دکتر داود موسی‌پور در گفت‌وگو با آتیه‌آنلاین با بیان اینکه تقریبا حدود ۵۰ درصد از افراد بزرگسال از دیابت یا اختلال قندخون خود اطلاع ندارند، افزود: زیرا متاسفانه دیابت علامت خاصی ندارد و شایع‌ترین علامت ابتلا به دیابت، بی‌علامتی است.

وی اظهار کرد: از این‌رو غربالگری اصل مهم و اجتناب‌ناپذیر در کشف و پیشگیری از دیابت است. انجام غربالگری به شناخت افراد در معرض خطر نیز کمک بسیاری می‌کند؛ باید دانست؛ افرادی که دارای فشارخون، مشکلات قلبی‌عروقی، ‌افراد چاق، افراد پشت‌میز نشین و بی‌تحرک، افراد با HDL (کلسترول خوب) پایین، افراد دارای تری‌گلیسرید بالا و افرادی که دخانیات مصرف می‌کنند به دلیل داشتن مقاومت بالا به انسولین در معرض خطر دیابت قرار دارند.

متخصص داخلی پلی‌کلینیک تامین‌اجتماعی شهید بهشتی کرج با اشاره به کارکرد انسولین در بدن، گفت: انسولین کمک می‌کند که گلوکز یا قندخون که در گردش رگ‌ها به داخل سلول‌های ماهیچه‌ای، عضلات، کبد و چربی منتقل شود. اما در افرادی که بدن‌شان مقاومت انسولین دارد، این انتقال به خوبی انجام نمی‌شود و در نتیجه زمینه ابتلای افراد به دیابت فراهم می‌شود.

شکست مقاومت انسولین با ورزش

موسی‌پور با تاکید براینکه ورزش و فعالیت بدنی نقش مهم و حیاتی در پیشگیری از دیابت دارد، تصریح کرد: تحقیقات نشان داده است که فعالیت ورزشی و تحرک حتی در مدت ۴۸ ساعت، یعنی دو روز، حساسیت سلول‌های انسان را به انسولین افزایش می‌دهد. بنابراین می‌توان گفت، نقش بی‌بدیلی که در تحرک و فعالیت‌های ورزشی در شکست مقاومت انسولین وجود دارد، در هیچ عامل دیگری یافت نمی‌شود.

توجه به شاخص بار گلایسمیک خوراکی‌ها

وی یکی دیگر از عوامل مهم در پیشگیری از ابتلای به دیابت را مصرف غذاهایی با شاخص گلایسمیک (GI) و بار گلایسمیک (GL) پایین بیان کرد و افزود: شاخص گلایسمیک نشان می‌دهد که ماده غذایی با چه سرعتی هضم و جذب می‌شود و بار گلایسمیک نیز میزان افزایش قندخون را نمایان می‌کند که باید همواره به این دو مسئله توجه کرد.

متخصص داخلی مرکز جراحی محدود و سرپایی شهید محمد حاجی‌زاده مهرشهر کرج، اظهار کرد: برای مثال برنج دارای شاخص گلایسمیک ۱۵۰ است؛ اما بار گلایسمیک آن ۳۶ است. به این معنا که با مصرف ۱۰۰ گرم برنج با شاخص گلایسمیک ۱۵۰ حدود ۳۶ واحد قندخون افزایش می‌یابد. اما نان سبوس‌دار دارای شاخص گلایسمیک ۳۰ و بار گلایسمیک ۶ است و در نتیجه واحد قندخون ناشی از مصرف این ماده غذایی بسیار کمتر از برنج است.

موسی‌پور گفت: بنابراین توصیه می‌شود که همواره غذاهایی با شاخص گلایسمیک و بار گلایسمیک پایین مصرف شود و این مسئله کمک می‌کند تا مقاومت بدن به انسولین کمتر و خطر ابتلا به دیابت کاهش یابد.

عوارض رژیم کتوژنیک

وی با اشاره به رژیم غذایی کتوژنیک که در سال‌های اخیر در دنیا برای کاهش وزن رایج شده است، تصریح کرد: این رژیم غذایی که برای کاهش وزن کوتاه‌مدت، استفاده می‌شود حاوی مواد غذایی با شاخص گلایسمیک بسیار پایین و مواد چربی بسیار بالایی است و این روش کمک می‌کند که وزن به سرعت کاهش یابد؛ اما باید توجه داشت که این رژیم غذایی در درازمدت می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند. از جمله اینکه منجر به تحلیل عضلات بدن می‌شود. زیرا قندخون به کمک انسولین به مصرف سلول‌های عضلات هم می‌رسد و با کاهش مصرف قند، این بخش از ساختمان بدن در معرض تحلیل قرار می‌گیرد.

تبعیت از برنامه کشوری پیشگیری از دیابت

متخصص داخلی ادامه داد: بنابراین برنامه کشوری پیشگیری و کنترل دیابت وزارت بهداشت، بهترین روش پیشگیری به شمار می‌رود؛ زیرا در این برنامه بر مصرف متعادل مواد غذایی تاکید شده و ضمن ارائه بار گلایسمیک غذاها در سه شاخص پایین، متوسط و بالا بر اولویت مصرف مواد غذایی با بار گلایسمیک پایین توصیه شده است.

موسی‌پور افزود: همچنین در این برنامه کشوری توصیه‌های چهارگانه در بحث پیشگیری از دیابت وجود دارد که شامل آموزش، غربالگری، شناسایی افراد در معرض خطر و مراقبت از افراد در معرض خطر است.

آموزش؛ اساس پیشگیری از دیابت

وی با اشاره به ضرورت برنامه‌های آموزشی در پیشگیری و کنترل دیابت اظهار کرد: افراد در معرض خطر و مقاوم به انسولین باید آموزش داده شوند که چه غذاهایی حاوی شاخص گلایسمیک و بار گلایسمیک پایین است و نیز از ثمرات ورزش و داشتن فعالیت فیزیکی برای پیشگیری و کنترل بیماری دیابت مطلع شوند. به بیان دیگر می‌توان گفت، آموزش اصل اجتناب‌ناپذیر پیشگیری از ابتلای به دیابت به شمار می‌رود.