به گزارش خبرنگار آتیه‌آنلاین، هفته اول مهرماه سال ۱۳۹۸ خبر ابتلای تعدادی از اهالی روستای چنار محمودی از توابع لردگان در استان چهارمحال و بختیاری منتشر شد، این خبر بلافاصله به سر خط اخبار رسانه های داخل و خارج آمد.

محمدحسین قربانی عضو سابق کمیسیون بهداشت و درمان در توضیح این خبر اعلام کرد: «از مردم خواسته شد برای انجام تست و بیماری‌یابی به مراکز درمانی مراجعه کنند که پس از بررسی‌ها مشخص شد، ۲۶ نفر از اهالی این روستا به ایدز مبتلا شده‌اند که در میان آن‌ها آزمایش یک نوزاد ۷ماهه نیز مثبت بود.»

در آن زمان اقبال عباسی، استاندار چهارمحال و بختیاری، میزان شیوع اچ‌آی‌وی در چنارمحمودی را زیر پنج درصد جمعیت اعلام کرد و گفت: «بنا بر گزارش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با انجام آزمایش از ۱۳۰۰ نفر از جمعیت روستای لردگان، کمتر از ۵ درصد مردم روستا (حدود ۶۵ نفر) مبتلا به ویروس اچ‌آی‌وی/ایدز شده‌اند».

پس از این که تعدادی از اهالی روستای چنارمحمودی متوجه شدند که ناقل ویروس ایدز هستند ادعا کردند یکی از بهیاران مراکز بهداشت در زمانی که برای انجام آزمایش از آن‌ها خون می‌گرفته‌است به جای هر سرنگ برای یک نفر، از یک سرنگ مشترک برای تمام مراجعه‌کنندگان استفاده کرده‌است.

خبرهای منتشرشده اولیه حاکی از بود که این آلودگی به علت قصور پزشکی توسط بهیار این روستا به علت رعایت نکردن اصول بهداشتی و استفاده از سرنگ آلوده به ایدز برای انجام برخی آزمایش‌های برای اهالی روستا شیوع پیدا کرده است.

رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، انتقال ویروس را از طریق سرنگ آلوده تکذیب و آن را در حد شایعه عنوان کرد اما در عین حال تأیید کرد که تعدادی از اهالی این روستا مبتلا به ایدز هستند.

سعید نمکی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی وقت نیز ادعای آلوده‌شدن این افراد را توسط سرنگ آلوده رد کرد و در نامه‌ای به وزیر دادگستری از ورود و بیان مطلب غیرکارشناسانه مقام‌های قضایی استان چهارمحال و بختیاری و بازداشت بهیار مربوطه انتقاد و خواستار رسیدگی سریع به این پرونده و اعاده حیثیت کارمند نظام بهداشتی درمانی شد.

تعدادی از اهالی لردگان به گفته‌های مسئولان واکنش نشان دادند

به دنبال شکل گیری اعتراضات در این روستا و برخی شهرها علی‌لاریجانی از ورود کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، به موضوع شیوع ویروس اچ‌آی‌وی در روستای چنار محمودی خبر داد و همزمان نماینده لردگان در مجلس از اظهارات وزیر بهداشت به شدت انتقاد کرد.

اهالی روستای چنارمحمودی از یک طرف خواهان چرایی ابتلای و روشن‌شدن ابعاد این مساله بودند از سوی دیگر زمانی نمکی وزیر بهداشت وقت کانون آلودگی را به معتادان تزریقی و افرادی با روابط نامطلوب مرتبط دانست و همین مساله به بروز خشم مردم و شکل گیری اعتراضاتی در این روستا و چند شهر دامن زد.

بیماری ایدز همواره با برچسب‌زنی و انگ‌های اجتماعی در سطح جامعه همراه بوده و هست. در همان ایام سایت «تامین ۲۴» به دنبال وقوع این اتفاق در گفت‌وگوهای متعددی ابعاد اجتماعی این مساله را مورد بررسی قرار داد.

سیمین کاظمی، پزشک و جامعه شناس در گفت و گو با تامین ۲۴ گفت: مردم روستای چنار محمودی و به ویژه بیماران آن، نیازمند یک رویکرد حمایتگرانه ھستند که از فشار اجتماعی علیه آنھا بکاھد و آنھا را به متن جامعه بازگرداند.

سیمین کاظمی در پاسخ به علل و عواملی که منجر به افشاگری و واکنش ھای تند و اعتراض آمیز روستاییان چنارمحمودی شده است، گفت: ھنوز در مورد علل خشم و اعتراض مردم چنار محمودی، اطلاع دقیقی در دست نیست اما به نظر می رسد اقدام به بیماریابی در منطقه که منجر به شناسایی ناگھانی وھمزمان تعداد قابل توجھی از موارد بیماری در روستا شده، این تصور را ایجاد کرده که عمدی در کار بوده و بھورز روستا مورد اتھام واقع شده است.

وی افزود: به ھر حال، بیماری ایدز یک بیماری عادی نیست و از آنجا که از بدو شناسایی آن در ایران با کجروی و انحراف اجتماعی تداعی شد، ابتلای به آن، فرد را در معرض قضاوت‌ھا و فشارھای اجتماعی ُ خردکننده قرار می دھد. بنابراین قابل درک است که ابتلای تعداد قابل توجھی از افراد یک روستا، واکنش ھایی ھمچون، بھت، انکار و خشم را برانگیزد.

کاظمی در پاسخ به این پرسش که تاخیر در واکنش وزارت بھداشت و اطلاع رسانی شفاف، چه تاثیری بر اصل موضوع داشت، بیان کرد: این اتفاق در کوچکترین واحد زیر مجموعه وزارت بھداشت، یعنی "خانه بھداشت روستایی" اتفاق افتاده و قابل انتظار است که تا موضوع در سطح وزارت مورد بررسی قرارگیرد، زمان نسبتا زیادی لازم باشد؛ اما با توجه به حساسیت موضوع، ھمین تاخیر وزارت بھداشت، موجب قوت گرفتن شایعات و افزودن به شاخ و برگ ھای ماجرا شد.

وی ادامه داد: به نظر می رسید که وزارت بھداشت در ھمان مرحله اول به علت ملاحظات مختلف آشکار و پنھانی که دارد، از گفتن تمام واقعیت اجتناب کرد و راه را برای تعابیر مختلف باز گذاشت. در حالی که از ابتدا حضور نمایندگانی از این وزارتخانه و پزشکان مورد اعتماد در میان مردم می توانست از ترس و اضطراب و خشم مردم بکاھد.

این دکترای جامعه شناسی در بیان چرایی بروز برخی بی اعتمادی ھا نسبت به نظام سلامت کشور یا دیگر دستگاه ھا در این مورد خاص یا موارد دیگر اظھار کرد: در فضای اجتماعی کنونی، تضاد منافع بین دولت و شھروندان احساس می شود.

کاظمی تاکید کرد: از نظر بسیاری از شھروندان، دولت لزوماً منافع عمومی را تعقیب نمی کند، از طرفی فقدان شفافیت، فساد مالی و چپاول اموال عمومی، بی اعتمادی ملت به دولت را تشدید کرده است. از این رو در واقعه ای مانند شیوع اچ. آی. وی در چنار محمودی، صداقت، بی طرفی و بی غرضی سیستم بھداشتی و درمانی پذیرفته نمی شود و این سیستم در انتشار عامدانه ویروس مقصر شناخته می شود.

این پزشک جامعه شناس در خصوص تبعات اجتماعی این رویداد و رویکرد لازم نظام سلامت در مواجھه با آن گفت: به دلیل آنکه ایدز یک بیماری اجتماعی است که استیگما یا انگ اجتماعی ضمیمه آن است، بیماران و اھالی روستا ممکن است زیر فشار اجتماعی سنگینی قرار بگیرند و از اجتماع بزرگتر رانده شوند و مراودات با آنھا کمتر شود.

وی با اشاره به اینکه طرد اجتماعی و انزوای ناشی از آن، احتمال بروز ناامیدی و انگیزه درمان را در مردم روستای چنار محمودی و به ویژه بیماران آن کاهش دهد، افزود: اهالی این روستا نیازمند یک رویکرد حمایتگرانه ھستند که از فشار اجتماعی علیه آنھا بکاھد و آنھا را به متن جامعه بازگرداند.

این پزشک جامعه شناس افزود: نظام بھداشتی درمانی با توجه و مراقبت از بیماران وپیگیری وضعیت آنھا در مراحل مختلف می تواند در مبارزه با بیماری به مبتلایان کمک کند. لازم است ترس ھای غیرواقعی از ایدز زدوده شود و به جامعه اطمینان داده شود که می توان سالم ماند، بدون آنکه علیه بیماران تبعیض روا داشت.

وی با اشاره به اینکه ایدز راه ھای مشخصی برای انتقال دارد، افزود: تعاملات اجتماعی معمول موجب سرایت ایدز نمی شود. بنابراین برای پیشگیری از ایدز نباید بیماران یا مردم یک منطقه را محروم‌تر و منزوی‌تر کرد.

به گزارش آتیه‌آنلاین، اگرچه پس از گذشت بیش از سه سال از اتفاق «ابتلای تعدادی از اهالی روستای لردگان به ایدز» مانند انبوه بسیاری از اخبار حوادث و اتفاقات در کشور این مساله نیز به مرور به فراموشی سپرده شد اما تاثیر مستقیم این بیماری در زندگی افراد مبتلا برای همیشه باقی خواهدماند. فروکش‌تب این خبر در جامعه نه‌ بدان معناست‌ که اصل مساله کاملا به فراموشی سپرده‌شده بلکه هنوز در ته‌نشست اذهان عمومی مردم پرسش‌های بی‌پاسخی از علت اصلی ابتلا، آمار دقیق مبتلایان و میزان برخورداری اهالی روستا از حمایت‌های درمانی و مشاوره حک شده است.

گزارش: مهین داوری