مهین داوودی شهروند تهرانی در گفت‌وگویی با آتیه‌آنلاین از تجربه تلخ مواجهه مستقیم خود با وقوع سرقت از آپارتمان محل سکونت خود می‌گوید: این سرقت داستانی واقعی از ژانر وحشت است. آن را  روایت می‌کنم که تلنگری برای هوشیاری بیشتر مردم باشد.

بااینکه چند روزی از این حادثه می‌گذرد اما هنوز رگه‌هایی از استرس آن شب ترسناک از کلام او می‌بارد. مهین ادامه می‌دهد: «ساختمان مسکونی از بدشانس و مسافرت همسایه‌ها، بامن خالی مانده بود. اوایل شب کمی دلهره داشتم اما به جهت خستگی زیاد حوالی ۱۱ خوابم برد. نیمه‌شب با بلندشدن صدای بهم خوردن چیزی شبیه آهن با ترس از خواب پریدم. عضلاتم منقبض شد. روی تختخواب خشکم زد کمی که گذشت حس کردم نفسم بالا نمی‌آید. حساس شدم آرام و پاورچین خودم را به لب پنجره مشرف به حیاط وکوچه رساندم. در آن دقایق سخت دوست داشتم تصور صدای باد و توفان در ذهنم به واقعیت تبدیل شود. از پشت پرده نگاهی دقیق به کوچه انداختم ظاهراهمه چیزآرام بود. حتی دریغ از نسیمی که پر کاهی را در هوا بپراکند.»

مهین برای لحظه‌ای سکوت می‌کند، انگار مرور لحظه رنگ باختن امیدش به ناامیدی، وحشتی دوباره به جانش بیندازد نفس عمیقی می‌کشد و ادامه می‌دهد: «همیشه در شرایط سخت نفس عقربه‌های ساعت به شماره می‌افتد. بلافاصله در کنج خلوت اتاق و در تاریکی مطلق  به پلیس زنگ زدم. هرلحظه صداهای ناآشنا با فاصله شنیده می‌شد اما دریغ از امداد و یاری پلیس. من هستم و تماس مکرر  و تکرار نشانی به پلیس. با هر تماسم به پلیس می‌گویند آدرس گزارش شده و حتما به زودی می‌رسند! هرچه زمان جلوتر می‌رود ترسم بیشتر و بیشتر و از آمدن پلیس ناامیدتر می‌شوم.»

در لحظه عمق استیصال و درماندگی او را درک می‌کنم. با تایید شرایط بی‌پناهی او در آن موقعیت وحشت افزا، جراتش را تحسین می‌کنم و او ادامه می‌دهد: «در آن موقعیت گاهی وسوسه می‌شدم برای خلاصی از شرایط سختی که در آن گرفتار شده بودم از آپارتمان خارج شوم و با ترسم مستقیم روبه رو شوم. اما ثانیه‌ای نمی‌گذشت که منصرف می‌شدم. ناگزیر باز به پلیس زنگ زدم. آرام آرام تماس‌ها به التماس تبدیل شد.   نوری داخل کوچه حرکت می‌کند خوشحال می‌شوم لابد پلیس است سریع اما پاورچین خودم را به لب پنجره رساندم. خیالی واهی بود.

 مهین چندثانیه‌ای سکوت می‌کند و ادامه می‌دهد: « در همان ثانیه‌های نفسگیر کنار پنجره بودم و نگاهم به کوچه خیره شده بود به ناگاه نوری شبیه چراغ قوه به دیوار حیاط از داخل آپارتمان تابیده شد وبه دنبال نور، دو نفر پشت سر هم وسایل به دست، دزدکی وارد حیاط شدند در حیاط را باز کردند و از ساختمان خارج شدند. دیدن این صحنه حالم را دگرگون‌تر و ترسم را دو چندان کرد. دهانم چوب خشک و زبانم به سق چسبید. برای شاید پانزدهمین بار  به پلیس زنگ زدم  و گفتم که دزدها بار زدند و گریختند و شما هنوز نیامدید. حوالی ۵ صبح لب پنجره ناامید از پلیس شماره‌های آشناها و دوستان را گرفتم که به دادم برسند.  لحظه‌ای که پلیس موتور سوار از راه رسید تقریبا بیش از دو ساعت از تماس اول من گذشته بود.»

اگرچه من نفس حبس شده خود را از سینه رها می‌کنم اما مهین با لحنی شکوه آمیز می‌گوید: «در حالی که من از پس تحمل چندساعته پر ترس و وحشت شده بودم اصلا توقع نداشتم که پلیس به این شیوه بی‌حال و کند، و در اوج خونسردی  از موتور پیاده شود. او به آرامی نگاهی به چپ و راست و بعد بالا انداخت. بلافاصله و سریع پرده را کنار زدم و دستی تکان دادم. توقع داشتم که سریع وارد عمل شود. با فشار سرانگشتی در حیاط را باز کرد و همان جا بی‌حرکت ایستاد. در واحد را باز کردم و با ترس از پله پایین رفتم میان پاگرد به پلیس رسیدم. باهم طبقات را پایین می‌رویم. پلیس تنها به سمت شوفاژخانه و زیر هم کف می‌رود. تاریکی فضا را با چراغ قوه روشن می‌کند. در واحد زیر همکف را  شکسته بودند و به نظر می‌رسید در نبود صاحبخانه وسایلی را به غارت برده بودند.»

مهین در پایان می‌گوید: «اگرچه تاخیر در اعزام پلیس را همان روز به حفاظت ناجا( ۱۹۷) شکایت کردم اما حتی اگر برخورد جدی با اهمال کاران هم می‌شد باز ترس و حس نااامنی ناشی از آن شب را به زودی نمی‌توان فراموش کرد. تمام دنیا حوادث از جنس دزدی، قتل، گروگان گیری و... و. رخ می‌دهند اما در اغلب و حتی بیشتر مواقع پلیس به موقع در صحنه حاضر می‌شود و پیگیری قانونی و مجازات‌ها به جدیت دنبال می‌شود.

جرایم مشهود و غیرمشهود

یک کارآموز وکالت گفت: مجازات مجرمان تنها راه جلوگیری از جرم نیست بلکه به موازی اقدامات پیشگیرانه باید استفاده از تکنولوژی‌های نوآورانه در پیگیری و کشف جرم در اولویت قرار گیرد.

افشین محمدی در گفت‌وگو با آتیه‌آنلاین بیان کرد: با توجه به اینکه پلیس اولین نماینده عدالت‌کیفری به ویژه در بخش پیشگیری از وقوع جرم است. امروزه مشخص شده اقدامات پیشگیرانه می‌توانند آمار وقوع جرم را کاهش دهند بنابراین مجازات مجرمان یکی از راه‌های بازدارنده است.

محمدی اضافه کرد: امنیت رابط دوسویه است از یک طرف تلاش شهروندان و  از سوی دیگر سنگربانی پلیس است. باید به مشارکت مردمی نیز در پیشگیری از وقوع جرم اهمیت داده شود.

این کارشناس حقوقی عنوان کرد: پلیس باید سعی کند مشارکت مردم را در اقدامات پیشگیرانه از وقوع جرم را زیادتر کند. رفتار اسلامی بر مدار اخلاق و برخورد شایسته‌محور حاکی از احترام و توام با مهربانی پلیس در کاهش وقوع جرم بی تاثیر نیست.

وی یادآور شد: جرم مشهود به رفتارهای غیرقانونی در اماکن عمومی یا در معرض دید عموم گفته می‌شود، اما جرایم غیرمشهود زمانی کشف می‌شوند که معمولا مدت زیادی از آن گذشته است به همین دلیل نیز نمی‌توان آنها را ثابت کرد.

افشین محمدی افزود: جرایم مشهود انواع زیادی دارد برخی از جرایم مشهود با اقرار ثابت می‌شوند زمانی که وجدان یقه متهم را می‌گیرد و آن را به اعتراف وامی‌دارد  در این صورت فرد انجام عمل غیرقانونی خود را پلیس اطلاع می‌دهد و ماموران جزییات آن را ثبت می‌کنند.

وی ادامه داد: در جرایم مشهود گاهی خود فرد قربانی با اطلاع به پلیس درخواست کمک می‌کند.  در مورد این جرایم پلیس در مجموع با انجام اقداماتی تلاش می‌کند که وسایل ارتکاب، آثار و دلایل وقوع جرم را حفظ کند و یا از فرار، مخفی‌شدن و یا تبانی متهم او با دیگری جلوگیری‌کند و تحقیقات موردنیاز را انجام دهد و بلافاصله نتایج را هم مقامات ذیبربط اطلاع دهد.

چرایی اعزام دیرهنگام پلیس به محل وقوع جرم 

وی در خصوص اعزام پلیس به محل وقوع جرم خلاءهای قانونی وجود دارد یا خیر گفت: در ماده ۳ قانون به کارگیری سلاح توسط نیروهای مسلح اجازه داده شده که پلیس به منظور دفاع از خود در برابر کسی که سلاح سرد و یا گرم با خود حمل می‌کند  از خود دفاع کنند.

این کارآموز وکالت تاکید کرد: مهم ادله دفاع از دعوا و شرایطی است که اثبات کند پلیس متناسب با آن حمله و یا تهاجم صورت گرفته علیه او،  دست به اسلحه برده است.

محمدی باتصریح براینکه بیشتر در مرحله اثبات با خلاء مواجه هستیم، اضافه کرد:باید به پلیس موارد دفاع مشروع را آموخت‌که بداند چه مواقعی می‌توانند از اسلحه استفاده کند. رفتارهای ارتکابی از طرف مجرم که پلیس را در جهت دفع تجاوز و خطر به استفاده از اسلحه ناگزیر به استفاده از اسلحه می‌کند باید بازخوانی و کاملا آموزش داده شوند.

این کارشناس حقوقی یادآور شد: امروزه در بسیاری از کشورها نگاه پلیس در مواجهه با جرم جامعه‌محور و مساله‌محور است.  پلیس باید از نگاه شخصی فراتر برود و به جرم و مجرم نگاه ساختاری و جامعه‌شناسانه داشته باشد. جرم مساله ای است که در جامعه به هر دلیلی ایجاد شده و پلیس باید نقش این مساله را کشف و پیگیری کند.

محمدی عنوان کرد: پلیس استفاده از اقدامات نوآورانه را باید در اولویت قرار دهدکه بتواند بااستفاده از پیشرفت‌های تکنولوژیکی و روش‌های کارآمد با مساله برخورد کند.

لزوم رصد آنلاین ماموران پلیس 

این‌کارآموز وکالت بر اخذ گزارش‌های جرم و جنایت به صورت‌آنلاین تاکید کرد و افزود: پخش زنده ویدیو و تصاویر ماموریت‌های ماموران و رصد آنها در اتاق‌های کنترل، کسب مهارت دیجیتالی توسط نیروهای پلیس، حل مساله از طریق آموزش و مهارت‌های خلاقانه و استفاده از تکنولوژی‌های رادار غیرفعال نقش مهمی در کشف و اثبات به موقع جرم و پیگیری‌های پس از آن دارند.

وی بر تاثیر بالای حضور به موقع در صحنه و کاهش وقوع جرم تاکید کرد و افزود:  اگر پلیس به موقع در صحنه جرم حاضر شود و یا حضور مستمر در مکان‌های مستعد وقوع جرم داشته باشد می‌تواند از وقوع جرم جلوگیری کند. محمدی گفت: پلیس گسترده‌ترین سازمان امنیت کشور است و باید به تخصصی‌ترین سازمان کشف جرم نیز تبدیل شود. تخصصی‌تر شدن شاخه‌های پلیس جرم شناسی، پلیس اداری، پلیس راهور، پلیس مرزبانی، مبارزه با مواد مخدر و... در ایجاد امنیت پایدار تاثیر به سزایی دارد.

وی بر ضرورت حفظ اعتبار و اقتدار پلیس تاکید کرد و گفت: بخشی از حفظ اقتدار و اعتبار بر عهده پلیس است. آنها تنها با ایجاد ترس و رعب نمی‌توانند اعتبار خود را حفظ کنند. پلیس باید به عنوان بخش مهمی از بدنه حاکمیت کشور شناخته شود.

گزارش : مهین داوری