نرگس اکبرپور روشن در گفت‌وگو با آتیه آنلاین افزود: منطق بیمه‌های اجتماعی برپایه اشتغال بنا شده است، بنابراین در راستای گسترش پوشش بیمه‌ای جامعه، ابتدا پوشش کامل شاغلان باید مورد توجه قرار گیرد. در این صورت افراد تبعی افراد شاغل دارای بیمه نیز از مزایای این پوشش بهره‌مند خواهند شد.

وی ادامه داد: یکی از چالش‌های اساسی در مسیر گسترش چتر بیمه‌های اجتماعی برای تمامی گروه‌های شاغل، در ارتباط با مشاغل بدون رابطه مزدبگیری است، زیرا جمعیت ۳۰ درصدی شاغلان فاقد پوشش بیمه‌ای از این دسته محسوب می‌شوند.

اکبرپور همچنین بیان کرد: با توجه به پوشش بیمه‌ای بیش از ۹۰ درصد شاغلان مزدبگیر، این رقم درباره شاغلان غیرمزدی نزدیک به ۵۰ درصد است. یعنی در صورت حداکثری شدن پوشش بیمه‌های اجتماعی برای افراد شاغل، باید برای پوشش این گروه‌ها فکر اساسی کرد.

تأمین اجتماعی قابلیت پوشش بیمه‌ای شاغلان غیرمزدی را دارد

این استاد دانشگاه بیان کرد: البته سازمان تأمین اجتماعی، همراه با صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر، با دارا بودن این قابلیت، امکان پوشش بیمه‌ای شاغلان غیرمزدی در قبال پرداخت حق‌بیمه، به‌ صورت اختیاری را دارند.

وی در ادامه گفت: در این راستا، طرح‌های مربوط به بیمه‌های خاص شامل بافندگان، رانندگان، کارگران ساختمانی، باربران، خادمان مساجد و کارفرمایان صنفی و حرف و مشاغل آزاد و بیمه‌های توافقی از طرف تأمین اجتماعی طراحی و اجرا شده‌اند.

اکبرپور اضافه کرد: با توجه ‌به عدم آینده‌نگری برخی شاغلان، نبود ‌تسلط کافی به قوانین و دستورالعمل‌های بیمه‌ای و همچنین مزایای بیمه‌شدن و متفاوت‌بودن ماهیت و نوع مشاغل غیرمزدی، همچنان تعدادی از شاغلان بدون کارفرما، تحت پوشش بیمه‌های اجتماعی قرار ندارند.

امکان رفع خلاء بیمه مشاغل غیرمزدی توسط تأمین اجتماعی

اکبرپور روشن افزود: یکی از رویکردهای سازمان تأمین اجتماعی برای رفع خلاء بیمه‌ای مشاغل غیرمزدی، استفاده از ظرفیت بیمه‌های توافقی است که از طریق ساماندهی گروه‌های مشاغل با مشارکت نهادها به ساده‌سازی روند شناسایی و بیمه افراد کمک می‌کند.

وی گفت: بیشتر از ۶۵ درصد پوشش سازمان تأمین اجتماعی مربوط به بیمه‌های اجباری و مشاغل مزدبگیری است که بر اساس بند الف مادۀ ۴ قانون تأمین اجتماعی با پرداخت حق‌بیمه توسط کارفرما بیمه می‌شوند.

اکبرپور در ادامه اضافه کرد: در این نوع پوشش، بیمه‌شدگان بدون اینکه رابطۀ مزدبگیری با کارفرما داشته باشند، بر اساس توافق سازمان با دیگر سازمان‌ها، تحت پوشش مقررات تامین اجتماعی قرار می‌گیرند.

عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی بیان کرد: در این رویکرد، متقاضیان از سوی دستگاه‌ها به تأمین اجتماعی معرفی می‌شوند و مسئولیت شناسایی و معرفی متقاضیان واجد شرایط با این نهادهای مرتبط خواهد بود.

وی ادامه داد: تاکنون ۳۲ گروه از گروه‌های اجتماعی از این طریق تحت پوشش قرار گرفته‌اند و بیش از ۱۵۰هزار نفر از بیمه‌شدگان سازمان را افراد این گروه‌ها تشکیل داده‌اند.

پایداری تأمین اجتماعی با رشد بیمه‌های توافقی

وی گفت: تأکید بر بیمه‌های توافقی ضمن اثرگذاری در افزایش پوشش بیمه‌ای و به‌روز پیامدهای مثبت برای تأمین اجتماعی، از طریق افزایش تعداد بیمه‌شدگان به پایداری مالی و جمعیتی سازمان کمک خواهد کرد. بنابراین بیمه‌های توافقی به عنوان یکی از طرح‌های پایداری اجتماعی کشور و پایداری مالی تأمین اجتماعی را نیز به همراه خواهد داشت.

این استاد دانشگاه بیان کرد: توجه به تفاوت عمده مشاغل غیرمزدی و امکان تعیین دامنه‌های متفاوت دستمزد برای هریک از گروه‌های شغلی از جمله مزیت‌های این روش بیمه‌ای محسوب می‌شود.

ارتباط سطوح درآمدی و بیمه درنظر گرفته شود

اکبرپور روشن ادامه داد: دستمزد اقشار مختلف شاغل در گروه‌های کاری از یکدیگر متفاوت است. در نظر نگرفتن این تفاوت‌ها در سطوح درآمد، ضمن داشتن پیامدهای نامطلوب برای بیمه‌شده در زمان مستمری‌بگیری، نقش بازتوزیعی بیمه‌های اجتماعی را خدشه‌دار می‌کند.

وی اضافه کرد: سهولت در شناسایی متقاضیان واجد شرایط و ساماندهی آن‌ها از طریق یک سازمان طرف حساب با تأمین اجتماعی از دیگر مزیت‌های این گونه پوشش بیمه‌ای است.

این استاد دانشگاه گفت: امید می‌رود سازمان تأمین اجتماعی با استفاده از بیمه‌های توافقی بتواند ضمن افزایش پوشش بیمه‌ای شاغلان، تفاوت مشاغل غیرمزدی را به نحو بهتری شناسایی و جذابیت بیمه را برای گروه‌های مختلف درآمدی تأمین کند.