"علی جهانی" کارشناس بیمه‌های اجتماعی در گفت و گو با آتیه آنلاین اظهار داشت: سازمان تأمین‌اجتماعی یکی از اولویت‌های خود را پوشش فراگیر و ایجاد توسعه بیمه‌ای در همه حوزه‌ها و عرصه‌ها قرار داده است به ویژه برای شاغلانی که در رابطه کارفرمایی قرار نگرفته و کارفرمای مشخصی ندارند و در کارگاه فعالیت ندارند.

وی همچنین گفت: به همین منظور برای این افراد قانون، بستری را ایجاد کرده که بتوانند از بیمه حرف و مشاغل آزاد برخوردار شوند یا در واقع این افراد ممکن است به صورت خویش فرما باشند و به تنهایی فعالیتی داشته و فاقد کارگر باشند.

وی در ادامه افزود: اگر رابطه‌ تعریف شده در ماده ۲۸  و ۳۸ قانون تامین‌اجتماعی نیز در مورد این افراد حاکم نشود، نهایتا این افراد در زمره حرف و مشاغل آزاد قرار می‌گیرند تا بتوانند از نظام بیمه‌ای و کارکردهای بیمه‌ای تامین‌اجتماعی و خدماتی که در حوزه بیمه و درمان است، استفاده کنند.

این کارشناس بیمه ای ادامه داد: براین اساس نظام پوشش بیمه‌ای برای حرف و مشاغل آزاد شکل گرفته که به عنوان بیمه های خاص و بیمه هایی که قالب و ساختار خویش فرمایی دارند، وارد نظام و پوشش بیمه‌ای می‌شود و این نوع بیمه در راستای توسعه پوشش بیمه‌ای سازمان و فراگیری نظام تامین‌اجتماعی برای همه گروهها، شغل ها و اقشار جامعه است.

وی همچنین تصریح کرد: از این جهت کسانی که در مشاغل آزاد فعالیت دارند و حرفه و مشاغل آزاد دارند و فاقد نظام کارگری و کارفرمایی به معنای داشتن رابطه کارگری و کارفرمایی بوده و در استخدام بخش خصوصی و دولتی باشند این افراد می‌توانند خود را براساس یک توافق و قرارداد با نرخ تعیین شده  بیمه کنند و در کنار آن خدمات درمانی را دریافت می‌کنند.

جهانی با اشاره به اینکه جز مواردی که در قانون برای کارگاهها و مستخدمین بخش خصوصی و دولتی مطرح شده است این افراد مشمول بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد از خدمات بیمه‌ای و درمانی سازمان تامین‌اجتماعی استفاده می‌کنند، اضافه کرد: اما از حوادث ناشی از کار و اینکه فردی در زمان فعالیت در محل کار  دچار حادثه شود بهره‌مند نمی شوند و همچنین قانون بیمه بیکاری در مورد این گروهها مصداق ندارد و در واقع عملیاتی نمی شود.

ارائه خدمات بیمه‌ای و درمانی به بیمه‌شدگان حرف و مشاغل آزاد
وی تصریح کرد: در جاهایی بخاطر اینکه هزینه‌های متاثر از درمان این بیمه‌شدگان تامین شود، آنها با پرداخت فرانشیز مشمول پوشش درمانی می‌شدند که این گروهها اگر نرخ بیمه آنها ۲۷ درصد باشد در واقع از بیمه کامل برخوردار هستند و از پوشش درمانی هم بهره‌مند هستند، البته آنها باید حق بیمه خود را ماهانه براساس ماده ۳۹ قانون تامین‌اجتماعی و در موعد مقرر و تعریف شده پرداخت ‌کنند تا از همه موارد یادشده برخوردار ‌شوند.

این کارشناس مسائل بیمه‌های اجتماعی ادامه داد: بجز در موارد محدودی که صرفا برای کسانی است که در استخدام بخش دولتی یا خصوصی هستند یا رابطه کارگری و کارفرمایی دارند و ممکن است در محیط کار دچار حادثه شوند و بیمه بیکاری را استفاده کنند، جز این موارد محدود این افراد از خدمات درمانی و بیمه‌ای سازمان تامین‌اجتماعی بهره‌مند می‌شوند.

بازنشستگی عام در قالب نظام بازنشستگی بیمه‌شدگان حرف و مشاغل آزاد
این کارشناس بیمه‌های اجتماعی تصریح کرد: نظام بازنشستگی این افراد هم تابع بازنشستگی عام است یعنی در واقع با ۳۰ سال سابقه و ۶۰ سال سن برای مردان و ۳۰ سال سابقه و ۵۵ سال سن برای بانوان بازنشسته می‌شوند، تعهدات سازمان نیز در حوزه درمان متناسب با قرارداد و نرخ حق بیمه‌ای که پرداخت می‌کنند اگر ۲۷ درصد حق بیمه باشد می‌توانند از خدمات درمانی سازمان بهره‌مند شوند.

وی خاطرنشان کرد: همچنین این افراد در صورتی که معاینات قبل از پوشش بیمه‌ای و فرایند طب کار و معاینات قبل از ورود به سیستم تامین‌اجتماعی و پذیرش بیمه‌ای را داشته و دچار بیماری شوند و شرایط ازکارافتادگی براساس ماده ۷۰ و ۷۵ قانون تامین‌اجتماعی را داشته باشند می‌توانند از حوزه ازکارافتادگی هم با توجه به شرایطی که دارند استفاده کنند و فرایندی که در کمیسیون‌های پزشکی طی می‌شود از این مقوله هم می‌توانند بهره‌مند شوند.

فراگیری بیمه حرف و مشاغل آزاد
وی با بیان اینکه بیمه حرف و مشاغل آزاد از این جهت یک پوشش بیمه‌ای فراگیر است و اثربخشی، کارآمدی، جامعیت و کفایت لازم را تا حدودی دارد، اظهار داشت: رابطه گروه بیمه‌ای حرف و مشاغل آزاد می تواند مبتنی بر رابطه خویش فرمایی با سازمان تامین‌اجتماعی باشد و رابطه سازمان با این افراد ضمن اینکه ارتباطی مبتنی بر منابع و مصارف سازمان است و از دریچه ای دیگر مشارکت پوشش بیمه ای این افراد با مشارکت بیمه‌ای و پرداخت حق بیمه آنهاست،   بدون شک گستردگی این گروه در بیمه حرف و مشاغل آزاد، گروههای بیمه‌ای خاص و  همه اقشار فاقد پوشش به توسعه منابع سازمان تامین‌اجتماعی کمک کرده و در واقع می‌توانند از خدمات بیمه‌ای و درمانی این سازمان بهره‌مند می‌شوند.

این کارشناس بیمه‌های اجتماعی افزود: به همین دلیل هم بر منابع سازمان تامین‌اجتماعی تاثیرگذار هستند و هم بر مصارف سازمان تاثیر قابل توجه دارند.

وی بیان داشت: سازمان هم به دلایل و ویژگی‌هایی که این نوع پوشش بیمه‌ای دارد  و فرایند کارآمدتری که در این حوزه دیده شده است، هرچه بتواند حرف و مشاغل آزاد و بیمه‌های خاص و اقشار و گروههای مختلف را در این قالب از پوشش بیمه‌ای برخوردار کند، منابع سازمان را توسعه خواهد داد و  از دریچه ای دیگر فلسفه، ماهیت و موجودیت سازمان که پوشش همه گروه‌هایی است که نظام بیمه‌ای تعریف شده ای ندارند می تواند محقق کند.

وی با بیان اینکه این گروهها همه در قالب بیمه های خاص و بیمه هایی که رابطه خویش فرمایی دارد تعریف می‌شوند، اضافه کرد: بیمه حرف و مشاغل آزاد، بیمه زنان خانه‌دار و دانشجویان  و بیمه‌های اختیاری همه اینها در قالب بیمه های خاص تعریف می‌شوند اما گروهی از اینها شامل حرف و مشاغل آزاد متناسب با فعالیت و ماهیت خودشان از پوشش بیمه‌ای برخوردار می‌شوند.

جهانی تصریح کرد: در حال حاضر این گروه حرف و مشاغل آزاد به عنوان گروهی تعریف شده با جامعه آماری مشخص است البته همه گروه‌هایی که ماهیت بیمه‌ای دارند و ساختار و فرایند پوشش آنها خویش فرمایی است در چندین طبقه و دسته تقسیم بندی می‌شوند که یکی از این گروهها حرف و مشاغل آزاد است.

گفتنی است که براساس اعلام مرکز فناری اطلاعات، آمار و محاسبات سازمان تامین‌اجتماعی، در حال حاضر بیش از ۱۵ میلیون و ۲۰۰ هزارنفر بیمه شده اصلی تحت پوشش سازمان تأمین‌اجتماعی هستند.

مصاحبه از مهناز بیرانوند