به گزارش آتیه آنلاین به نقل از روزنامه ایران، با انتشار صورت‌های مالی شش‌ماهه منتهی به 31 شهریورماه 1401، مشخص شد هرچند که شرکت‌های پتروشیمی در مجموع نتوانسته‌اند انتظارات سهامداران را درخصوص سودسازی و بازدهی سهام برآورده کنند؛ اما این شرکت‌ها به طور متوسط سودسازی خود را به میزان 16 درصد افزایش داده‌اند که این موضوع نسبت قیمت به درآمد آنها را در حدود 0.2 واحد نسبت به آخرین برآوردها بهبود بخشیده است. همچنین با نگاهی به معاملات سهام این گروه مشخص می‌شود، طی شش ماه گذشته بیش از 17 درصد از ارزش سهام این گروه از دست رفته است و سهامداران در حدود یک ششم از ارزش دارایی‌های خود را از دست داده‌اند.

کاهش ارزش سهام گروه مواد شیمیایی درحالی رخ می‌دهد که خوشبینی‌ها نسبت به افزایش سودسازی و بهبود روند درآمدی این شرکت‌ها در سال 1400، منجر شده بود تا سهام آنها یک روند صعودی را در این سال طی کند و بیشترین بازدهی را در بین گروه‌های معاملاتی به ثبت رساند؛ روندی که با توجه به افزایش نرخ خوراک مصرفی آنها و افزایش شدید بهای تمام شده محصولات، به سرعت تغییر کرد و سهام گروه مواد شیمیایی در مسیر ریزش قیمت قرار گرفت. در این زمان با وجود حمایت حقوقی‌ها و خرید بیش از یک میلیارد و 900 میلیون برگ سهم از حقیقی‌ها، روند نزولی سهام این شرکت‌ها متوقف نشد تا بازار سرمایه همچنان نسبت به بازدهی سهام این گروه ناامیدتر شوند.

اما چه موضوعی باعث شد گروه مواد شیمیایی با کاهش ارزش روبه‌رو شود؟

برای بررسی تحولات صورت گرفته در سهام گروه محصولات شیمیایی باید این گروه را به دسته‌های مختلفی تقسیم کرد. به عنوان مثال شرکت‌های تولیدکننده متانول مانند «زاگرس»، «شفن» و «شخارک» که سودسازی آنها با نسبت قابل توجهی کاهش یافته و به دنبال آن ارزش سهام آنها نیز با شدت بیشتری کاهش یافته است.

بررسی روند تحولات این شرکت‌ها نشان می‌دهد که با وجود ارزش افزوده بالای تولیدات این شرکت‌ها، اما طی شش ماه گذشته، بهای تمام شده محصولات با سرعت بیشتری نسبت به درآمدهای عملیاتی آنها رشد داشته است و این موضوع باعث شده تا حاشیه سود آنها به صورت قابل توجهی کاهش یابد. همچنین کاهش قیمت جهانی متانول طی 6 ماه نخست سال در کنار افزایش هزینه‌های انرژی و نرخ سرویس‌های جانبی و حمل و نقل در کنار افزایش قابل توجه نرخ گاز خوراک و گاز سوخت، از جمله مهم‌ترین دلایلی بوده که تولیدکنندگان متانول را با مشکل مواجه کرده است. مدیران این شرکت‌ها افزایش بیش از 93 درصدی نرخ گاز خوراک را به عنوان دلیل اصلی کاهش سودسازی خود در نیمه اول سال عنوان کرده‌اند.

شرکت‌های تولیدکننده ریفورمیت، بنزن، برش سبک و برش سنگین نفتا، گاز مایع، رافینیت و بنزن مانند «بوعلی» که محصولات آنها در بورس کالای ایران تعیین قیمت می‌شود، با وجود افزایش قابل توجه در بهای تمام شده محصولات، توانسته‌اند درآمدهای عملیاتی خود را بخوبی افزایش دهند و سودسازی خود را با درصد بالایی بهبود بخشند. آمار نشان می‌دهد قیمت جهانی محصولات این شرکت‌ها به نسبت کمتری کاهش یافته است.

با وجود این با توجه به اینکه خوراک اصلی این شرکت‌ها نفتا بوده و این ماده نیز با نوسانات قیمتی بالایی روبه‌رو بوده است، مدیران شرکت‌های تولیدکننده محصولات مورد ذکر، ابراز داشته‌اند که ادامه فعالیت‌ها و سودسازی آنها با نااطمینانی زیادی روبه‌رو خواهد بود.

دسته سوم اوره‌سازها مانند «شیراز»، «کرماشا»، «شلرد» و «شپدیس» هستند که با وجود افزایش نرخ گاز خوراک مصرفی، توانسته‌اند به دلیل افزایش قیمت‌های جهانی محصولات و همچنین افزایش فروش داخلی از طریق بورس کالا، سودسازی خود را به صورت قابل توجهی بالا ببرند. با وجود این، این شرکت‌ها نیز طی شش ماه گذشته با کاهش قیمت سهام روبه‌رو شده‌اند که این موضوع منجر به بهبود نسبت‌های ارزندگی آنها شده است. مدیران این شرکت‌ها نیز افزایش قیمت جهانی اوره و نرخ‌های فروش صادراتی را از جمله عمده‌ترین دلایل افزایش ارقام فروش رفته و افزایش سودهای عملیاتی خود عنوان کرده‌اند.

چگونه نرخ خوراک پتروشیمی‌ها افزایش یافت؟

اوایل بهمن ماه 1400 بود که معاون اول رئیس‌جمهور طی نامه‌ای سیاست‌های دولت در راستای حمایت از بورس را ابلاغ کرد. بر این اساس، محمد مخبر معاون اول رئیس‌جمهور طی نامه‌ای به وزیر اقتصاد، وزیر صنعت، معدن و تجارت، وزیر نفت، سازمان برنامه و بودجه و رئیس کل بانک مرکزی سیاست‌های حمایتی دولت از بورس را ابلاغ کرد که یکی از بندهای آن به این شرح بود: از زمان ابلاغ مصوبه، نرخ گاز خوراک پتروشیمی‌ها براساس فرمول ابلاغی وزارت نفت و با اعمـال سقف نرخ گازی صادراتی (حداکثر 50 هزار ریال) تعیین می‌شود. نرخ گاز سوخت پتروشیمی‌ها، پالایشگاه‌ها و صنایع پایین‌دستی، مجتمع‌های احیای فولاد و مصارف مربوط به تأسـیسـات عمـومی پتروشیمی‌ها و پالایشگاه‌ها شامل برق، آب، اکسیژن و غیره معادل 40 درصـد نـرخ خـوراک گاز پتروشیمی‌ها (حداکثر 20 هزار ریال) و همچنین صنایع سیمان و سایر صنایع معادل 10 درصد نرخ خوراک پتروشیمی‌ها تعیین می‌شود.

پس از آن بود که نرخ‌گذاری جدید انرژی و خوراک صنایع بخصوص پتروشیمی‌ها، با انتقادات زیادی روبه‌رو شد و کارشناسان معتقد بودند با افزایش قیمت نهاده‌های مذکور، بسیاری از شرکت‌ها مزیت تولید خود را از دست می‌دهند و با زیان روبه‌رو خواهند شد. امری که هرچند نتیجه آن در صورت‌های مالی شش‌ماهه برخی از شرکت‌های پتروشیمی قابل مشاهده بود اما با توجه به سقف‌گذاری قیمت انرژی، بزودی و با شروع بحران انرژی در جهان مشخص شد که ابلاغیه دولت تا چه میزان توانسته است شرکت‌های تولیدی کشور را از زیان سنگین نجات دهد.