به گزارش آتیه آنلاین، هجدهم خرداد ماه سال جاری، میرهاشم موسوی، مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی در سفر به استان کهگیلویه و بویراحمد، از پرداخت بزرگ‌ترین بدهی تاریخی تأمین اجتماعی خبر داد. او گفت: سازمان تامین اجتماعی از سال ۹۴ تا پایان سال ۱۴۰۰ مبلغ ۱۰۶ هزار میلیارد تومان بدهی که به سبب کسری نقدینگی دولت‌های قبل برای انجام تعهدات خود از بانک صورت گرفته بود را پرداخت کرد و در واقع بزرگترین بدهی تاریخ این سازمان با اقدامات خوب دولت سیزدهم تسویه شد».

به گفته‌ او با «اقدامات خوب دولت سیزدهم» بخش بزرگی از بدهی سازمان به نظام بانکی پرداخت شده است، دولت دیون خود به سازمان را یا تهاتر کرده یا با واگذاری سهام پرداخته و سازمان توانسته بدهکاری خود به بانک‌ها را تسویه کند.

دولت همواره به تأمین اجتماعی به عنوان بزرگ‌ترین سازمان بیمه‌گر کشور، بدهکار است و این بدهکاری بابت سه درصد حق بیمه‌ی سهم دولت برای بیمه شدگان عادی و سهم بیمه کارفرمایی برای بیمه شدگان خاص است. اما نحوه بازپرداخت این بدهی‌ها در دولت‌های مختلف با فراز و نشیب‌های بسیار همراه بوده است.

میزان پرداخت مطالبات سازمان در دولت سیزدهم

در سال‌های اخیر به نظر می‌رسد نظام پرداخت دیون دولت تا حدودی منظم شده و هر سال در قوانین بودجه سنواتی، اعتبار قابل توجهی برای پرداخت بخشی از بدهی تاریخی دولت به سازمان در نظر گرفته می‌شود. پرداخت این اعتبار بیشتر در قالب سهام شرکت‌ها و موسساتی است که در اختیار دولت است.

در آخرین روزهای دی‌ماه ۱۴۰۱، واگذاری ۹۰ هزار میلیارد تومان از سهام دولت در پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند به سازمان تأمین اجتماعی در راستای رد دیون دولت به این سازمان در جلسه شورایعالی هماهنگی اقتصادی قوا تصویب شد. پرداخت ۹۰ هزار میلیارد تومان به سازمان در قالب سهام پرسود پالایشگاه شازند، یک اتفاق بسیار مثبت در سال ۱۴۰۱ بود.

گرچه در همان زمان، معاون اقتصادی و سرمایه‌گذاری تأمین‌اجتماعی از تمایل مدیران سازمان برای دریافت سهام «شرکت‌های بورسی» که قابلیت تقسیم سود و سوددهی بالاتری دارند خبر داد و گفت: «سازمان به دنبال جذب سهام هلدینگ خلیج فارس با توجه به سهم ۱۷ درصدی دولت یا ۱۷ درصد از سهم فولاد مبارکه و یا ۱۲ درصد سهم شرکت ملی صنایع مس ایران است» اما در هرحال، دریافت سهام پالایشگاه شازند که اگرچه غیربورسی اما سودآور است، بهتر از تسویه بدهی با سهام شرکت‌های غیرسودده و غالباً ورشکسته‌ای است که در سنوات قبل‌تر در قالب رد دیون به تأمین اجتماعی واگذار شده است.

در قانون بودجه ۱۴۰۲ نیز، پرداخت ۷۰ هزار میلیارد تومان از بدهی دولت به سازمان تامین اجتماعی پیش بینی شده است؛ دهم اسفند ۱۴۰۱، بعد از تلاش بسیار سازمان تامین اجتماعی و فعالان صنفی بیمه شدگان، نمایندگان مجلس با اصلاح لایحه بودجه پیشنهادی، دولت را موظف کردند در سال ۱۴۰۲ حداقل ۷۰ هزار میلیارد تومان از بدهی‌های خود به سازمان تأمین اجتماعی را با روش‌هایی از جمله تهاتر، واگذاری سهام، مجوز فروش نفت خام یا تضمین اصل سود اوراق پرداخت کند.

در اسفند ماه ۱۴۰۱، نمایندگان بیمه‌شدگان از تخصیص ۷۰ هزار میلیارد تومان اعتبار اختصاصی برای رد دیون دولت به سازمان تامین اجتماعی که فقط به این بیمه‌گر تعلق دارد و برای آن شریک بیمه‌ای نتراشیده‌اند، ابراز خوشنودی کردند و این تخصیص اعتبار را یک گام رو به جلو در مسیرِ تسویه‌ی دیون تاریخی دولت به تامین اجتماعی دانستند.

دولت سیزدهم در زمینه رد دیون بهتر از دولت‌های قبل

اما در کل عملکرد دولت سیزدهم در زمینه پرداخت بدهی‌های انباشته به تامین اجتماعی را چطور می‌توان ارزیابی کرد؛ علی دهقان کیا (رئیس کانون کارگران بازنشسته شهر تهران) در پاسخ به این سوال به آتیه آنلاین گفت: دولت سیزدهم در زمینه‌ رد دیون خود به سازمان تامین اجتماعی به نسبت دولت‌های قبل، نسبتاً بهتر عمل کرده است. این بهبود نسبی، هم از نظر کیفیت پرداخت و هم از لحاظ کمیت پرداخت‌ها قابل توجه است.

او ادامه داد: دولت سیزدهم از زمان روی کار آمدن، حدود ۲۰۰ هزار میلیارد تومان از بدهی تاریخی خود به سازمان تامین اجتماعی را پرداخت کرده است. این رقم گرچه در قیاس با مطالبه‌ی بیش از ۴۰۰ هزار میلیارد تومانی سازمان از دولت که در طول دهه‌های قبل شکل گرفته، مکفی نیست اما رقم قابل توجهی است و توانسته برای تامین اجتماعی کارگشایی کند.

دهقان‌کیا نحوه‌ پرداخت بدهی‌ها را مناسب‌تر از قبل دانست و گفت: در دولت سیزدهم مانند دولت‌های قبل، سهام شرکت‌های ورشکسته و غیرسودده را به جای رد دیون به تامین اجتماعی ندادند. پرداخت‌ها یا به شیوه‌ تهاتر بدهی‌ها بوده که بار بزرگی از دوش سازمان برداشته یا سهام شرکت‌های سودده مانند سهام پالایشگاه نفت شازند را به تامین اجتماعی واگذار کرده اند.

به گفته وی، مدیران دولت با کانون بازنشستگان تامین اجتماعی در زمینه‌ی نحوه پرداخت بدهی‌ها همکاری قابل توجهی داشتند و پذیرفتند شرکت‌های غیربورسی و زیان ده را به سازمان واگذار نکنند.

رئیس کانون کارگران بازنشسته تهران، توافق بر سر قیمت‌گذاری سهام را یک گام مثبت دیگر ارزیابی کرد و افزود: طی صحبت‌هایی که با مدیران دولت داشتیم، قرار شد در زمینه‌ قیمت‌گذاری سهام شرکت‌های واگذاری نیز تجدیدنظر شود؛ در دولت‌های قبل، در موارد بسیاری سهام شرکت‌های واگذار شده به دو برابر قیمت واقعی نرخگذاری می‌شد.

او با بیان اینکه دولت تلاش دارد مشکلات سازمان و بیمه شدگان آن را حل کند، اما انباشت معضلات از دولت‌های قبل، یک مانع جدی است، اضافه کرد: پیشنهاد ما به دولت، پرداخت مرتب و ماهانه بدهی جاری است؛ دولت هر ماه چیزی بیش از ۴ هزار میلیارد تومان بدهی جاری به سازمان دارد که اگر این بدهی به موقع و سر وقت خود پرداخت شود، موجب انباشت دیون دولت نمی‌شود.

در هر حال، همانطور که علی دهقان‌کیا می‌گوید عملکرد دولت سیزدهم در مقایسه با دولت‌های قبل، بیشتر نمره قبولی می‌آورد اما تنها راه جلوگیری از انباشت مطالبات سازمان، تخصیص اعتبار مرتب و ماهانه از خزانه دولت برای پرداخت دیون ماهانه به بیمه‌گرها است. دولت اگر سهم لازم الپرداخت خود به سازمان را هر ماه تمام و کمال ادا کند، بدهی از یک ماه به ماه بعد و از امسال به سال آینده نمی‌افتد و با معضل «انباشت بدهی دولت به تأمین اجتماعی» مواجه نمی‌شویم.