به گزارش خبرنگار آتیه آنلاین، طبق آمارها بیش از ۴۰ درصد جمعیت جهان از اقتصاد دریا امرار معاش می‌کنند و بسیاری از کشورها سهم بالایی از حوزه اقتصاد آبی و دریا را به خود اختصاص داده‌اند. به اذعان کارشناسان، توسعه اقتصاد دریا و مشاغل دریایی علاوه بر صادرات و ارزآوری برای کشور، در تامین معاش، اشتغال و کسب درآمد فعالان حوزه بحری موثر است.

آمارها نشان می‌دهد سهم دریا از تولید ناخالص داخلی در کشورهای اتحادیه اروپا ۵۰ درصد است، این در حالی است که ایران با داشتن حدود ۶۰۰۰ کیلومتر نوار ساحلی که ۴۰ درصد مرزهای کشور را تشکیل می‌دهد، تنها ۲ درصد از اقتصاد دریامحور جهان سهم دارد.

به‌دلیل جایگاه ویژه صنعت حمل و نقل دریایی در اقتصاد جهانی از جمله ارزان بودن، امکان حمل با حجم و وزن زیاد، امنیت بالا، دوستدار محیط زیست و منطبق بر اهداف سازمان جهانی توسعه، سهم حمل و نقل دریایی از کل صنعت حمل و نقل جهانی ۸۵ درصد است. به همین دلیل و در راستای کاهش اثرات تحریم‌ها بر اقتصاد ایران، مجموعه تأمین اجتماعی نیز گام‌هایی در مسیر توسعه حمل و نقل دریایی و ارائه خدمات به این صنعت برداشته‌ است.

کل ناوگان دریایی جمهوری اسلامی ایران بر اساس گزارش سال ۲۰۲۱ کنفرانس تجارت جهانی سازمان ملل متحد (UNCTAD) با مجموع ۱۹/۳ میلیون تن و ۲۵۴ شناور در رتبه ۲۲ جهانی قرار گرفته بود. نیاز تعمیر و نگهداری این تعداد شناور گویای جایگاه صنعت عظیم تعمیر و نگهداری کشتی و به تبع آن جایگاه استراتژیک شرکت تعمیرات کشتی در ایران است. با توجه به اهمیت این موضوع و بازار بزرگی که در این حوزه وجود دارد، سرمایه‌گذاری در زمینه تعمیرات کشتی، می‌تواند در اشتغال‌زایی برای مردم جنوب ایران بسیار موثر باشد.

ایجاد هزار شغل مستقیم در مرکز تعمیرات کشتی

مسئولان شرکت پرشیا هرمز که یکی از شرکت‌های فعال در حوزه تعمیر کشتی است، به‌عنوان یکی از شرکت‌های وابسته به کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران-، ایجاد چنین مرکزی را نیازمند سرمایه‌گذاری‌های هنگفت می‌دانند. آنها بر این باورند که مرکزی نظیر پرشیا هرمز، به همان اندازه که برای صنعت کشتیرانی مهم است، برای مردم محلی هم دارای اهمیت است زیرا چنین مراکزی اشتغال گسترده برای ساکنان بومی هر منطقه ایجاد می‌کنند.

به گفته حاجی زاده، مدیرعامل شرکت تعمیرات کشتی پرشیاهرمز؛ در یارد این شرکت که سه خط پارکینگ ۲۰۰ متری برای کشتی اقیانوس‌پیما و ۶ کشتی ۱۰۰ متری دارد، حدود ۷۰۰ شغل با احتساب نیروهای پیمانکاری به‌صورت مستقیم ایجاد شده است که با در نظر گرفتن تامین کنندگان غیرمستقیم بالغ بر ۱۰۰۰ نفر برآورد می‌شوند.

‌مدیرعامل شرکت تعمیرات کشتی پرشیاهرمز به آتیه آنلاین می‌گوید: پیمانکاران زیادی با این مجموعه همکاری می‌کنند و نیازهای تامین قطعات کشتی‌ها (به جز قطعات خیلی خاص الکترونیکی) هم تماما توسط شرکت‌های داخلی تامین می‌شود.

او یادآور می‌شود: از آنجا که کشتی‌های ایرانی در آب‌های بین‌المللی تردد می‌کنند، در هر بندرگاه توسط بازرسان بین‌المللی مورد بررسی قرار می‌گیرند. نحوه عملکرد و تعمیر کشتی، در هر بندری که پهلو بگیرد مورد بازرسی قرار خواهد گرفت. تاکنون هیچ ایرادی به کشتی‌های ایرانی وارد نبوده است و این نشان می‌دهد که ما توانسته‌ایم نیازهای کشور را به خوبی پوشش دهیم و عملکردمان درست بوده است.

مدیرعامل شرکت تعمیرات کشتی پرشیاهرمز در جمع خبرنگاران بیان می‌کند: در برنامه توسعه ۵ ساله که از سال ۱۴۰۲ شروع و تا سال ۱۴۰۶ تکمیل خواهد شد، این شرکت در سه بخش نیروی انسانی، توسعه زیرساخت و خرید تجهیزات و ماشین آلات در راستای افزایش ظرفیت و ارتقای سطح کیفیت در افق زمانی ۵ ساله برنامه‌ریزی کرده است. ‌

شرایط طاقت‌فرسای کار در ساحل

شرایط کار در یک مرکز تعمیر کشتی چندان راحت نیست. کشتی‌هایی که بر اساس الزامات بین‌المللی باید بسیاری از استانداردها را رعایت کنند، در یارد حاشیه خلیج فارس، تعمیر می‌شوند تا مجوز تردد در آبهای آزاد را کسب کنند. در گرمای شرجی جنوب، کارگران فنی داخل مخازن نشتی‌دار داخل کشتی‌ها که گاهی از ارتفاع قد یک انسان هم کوتاه‌تر است، جوشکاری می‌کنند تا مانع از نشتی مواد نفتی داخل دریا شوند. در حالی که دمای این مخازن، چندین درجه از دمای ۴۵ درجه‌ای محیط در فصل تابستان بیشتر است، کار برای کارگران بسیار دشوار می‌شود. به همین خاطر، گاهی فرآیند جوشکاری بیش از ۱۵ دقیقه طول نمی‌کشد و افراد برای نفس تازه کردن، به فضای بیرون مخزن کشتی می‌آیند تا در جریان کار از هوش نروند.

این فقط بخش کوچکی از کار تعمیر و تجهیز کشتی‌های باری است که نبض اقتصاد ایران را به حرکت در می‌آورد. سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) به منظور کاهش اثرات مضر بر محیط زیست دریایی که از طریق جابه‌جایی میکروارگانیسم‌های آبی از منطقه‌ای به منطقه دیگر - که از طریق عملیات تغییر آب توازن کشتی‌ها انجام می‌شود-، کنوانسیونی را به منظور کنترل و مدیریت آب توازن کشتی‌ها تصویب کرده است. بر اساس الزامات این کنوانسیون، از نیمه دوم سال ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۴ باید تمام کشتی‌ها مجهز به دستگاه پردازش آب توازن در آبراهه‌های داخلی و بین‌المللی شوند.

آن‌طور که مدیرعامل شرکت تعمیرات کشتی پرشیاهرمز می‌گوید: شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، رعایت دقیق کنوانسیون‌های بین‌المللی و ملی دریایی را همواره مدنظر قرار داده و به نحو شایسته‌ای به مفاد آن عمل کرده است. بر این اساس، سیستم تصفیه و مدیریت آب توازن (BWTS) برای حذف میکروارگانیسم‌های مضری است که هنگام آبگیری مخازن تعادل، وارد کشتی‌ها می‌شوند، این سیستم در ایران طراحی شده است تا هنگام تنظیم تعادل کشتی در حالت بارگیری که به اجبار توسط تخلیه این آب صورت می‌پذیرد، ورود این آب به محیط جدید، اثرات مخربی ایجاد نکند.

به گفته حاجی زاده، تا پایان امسال، هفت فروند از شناورهای ناوگان کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، مجهز به سیستم آب توازن خواهند شد. عملیات نصب این سیستم برای شناور شیبا از شناورهای گروه کشتیرانی متعلق به شرکت حمل کانتینری حافظ دریا، برای اولین بار در کشور انجام شده و اکنون در مرحله راه‌اندازی است.

حاجی زاده ادامه می‌دهد: همچنین در نظر است نصب دستگاه بر روی حداقل ۱۲ فروند از شناورهای ناوگان کشتیرانی ج. ا.ایران نیز در سال ۱۴۰۲ در پرشیا هرمز انجام می‌شود.

سند بلاست کشتی‌ها برای حفظ محیط زیست

آب توازن کشتی‌ها تنها محل انتقال میکروانگانیزم‌ها در اکوسیستم‌های آبی نیست. گاهی آبزیان به بدنه کشتی‌ها می‌چسبند و در آبراهه‌ها جابه‌جا می‌شوند. گاهی هم خوردگی در بدنه و رنگ کشتی، زمینه آزادسازی این ترکیبات در آب‌های آزاد را فراهم کرده و باعث می‌شود که اکوسیستم دریا آلوده شود.

برای جلوگیری از این اثرات مخرب هم کنوانسیون‌های بین‌المللی راهکارهایی را ارائه داده‌اند. بر اساس این راهکارها، عموما در سایت‌های تعمیرات دریایی کارگران با کمک سند بلاست، رنگ بدنه کشتی‌ها را حذف کرده و رنگ‌آمیزی جدید انجام می‌دهند. این فرآیند علاوه بر اینکه به نیروی کار زیادی نیاز دارد، به راحتی در دمای جنوب قابل اجرا نیست. ذرات ریز شن در فرآیند سند بلاست که وظیفه رنگ‌زدایی را به عهده دارند، تنفس در هوای شرجی جنوب را برای کارگران بسیار سخت می‌کند. این فعالیت در یارد پرشیا هرمز انجام می‌شود و خدمات این مجموعه به کشتی‌های داخلی سبب شده است که صاحبان کشتی‌ها بتوانند استانداردهای محیط زیستی را اجرا کرده و با کمک توان داخلی، در آبهای بین‌المللی حضور یابند.

انجام ۱۳ تعمیر ادواری در سال جاری

بر اساس آمارهای ارائه شده، سایت تعمیر کشتی بندرعباس تا کنون ۴۰ مورد تعمیرات ادواری انجام داده است. در ۶ ماهه اول سال ۱۴۰۱ تعداد کل تعمیرات ادواری انجام شده در این مرکز ۱۳ مورد بوده است. ‌

به گفته مدیرعامل پرشیاهرمز، ‌در ۱۰ ماهه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته تعداد ۳۱ فروند شناور تعمیر شده که ۳ فروند نسبت به سال قبل بیشتر بوده است. ضمن اینکه میزان تعمیرات انجام شده معادل ۶ میلیون‌دلار صرفه جویی ارزی برای کشور به همراه داشته که تا پایان سال این رقم به ۹ میلیون دلار خواهد رسید.

حال اگر اعتبارات کافی برای توسعه چنین مرکزی فراهم شود، نه تنها صرفه‌جویی بیشتری انجام می‌شود، بلکه اشتغال بیشتری برای مردم جنوب کشور فراهم می‌شود زیرا شرکت‌های ایرانی می‌توانند به کشتی‌های عبوری از تنگه هرمز که تعداد آنها بر اساس آمار اعلام شده از سوی سازمان بنادر و دریانوردی سالانه حدود ۵۰ هزار کشتی اقیانوس‌پیما برآورد می‌شود، خدمات ارائه دهند.