لطفاً به زبان ساده بگویید بورس کالا چه مزیتی دارد که در حال حاضر بسیار از کالاها و محصولات در آن عرضه میشوند؟
علی بخشنده: بورس یک بازار کاملاً شفاف است که قابلیت رصد معاملات از فرد معاملهکننده و مشخصات آن تا نوع و کیفیت و کمیت محصولات مورد معامله را دارد. چگونه میتوان چنین بازاری را تعطیل و کالاها را به بازاری تاریک و پر از دلالی وارد کرد. این در حالیاست که روند معاملات کالاها در بازار سنتی بهگونهای بوده که در سال گذشته تورم در این بازار بسیار زیاد بود و انتظار میرفت کالاهای بیشتری برای عرضه در بورس کالا پذیرفته شوند.
محمد هویزاوی: از مهمترین مزایای بورس کالا میتوان به مواردی نظیر ساماندهی بازار رقابتی قانونمند، متشکل و تحت نظارت در جهت کشف قیمتهای منصفانه، امکان تأمین مالی در بازه زمانی کوتاه با کمترین هزینه، توسعه بستر معاملات کالاهای استاندارد و کاهش هزینه انجام معاملات اشاره کرد.
نقش بورس کالا در اقتصادهای مختلف چیست؟
محمد هویزاوی: اصولاً در اقتصاد کشورهای توسعهیافته یا در حال توسعه، یکی از ارکان موفقیت و ایجاد شفافیت و رقابتپذیری اقتصاد پیدایش بورس کالا و فعالیت مؤثر آن است. این یعنی سازوکاری که به گواه تاریخ تفاوت قیمت بین اعداد اعلامی تولیدکننده و فروشنده را کاهش میدهد و ضمن کشف قیمت رقابتی محصول، باعث ایجاد تعادل در بازارهای مختلف کالایی میشود. بنابراین وجود چنین بازاری در هر اقتصادی از ضروریات است.
با توجه به تورمی که در اقتصاد وجود دارد، کالاهایی که در بورس کالا عرضه شدند، چقدر از تورم تأثیر پذیرفتهاند؟
علی بخشنده: در یک بررسی از تورم کالاهای مختلف مشاهده شد که کالاهای بورسی کمترین رشد قیمت را داشتهاند. حتی در مورد محصولات پلیمری با تورم منفی مواجه بودیم و در بسیاری از پلیمرها کاهش نرخ داشتیم. یا اگر در مورد برخی کالاهای خارج از بورس ۴۰۰ درصد افزایش قیمت داشتیم، نرخ محصولی مانند سیمان که در بورس کالا عرضه میشود، بهجز مقطعی که یک رشد محدود قیمت داشت، ثابت ماند.
بازارهای سنتی با چه کاستیهایی روبهرو بودند که بورس کالا ایجاد شد؟
محمد هویزاوی: نارسایی بازارهای سنتی شامل نوسانات کاذب و عدم شفافیت در کشف قیمت و همچنین فقدان تضمینهای لازم برای معاملهگران، از مهمترین دلایل راهاندازی بورسهای کالایی در جهان بوده است. در کشور ما اولین گام در جهت فراهم شدن زمینه فعالیت بورس کالا با هدف ایجاد یک بازار رقابتی کارآمد که بتواند به رشد تولید و سرمایهگذاری منجر شود و فرصت دلالبازی و فرار از مالیات را از بین ببرد، برداشته شد.
در حال حاضر حجم عرضه کالا در بورس کالا چه میزان است؟
علی بخشنده: سال گذشته بر اساس آمار شرکت بورس کالا ۱۱۷ میلیون تن کالا در بورس معامله شده است. بر این اساس هیچ توجیهی برای تعطیلی یا متوقف کردن فعالیت تنها بازار شفافی که این میزان کالا در آن دادوستد میشود و کمترین مشکل را میتوان در آن یافت، وجود ندارد.
چرا برای ورود برخی کالاها به بورس کالا مقاومت میشود و ریشه این مسائل در چه چیزی نهفته است؟
علی بخشنده: در ابتدا باید این سوال را مطرح کرد که راهحل جایگزینی که افراد برای کنار گذاشتن بورس کالا مطرح میکنند، چیست؟ در عرضه سیمان به بورس کالا هم شاهد این مخالفتها بودیم که اعتقاد داشتند امکان عرضه سیمان در بورس وجود ندارد، اما اکنون شاهد عرضه منظم سیمان در بورس کالا هستیم و این عرضه منظم باعث رونق در بازار و صنعت سیمان شده است. شاید در ابتدای ورود هر کالای جدیدی به بورس کالا، موانعی بر سر راه وجود داشته باشد، اما تجربه نشان داده که به مرور روند معاملات به بهترین شکل انجام شده و در محصولی مانند سیمان نیز با رشد و استمرار عرضهها، معاملات با یک روند مناسب و به نفع تولیدکننده و مصرفکننده ادامه پیدا کرده است.
عرضه خودرو در بورس کالا چگونه است؟
علی بخشنده: در ابتدا باید به این نکته مهم توجه کرد که اگر عرضه در بورس کالا متناسب با عرضه و تقاضا در بازار صورت گیرد، کشف نرخ به درستی انجام میپذیرد و خودروسازان میتوانند به سود مدنظر دست پیدا کنند. همچنین این موضوع باید مدنظر باشد که در صورت عرضه خودرو در بورس درآمد دلالان مابین مصرفکننده و تولیدکننده تقسیم خواهد شد. حال در چنین شرایطی این امیدواری وجود دارد که معاملات خودرو به بورس کالا بازگردد.
تعطیلی (احتمالی) بورس کالا چه پیامدهایی میتواند به دنبال داشته باشد؟
محمد هویزاوی: در وهله اول باید گفت این خبر شایعهای بیش نبود که توسط سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان متولی و نهاد ناظر بازار سرمایه بلافاصله رد شد. از سوی دیگر تعطیلی این بازار اثر بسیار بدی بر مسئله سرمایهگذاری و نفس این کار در کشور میگذارد و نهادهای سرمایهگذاری و تولیدکنندگانی که کالاهای خود را در بورس کالا عرضه میکردند را به محاق میبرد. همچنین خریدارانی که نیاز خود را از دومین بورس کشور تأمین میکردند، از این به بعد باید به نوعی در فضایی غیرشفاف که واسطهگری و دلالی بر آن حاکم است، نیاز خود را برطرف کنند. این امر بهشدت به ضرر بخش تولید و صنعت کشور است، بنابراین چنین مسئلهای از اساس درست نیست و نباید به آن
توجه کرد.
در حالی که در هفتههای گذشته حرف و حدیثها پیرامون کنار گذاشتن بورس کالا در اقتصاد کشور به بحثی داغ بین فعالان اقتصادی و همچنین کارشناسان بازار سرمایه تبدیل شده بود، بسیاری از اهالی فن، برچیدن مهمترین بازار کالایی کشور را به نوعی بازگشت به عقب دانستند و خواستار جلوگیری از انجام چنین عملی شدند. همچنین سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان متولی بازار سرمایه در کشور به صورت قاطع چنین موضوعی را از اساس تکذیب کرد. حال در این رابطه «علی بخشنده» و «محمد هویزاوی» دو تن از کارشناسان بازار سرمایه با شرکت در میزگرد «آتیهنو» پیرامون همین موضوع به بحث و تبادل نظر پرداختند و بر این نکته تأکید کردند که در حال حاضر بورس کالا باعث ایجاد شفافیت در معاملات شده و حذف این مکانیسم از بازار کالایی کشور، باعث بازگشت فضای دلالی و سوداگری در بازارهایی میشود که کالاهای آن در بورس کالا عرضه شده است.
نظر شما