به گزارش خبرنگار آتیه آنلاین، آنچه این روزها بر آن تمرکز شده و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز به دنبال عملیاتی کردن آن است، استقرار نظام کالابرگ الکترونیک است. کارشناسان بر این باورند کالابرگ در کوتاه‌مدت می‌تواند فشار وارده بر سفره‌های مردم را کاهش دهد و هدف دولت را محقق سازد اما برای بلندمدت باید طرحی نو درانداخت.

جنگ اقتصادی که این روزها ایران نیز درگیر آن شده، شرایط زندگی را برای برخی اقشار کم‌درآمد و ضعیف جامعه سخت کرده است. تورم اقلام خوراکی، سفره‌ها را تحت تأثیر قرار داده و برای دولتی که «توسعه پیشرفت اقتصادی همراه با عدالت» را سرلوحه کار خود قرار داده، دستیابی به این هدف از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. حال با توجه به شرایطی که درگیر آن هستیم، قوه مجریه با چه سازوکاری می‌تواند عدالت اقتصادی را رعایت کرده و جلوی کوچکتر شدن سفره‌های مردم را بگیرد؟

نسخه دولت

راهکاری که این روزها دولت بر آن متمرکز شده، توزیع کالابرگ الکترونیک بین دهک‌های مختلف آسیب‌پذیر است. آن‌طور که وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در حاشیه جلسه هیأت دولت اعلام ‌کرد «اجرای آزمایشی کالابرگ الکترونیک در کشور آغاز شده است.»

به گفته صولت مرتضوی، کالابرگ الکترونیک موضوعی اختیاری است و در حال حاضر این گزینه جای یارانه نقدی را نخواهد گرفت. دولت ۱۱ قلم کالا را در قالب کالابرگ الکترونیک توزیع خواهد کرد. برای اجرایی شدن این تصمیم، شبکه ملی پشتیبانی طراحی می‌شود به نحوی که همه یارانه‌بگیران امکان خرید از این شبکه را خواهند داشت. اگر مشمولان یارانه نقدی از امکانات کالابرگ استفاده نکنند، پس از بررسی اطلاعات این شبکه، یارانه نقدی به حساب‌شان واریز خواهد شد.

مزیت بزرگ

شواهد و قرائن نشان می‌دهد دولت در رابطه با کالابرگ الکترونیک هنوز به جمع‌بندی نهایی نرسیده؛ کمااینکه وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز در حاشیه جلسه هیأت دولت به این نکته نیز اشاره می‌کند. در چنین شرایطی نظر کارشناسان درباره توزیع کالابرگ الکترونیک چیست؟

حسین محمودی‌اصل کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با آتیه‌نو تعادل در قیمت، بهبود فروش شرکت‌ها و تأمین کالری مورد نیاز جامعه را از ویژگی‌های مثبت کالابرگ الکترونیک می‌داند.

به گفته او، به علت طولانی شدن روند حذف ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی در قیمت کالاهای اساسی تورم ایجاد شده و قدرت خرید مردم پایین آمده است. در چنین شرایطی توزیع کالابرگ باعث می‌شود قیمت کالا در زمان رسیدن به دست مردم متعادل‌تر شود و این مسأله روی فروش بهتر محصولات نیز اثرگذار خواهد بود.

این کارشناس اقتصادی بر این باور است توزیع کالابرگ سبب می‌شود مردم تا حدی کالری مورد نیاز خود را با قیمت مناسب خریداری کنند و نقص حاصل از فراموش شدن رعایت سقف کالری مورد نیاز بدن که در بحث یارانه نقدی مشاهده می‌شد، برطرف شود.

به اعتقاد او، اگر افراد کالری مورد نیاز خود را دریافت نکنند، زودتر مریض شده و در نتیجه هزینه‌های درمان نیز به کشور تحمیل خواهد شد؛ بنابراین کالابرگ مدیریت تغذیه جامعه را نیز برعهده خواهد داشت.

نقطه ضعف کالابرگ

هادی حق‌شناس دیگر کارشناس اقتصادی نظراتی در نقطه مقابل محمودی‌اصل دارد. او در گفتگو با آتیه‌نو، کالابرگ را یادآور کوپن و ایام جنگ دانسته و آن را ابزاری می‌داند که در شرایط عادی اقتصادی از آن استفاده نمی‌شود.

او می‌گوید: مزیت استفاده از کالابرگ آن است که دهک‌های کم‌درآمد بخشی از نیاز خود را تأمین می‌کنند اما مردم نباید برای دریافت کالا در صف بمانند و نیاز است که کرامت انسانی آنها حفظ شود. ضمن آنکه بهتر بود وجه نقد در اختیار افراد قرار می‌گرفت تا آنها حق انتخاب داشته باشند؛ زیرا ممکن است یک خانوار تمایلی به مصرف برخی اقلام مثل برنج، مرغ و غیره نداشته باشند و بخواهند کالای جایگزین خریداری کنند.

به اعتقاد حق‌شناس، مردم کالابرگ را برای خرید اقلام حداقلی مورد نیاز در زندگی مصرف می‌کنند، بنابراین توزیع کالابرگ برای اقشار کم‌درآمد اثرگذار است، اما این اثر مثبت در درازمدت از بین خواهد رفت.

او می‌گوید: در مباحثی نظیر کالابرگ نمی‌توان بلندمدت فکر کرد و باید آن را به‌ عنوان راهکارهای کوتاه‌مدت در نظر گرفت.

این کارشناس اقتصادی معتقد است کالابرگ نیز در بلندمدت اثر مثبت خود را روی سفره مردم از دست می‌دهد؛ زیرا قرار نیست مردم تا آخر عمر با کوپن زندگی کنند. بنابراین دولت‌ها همزمان با توزیع کالابرگ باید به سمت توانمندسازی خانوارها حرکت کنند.

به گفته او، امروز خط فقر حدود ۲۰ میلیون تومان تعریف می‌شود و با توجه به سبد مصرف خانوارها، شاید به جز یکی دو دهک، بقیه مستحق دریافت کالابرگ باشند.

حق‌شناس هشدار می‌دهد: توزیع کالابرگ بار مالی دولت را افزایش می‌دهد و اگر منابع مالی آن از محل درآمد واقعی دولت تأمین نشود و ناشی از استقراض باشد، روی تورم اثر مثبت خواهد داشت. ضمن آنکه با توجه به حجم دهک‌های نیازمند دریافت کالابرگ، احتمالاً بخش زیادی از منابع بودجه سال آینده باید صرف تخصیص کالابرگ به مردم شود.