمه برقرار می‌شود اما برای شما که در زمان حیات متوفی تحت تکفل بیمه‌شده بودید، صرفاً مبلغی به‌عنوان (غرامت مقطوع فوت) به نسبت سهام مقرر در ماده (۸۳) قانون تأمین اجتماعی یعنی به میزان 20 درصد به صورت یکجا پرداخت خواهد شد.
پدرم که در یک کارگاه تولید مواد شوینده اشتغال داشت به علت سقوط از بلندی در محیط کارگاه، فوت کرده است. با توجه به اینکه او فقط دو ماه سابقه پرداخت حق بیمه دارد، آیا مادرم و من که ۱۸ سال دارم می‌توانیم از مستمری بازماندگان استفاده کنیم؟
بله. طبق بند «۴» ماده (۸۰) قانون تأمین اجتماعی، چون فوت پدر شما به علت حادثه ناشی کار است، در حوادث ناشی از کار یا بیماری حرفه‌ای که بیمه‌شده بر اثر آن فوت کند، بدون در نظر گرفتن مدت سابقه پرداخت حق بیمه، بازماندگان واجد شرایط، استحقاق دریافت مستمری را خواهند داشت و طبق ماده (۱۱۱) قانون تأمین اجتماعی این مستمری نباید از حداقل دستمزد سال مربوطه کمتر باشد. البته باید بعد از گزارش حادثه توسط کارفرما، حادثه ناشی از کار توسط بازرس فنی شعبه تأمین اجتماعی تأیید شود.
من ۱۷ سال سن دارم و فرزندخوانده یک خانواده هستم و از کودکی در این خانواده بزرگ شده‌ام. پدرم مدیر یک کارخانه بود که من را از کودکی به فرزندی قبول کرد و او با ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه یک هفته قبل فوت کرد. با توجه به اینکه پدر متوفی من یک فرزند حقیقی هم دارد سؤالم این است، غیر از مادر و برادر حقیقی که می‌توانند از مستمری بازماندگان استفاده کنند، آیا فرزندخوانده نیز سهمی از مستمری بازماندگان دارد؟
بله. در اجرای قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست مصوب ۱۰/۷/۱۳۹۲مجلس شورای اسلامی فرزنده‌خوانده نیز در حکم فرزند حقیقی است و از کلیه حقوق و مزایای قانونی بهره‌مند خواهد شد و فرزندخوانده مذکر مانند شرایط فرزند ذکور حقیقی متوفی (تا سن ۱۹ سالگی تمام و بعد از آن در صورت داشتن تحصیلات دانشگاهی) میتواند به نسبت ۲۵ درصد از مستمری استحقاقی بازماندگان استفاده کند. همچنین فرزندخوانده اناث نیز مثل فرزند اناث حقیقی تا زمانی که شوهر نکرده و فاقد شغل است میتواند در ردیف مستمری‌بگیران قرار گیرد.
یک هفته است پدرم با 18 سال سابقه پرداخت حق بیمه فوت کرده است. او در زمان حیات خود 2 سال دیگر نیز در یک مغاز پوشاک فروشی کار می کرد، ولی کارفرما او را بیمه نکرده بود؛ آیا ما برای بهره مندی بیشتر از میزان مستمری بازماندگان، می توانیم در این رابطه به دیوان عدالت اداری شکایت کنیم؟
بنا به اعلام دیوان عدالت اداری طبق رای شماره 563 مورخ 25/8/1395، مادامی‌که بیمه‌شدگان یا وراث بیمه‌شده اصلی (مثل شما) در رابطه با احرازسوابق اشتغال خود یا متوفی، به سازمان تأمین‌اجتماعی مراجعه نکرده و این سازمان گواهی لازم را مبنی عدم امکان احتساب سوابق قبلی صادر نکرده است، موضوع قابل رسیدگی در دیوان نیست . در این رابطه لازم است ورا ث متوفی، قبل از اینکه شکوائیه ای برای دیوان عدالت اداری تنظیم کنند، با مراجعه به شعبه ای که در حوزه عملکرد مغازه پوشاک فروشی است، طبق بخشنامه ادعای سوابق بیمه‌شدگان ، با ارائه اسناد ومدارک مربوط به اشتغال متوفی در پوشاک فروشی اقدام کنند.
پدرم مدت زمان طولانی است که به قصد مسافرت از منزل خارج شده و تاکنون برنگشته و مفقودالاثر است. او تقریباً ۲۲ سال سابقه پرداخت حق بیمه دارد. مادرم و من که ۱۸ سال سن دارم از افراد تبعی پدرم هستیم. با توجه به اینکه احتمال می‌دهم در اثر یک حادثه‌ای فوت کرده، برای برقراری مستمری بازماندگان به تأمین اجتماعی مراجعه کردیم اما شعبه تأمین اجتماعی بدون ارائه گواهی فوت مستمری برقرار نمی‌کند، آیا راه‌حلی برای مشکل ما وجود دارد؟
نظر به اینکه وقوع فوت صرفاً با ارائه گواهی فوت عادی یا فرضی اثبات می‌شود؛ لذا اگر بنا بردرخواست شما، گواهی فوت فرضی پدرتان توسط مراجع قضایی صادر شود، با ارائه آن به سازمان تأمین اجتماعی می‌توانید با رعایت سایر شرایط مربوطه، شما و مادرتان از مستمری بازماندگان استفاده کنید.
مقرری بگیر بیمه بیکاری هستم. شوهرم که بیمه شده تأمین اجتماعی بود اخیراً فوت کرده است. آیا می‌توانم همزمان با دریافت مقرری بیمه بیکاری از مستمری بازماندگان همسرم نیز استفاده کنم؟
پرداخت توأم بیمه بیکاری و مستمری بازماندگان به همسر متوفی بلامانع است، اما در صورت اشتغال مستمری‌بگیران دختر و پسر و والدین، از تاریخ اشتغال به کار آنان، مستمری بازماندگان آنها قطع و در صورت اخراج و وقوع بیکاری با احراز شرایط قانونی پرداخت مقرری بیمه بیکاری برقرار می‌شود.
شوهرم یک هفته قبل فوت کرده است و قبل از فوت ۲۱ سال به طور متوالی سابقه پرداخت حق بیمه دارد. طبق درخواستی که به تأمین اجتماعی داده‌ام قرار است مستمری بازماندگان برای من و دختر ۱۵ ساله‌ام برقرار شود. نحوه محاسبه مستمری بازماندگان به چه صورت است؟
چون بیمه شده قبل از فوت به صورت مرتب و متوالی ۲۱ سال سابقه پرداخت حق بیمه دارد، لذا شرایط ماده (۷۵) قانون تأمین اجتماعی دارا است و نحوه محاسبه مستمری استحقاقی بیمه‌شدگان متوفی که حائز شرایط ماده (۷۵) هستند عبارت است از (سنوات پرداخت حق بیمه ضربدر متوسط دستمزد ماهیانه متوفی تقسیم بر عدد ۳۰)، اگر مستمری طبق فرمول فوق از حداقل دستمزد کارگر عادی در سال فوت کمتر باشد به استناد ماده (۱۱۱) قانون تأمین اجتماعی مستمری استحقاقی به حداقل دستمزد ترمیم داده می‌شود. ضمناً مستمری استحقاقی متوفی طبق فرمول فوق‌الذکر نباید از ۵۰ درصد متوسط دستمزد ماهیانه بیمه شده متوفی کمتر و از ۱۰۰ درصد آن بیشتر باشد. اگر مستمری استحقاقی از ۶۰ درصد متوسط مزد متوفی کمتر باشد، علاوه بر مستمری استحقاقی معادل ۱۰ درصد مستمری استحقاقی، به عنوان کمک اضافه می‌شود. البته به شرطی که مجموع مستمری استحقاقی و کمک ۱۰ درصدی از ۶۰ درصد متوسط دستمزد بیمه شده تجاوز نکرده و از حداقل دستمزد نیز کمتر نباشد. نحوه محاسبه متوسط دستمزد ماهیانه این قبیل از مستمری‌ها عبارت است: (دستمزد مشمول کسر حق بیمه ظرف ۷۲۰ روز قبل از تاریخ فوت یا شروع بیماری منجر به فوت تقسیم بر روزهای کارکرد در مدت ۷۲۰ روز قبل از فوت ضربدر عدد ۳۰).
شوهرم که مستمری‌بگیر کارافتاده کلی بود بعد از ترک منزل مدت هفت ماه است به خانه برنگشته و موضوع را به نیروی انتظامی اطلاع داده‌ایم و طبق بررسی در این مدت مستمری خود را نیز دریافت نکرده است. آیا من که همسر وی هستم می‌توانم مستمری او را دریافت کنم؟
طبق قانون الحاق یک تبصره به ماده (۸۰) قانون تأمین‌اجتماعی، چنانچه مستمری‌بگیر بازنشسته یا کارافتاده کلی حداقل شش ماه متوالی مستمری خود را مطالبه نکند و افراد خانواده او نسبت با طرح ادعای خود مبنی عدم اطلاع از او در محاکم قضایی و یا دادستانی و یا نیروی انتظامی اقدام کرده باشند، در صورت درخواست افراد تبعی واجد شرایط بیمه شده اصلی، شعبه تأمین اجتماعی پس از استعلام از مبادی پرداخت مستمری مبنی بر عدم دریافت مستمری توسط بیمه شده اصلی با اخذ مدارک مربوطه ، مستمری بازنشستگی یا کارافتادگی کلی بیمه شده را به مستمری بازماندگان با اعمال سهام متعلقه تبدیل و در صورت لزوم ضمن رعایت ماده (۱۱۱) قانون تأمین اجتماعی نسبت به پرداخت مستمری بازماندگان صرفاً به صورت موقت اقدام می‌کند و با توجه به عدم صدور گواهی فوت و عدم صدور گواهی انحصار وراثت، افراد تحت تکفل به عنوان بازماندگان واجد شرایط تلقی می‌شوند. لازم به توضیح است که چنانچه بعداً معلوم شود فرد مستمری‌بگیر بازنشسته یا کارافتاده کلی در قید حیات است، با درخواست کتبی او مجداً وضعیت مستمری بازماندگان به حالت اولیه برگشته و بعد از آن کلیه پرداخت‌ها به شخص بازنشسته یا کارافتاده کلی انجام می‌شود.
شوهرم که بیمه‌شده تأمین اجتماعی بود، فوت کرده است. غیر از من و یک فرزند خردسالم، مادر متوفی نیز در زمان حیات بیمه‌شده تحت تکفل او بود. با توجه به اینکه یکی از مدارکی که برای برقراری مستمری لازم است گواهی انحصار وراثت است و چون باید آگهی انحصار وراثت در روزنامه چاپ شود؛ لذا اخذ گواهی انحصار وراثت از مراجع قضایی مدت زمانی طول می‌کشد، آیا سازمان تأمین اجتماعی جهت حل این موضوع دستورالعملی دارد؟ ضمناً میزان سهم مستمری هریک از وراث چقدر است؟
در ارتباط با گواهی انحصار وراثت، سازمان تأمین اجتماعی جهت همراهی با بازماندگان متوفی طبق بخشنامه صادره اعلام کرده مهلت ارائه گواهی انحصار وراثت حداکثر ۹ ماه پس از سپری شدن از تاریخ فوت بیمه‌شده متوفی است. ضمناً سهم مستمری همسر ۵۰ درصد و هرکدام از فرزندان ۲۵ درصد و سهم هر یک از والدین ۲۰ درصد است و میزان سهم هر یک از بازماندگان عبارت است از میزان سهم او ضربدر مبلغ مستمری استحقاقی متوفی تقسیم بر مجموع سهام بازماندگان واجد شرایط. لازم به یادآوری است طبق رأی شماره ۱۳۹ مورخ ۳۰/۳/۱۳۹۰ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری صددرصد مستمری استحقاقی صرف‌نظر از تعداد بازماندگان بین آنها قابل پرداخت است.
زمانی که پدرم فوت کرد، من ۲۰ ساله بودم و چون اشتغال به تحصیل نداشتم فقط مادر و یک خواهرم در ردیف مستمری‌بگیران قرار گرفتند، هم‌اکنون که من وارد دانشگاه شده‌ام آیا می‌توانم با ارائه گواهی تحصیلی در ردیف مستمری بگیران قرار بگیرم و بتوانم از درمان سازمان تأمین اجتماعی نیز استفاده کنم؟
اگر فرزند ذکور بیمه‌شده متوفی که سن او موقع فوت بیمه‌شده بیشتر از ۱۹ سال تمام بوده و به تحصیل اشتغال نداشته اما بعد از فوت پدر اشتغال به تحصیل کند، در این صورت نمی‌تواند از مستمری بازماندگان و درمان تأمین اجتماعی استفاده کند اما اگر فرزند ذکور در زمان فوت بیمه‌شده که بیش از ۱۹ سال داشته اما به علت اشتغال به تحصیل در ردیف مستمری‌بگیران قرار گرفته باشد، چنانچه بعد از مدتی ترک تحصیل کند مستمری قطع می‌شود اما در صورت اشتغال به تحصیل مجدد مستمری مجدداً برقرار می‌شود.
من با یک فرزند همراه با پدر شوهرم مستمری بازماندگان شوهرم را دریافت می‌کنیم، چون اخیراً پدر شوهرم از دریافت مستمری انصراف داده، آیا با انصراف او سهم بقیه بازماندگان افزایش می‌یابد؟
طبق (بند ۳ ماده ۸۰) قانون تأمین اجتماعی و دادنامه شماره ۱۳۹ مورخ ۳۰/۳/۱۳۹۰ دیوان عدالت اداری، اگر یکی از بازماندگان مستمری‌بگیر فوت کند و یا بعداً به هر علت فاقد شرایط استحقاق دریافت مستمری شود در این صورت سهم بقیه مستمری‌بگیران که در ردیف هستند افزایش می‌یابد، اما در صورت عدم پرداخت مستمری به احدی از بازماندگان به علت انصراف از دریافت مستمری، سهم بقیه افراد افزایش نمی‌یابد.
بعد از فوت شوهرم، مستمری بازماندگان دریافت می‌کنم. پدرم نیز که بازنشسته تأمین اجتماعی بود اخیراً فوت کرده است.آیا من می‌توانم همراه با دریافت مستمری خودم، به عنوان بازمانده پدر از مستمری فوت پدرم نیز استفاده کنم؟
خیر. آن دسته از همسران مستمری‌بگیر که از مستمری شوهر خود استفاده می‌کنند، دریافت مستمری از بابت فوت والدین بیمه‌شده خود در مورد آنان قابل اجرا نیست.
شوهرم ۱۰ روز است فوت کرده است. قبلاً بیمه اختیاری بود اما به علت عدم داشتن توان مالی دو سال است حق بیمه پرداخت نکرده، شنیده‌ام اگر بیمه شده متوفی فاقد شرایط ماده (۷۵) قانون تأمین اجتماعی باشد (یعنی در ۱۰ سال آخر حیات خود حداقل سابقه پرداخت حق بیمه یک سال را داشته باشد، مشروط بر اینکه ظرف آخرین سال حیات خود حق بیمه ۹۰ روز کار راپرداخت کرده باشد) مستمری بازماندگان برقرار نمی‌شود؛ اما با بررسی‌ای که داشتیم متوفی قبل از فوت، به صورت کلی ۲۱ سال سابقه پرداخت حق بیمه دارد. اما سابقه ۹۰ روز بالا را ندارد، آیا راه دیگری هست که من با دو فرزند زیر ۱۰ سال بتوانم از مستمری استفاده کنم و اگر مستمری تعلق بگیرد میزان آن چقدر است؟
اگر بیمه شده متوفی فاقد شرایط مندرج در ماده (۷۵) قانون تأمین اجتماعی باشد، به استناد «تبصره ۲ اصلاحیه بند «۳» ماده (۸۰)» قانون تأمین‌اجتماعی، چنانچه بیمه شده به صورت کلی حداقل ۲۰ سال سابقه قبلی پرداخت حق بیمه، قبل از تاریخ فوت را دارا باشد، بازماندگان واجد شرایط می‌توانند از مستمری بازماندگان بهره‌مند شوند. نحوه محاسبه میزان این قبیل مستمری عبارت است از متوسط دستمزد ماهیانه بیمه شده متوفی ضربدر سنوات پرداخت حق بیمه تقسیم بر عدد ۳۰ ؛ البته لازم به یادآوری است چنانچه میزان مستمری استحقاقی طبق فرمول فوق‌الذکر از حداقل دستمزد کمتر باشد، در این حالت طبق ماده (۱۱۱) قانون تأمین اجتماعی مبلغ مستمری متعلقه به حداقل دستمزد مصوب شورایعالی کار در سال فوت متوفی تعمیم داده می‌شود. همچنین نحوه محاسبه متوسط دستمزد ماهیانه برای این قبیل مستمری‌بگیران طبق تبصره ماده (۷۷) قانون تأمین اجتماعی عبارت است از مجموع حقوق و مزایای مشمول کسر حق بیمه ظرف آخرین دو سال پرداخت حق بیمه تقسیم بر عدد ۲۴.
پدر و مادرم که هر دو بیمه شده تأمین اجتماعی بودند و ۱۵ سال سابقه پرداخت حق بیمه داشتند در اثر تصادف فوت کرده‌اند. چون پدرم برای پدربزرگم نیز به تبعیت از خودش دفترچه بیمه تأمین اجتماعی گرفته بود با توجه به اینکه من دانشجو هستم، اولاً آیا برای پدر بزرگم نیز مستمری تعلق می‌گیرد و در این خصوص سهم من چقدر است؟
چون پدربزرگ تحت تکفل پدرتان بود او نیز واجد شرایط دریافت مستمری بازماندگان است. ضمناً سهم هر فرزند متوفی ۲۵ درصد است اما اگر فرزند، هر دو پدر و مادر بیمه شده خود را از دست داده باشد سهم او دوبرابر یعنی ۵۰ درصد خواهد بود و سهم هر یک از والدین (مثل پدربزرگ شما) ۲۰ درصد مستمری استحقاقی است. لازم به یادآوری است در هر حال بازماندگان از ۱۰۰ درصد هرمستمری متعلقه بازماندگان بهره‌مند خواهند شد.
شوهرم که بیمه شده تأمین اجتماعی بود، فوت کرده است. متوفی غیر از من همسر دائم دیگری نیز دارد. من نیز یک پسر و دختر زیر ۱۵ سال دارم، خواستم بدانم آیا به همسر دوم متوفی نیز مستمری تعلق می‌گیرد؟
سهم همسر بیمه شده متوفی ۵۰ درصد مستمری استحقاقی بیمه شده است و اگر متوفی دارای چند همسر دائم باشد، طبق تبصره بند «یک» ماده (۴۸) قانون حمایت از خانواده این سهم ۵۰ درصد به صورت مساوی بین همسران متوفی تقسیم می‌شود. همچنین سهم هر فرزند ۲۵ درصد است.
یکی از نزدیکان ما که بازنشسته تأمین اجتماعی بود، اخیراً فوت کرده است و بازماندگان اصلی وی همسر و یک فرزند پسر هستند. از سوی دیگر، متوفی چند سال قبل و بعد از فوت دخترش، نوه دختری را تحت سرپرستی خود قرار داده بود وتا زمان فوت، تحت تکفل خودش بود؛ با توجه به اینکه نوه متوفی هنوز ازدواج نکرده و شاغل نیست آیا میتواند همانند همسر و پسر متوفی از مستمری بازماندگان پدربزرگ خود استفاده کند؟
درسنوات گذشته نوادگان اناث مشمول دریافت مستمری بازماندگان نبودند؛ اما طبق رأی شماره ۱۵۷ مورخ ۲۴/۱/۱۴۰۰ دیوان عدالت اداری و متعاقب آن بر اساس بخشنامه مورخ ۱۸/۸/۱۴۰۰ سازمان تأمین اجتماعی اگر نوادگان اناث تحت تکفل اجداد خود باشند همانند فرزندان اناث، در صورت نداشتن شوهر و شغل، می‌توانند مانند فرزندان از مستمری بازماندگان متوفی بهره‌مند شوند. ضمناً لازم به یادآوری است که در اجرای قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست، فرزندخوانده نیز در حکم فرزند حقیقی بوده و میتواند از حمایت‌های قانونی سازمان بزرگ تأمین اجتماعی بهره‌مند شود.
سازمان تأمین اجتماعی به عنوان بزرگترین نهاد بیمه‌گر کشور، چه خدماتی به دختران این سرزمین ارائه می‌دهد؟
خدمات سازمان تأمین اجتماعی در این خصوص عبارتند از: ۱- دختر خانم‌هایی که بین ۱۸ تا ۵۰ سال سن داشته باشند، می‌توانند همانند زنان خانه‌دار، در قالب بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد از این نوع بیمه بهره‌مند شوند. البته دختران کمتر از ۱۸ سال نیز با اخذ گواهی رشد از مراجع مربوطه می‌توانند از این نوع بیمه استفاده کنند. همچنین افراد بیشتر از ۵۰ سال سن باید معادل سن اضافی بالاتر از سقف فوق‌الذکر، سابقه قبلی پرداخت حق بیمه داشته باشند. ۲- دختر خانمی که والدین او (پدر یا مادر) بیمه‌شده تأمین اجتماعی هستند، مادامی که ازدواج نکرده و شاغل نیست - و تحت تکفل والدین است - به تبعیت از پدر یا مادرش میتواند از خدمات درمانی تأمین اجتماعی استفاده کند و در صورت فوت والدین، مشمول دریافت مستمری بازماندگان خواهد بود. ۳- دختر بیمه‌شده یا مستمری‌بگیر که به علت ازدواج یا اشتغال در ردیف افراد تحت تکفل قرار نمی‌گیرد و یا بعداً از ردیف خارج می‌شود، در صورت احراز شرایط مجدد (نداشتن شغل و شوهر)، اگر به تبع والدین بیمه‌شده خود، متقاضی استفاده از حمایت‌های تأمین اجتماعی شود از تاریخ تقاضا مشمول حمایت‌های قانونی سازمان تأمین اجتماعی خواهد بود.
به علت فوت شوهرم، مستمری بازماندگان دریافت می کنم. نظرباینکه طبق قانون تأمین اجتماعی همسر مستمری‌بگیر مجاز است بدون قطع شدن پرداخت مستمری، ازدواج مجدد کند، مدت 2 سال است ازدواج مجدد کرده ام اما همسر دوم نیز که بیمه‌شده تأمین اجتماعی است فوت کرده آیا می توانم از مستمری بازماندگان همسر دوم نیز استفاده کنم؟
خیر طبق مقررات، اگر همسر مستمری‌بگیر از طریق همسر دوم نیز مشمول دریافت مستمری بازماندگان قرار گیرد طبق ماده 94 قانون تأمین اجتماعی از دو مستمری متعلقه هرکدام بیشتر باشد به همسر متوفی پرداخت می‌شود به عبارتی فقط یک مستمری بازماندگان قابل پرداخت است.
من و پسرم که دانشجو است، مستمری بازماندگان شوهرم را دریافت می‌کنیم. به علت وقفه تحصیلی فرزندم در رابطه با یک بیماری، ارائه خدمات درمانی تأمین اجتماعی او، از دو ماه پیش تاکنون قطع شده است. با توجه به اینکه ترک تحصیل موقتی وی به علت بیماری است، در این خصوص چه اقداماتی می‌توانیم انجام دهم تا این مشکل او برطرف شود؟
اگر وقفه تحصیلی دانشجوی مستمری‌بگیر طبق مقررات آموزشی وزارت علوم و دانشگاه محل تحصیل به علت بیماری، تغییر رشته، مرخصی تحصیلی و یا خارج از اختیار فرد و یا تعلیق تحصیلی در دوره‌های زمانی متعارف موجه تشخیص داده شود، بعد از ارائه اسناد و مستندات اگر موضوع در کمیته‌های شعبه تأمین اجتماعی و اداره کل استان مربوطه مورد تأیید قرارگیرد، ارائه تعهدات قانونی به او بلامانع خواهد بود؛ لذا شما لازم است مدارک مربوط به بیماری او را به شعبه مربوطه تسلیم کنید تا مورد بررسی قرار گیرد.
فرزندم که بیمه‌شده تأمین اجتماعی بود اخیراً فوت کرده و دارای همسر و یک فرزند پنج ساله است. با توجه به سابقه پرداخت حق بیمه، متوفی واجد شرایط برقراری مستمری بازماندگان است، فکر می‌کنم همسر متوفی از نظر جسمی و روحی روانی آمادگی نگهداری از فرزند را نداشته باشد و لزوماً این کار را من انجام خواهم داد. در این خصوص آیا امکان دارد سازمان تأمین اجتماعی سهم مستمری فرزند متوفی را در وجه من پرداخت کند؟
طبق قانون (حضانت فرزندان صغیر و محجور به مادران) و همچنین (ماده ۴۳ قانون حمایت از خانواده)، حضانت فرزندان صغیر برعهده مادر آنها است، اما چنانچه رد صلاحیت مادر در خصوص حضانت از فرزند خود توسط مراجع قضایی صادر و سرپرستی فرزند متوفی به فرد دیگری سپرده شود، در این صورت سازمان تأمین اجتماعی با اخذ تصویر حکم قضایی مبنی بر رد صلاحیت مادر و اخذ حکم سرپرستی فرد تعیین شده، سهم مستمری فرزند صغیر را به سرپرست تعیین شده توسط دادگاه پرداخت می‌کند؛ لذا با توجه به توضیحات داده شده درخواست شما نیاز به حکم مرجع قضایی دارد.
پدرم که بیمه‌شده تأمین اجتماعی بوده فوت کرده است و در حال حاضر بازماندگان ساکن شهر کرج هستند اما آخرین محل اشتغال و بیمه‌پردازی متوفی در یکی از شهرهای شمال کشور بود. آیا ما جهت درخواست برقراری مستمری بازماندگان باید به آخرین شعبه پرداخت حق بیمه مراجعه کنیم؟
اخیراً سازمان تأمین اجتماعی جهت رعایت حال بازماندگان و جلوگیری از مشکلات مربوط به تردد آنها از محل سکونت به آخرین شعبه پرداخت حق بیمه متوفی، بخشنامه‌ای صادر کرده مبنی بر اینکه بازماندگان می‌توانند درخواست برقراری مستمری را به نزدیکترین شعبه محل سکونت خود ارائه کنند و شعبه دریافت‌کننده درخواست برقراری مستمری، موظف است پس از اخذ مدارک مربوط و ارسال آنها به شعبه مربوطه مراتب را از آخرین شعبه دریافت‌کننده حق بیمه پیگیری کند.همچنین غیر از مراجعه حضوری به شعب تامین اجتماعی ، در خواست برقراری مستمری بازماندگان با اسکن مدارک مربوطه در سامانه خدمات غیر حضوری سازمان تامین اجتماعی به نشانی es.tamin.ir امکان پذیر است.
نظر شما