محمدسلگی معاون پژوهشی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی در گفت‌وگو با آتیه‌آنلاین در تشریح تأثیر کرونا بر وضعیت زندگی جوانان گفت: نتایج نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که تأثیر کرونا بر جوانان از منظر متاثر شدن وضعیت تحصیلی، شغلی و پرسه آنها در فضای مجازی قابل‌تامل است و این مسایل در نتایج تحقیقات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ، هنر و ارشاد اسلامی و مرکز افکارسنجی دانشجویان (ایسپا) مستند شده و قابل دسترس است.

وی بیان‌کرد: اگرچه نتایج نظرسنجی‌های فصلی دو سال اخیر پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بر خسارت بخش اقتصادی صحه گذاشته است اما زیان افزون‌تر آن بر حوزه فرهنگی کشور با تعطیلی سینماها، ورزشگاه ها، کنسرت ها و ... قابل‌تامل است.

مروری بر آثار کرونا در نتایج نظرسنجی‌ها

وی در خصوص نتایج نظرسنجی «تأثیر کرونا برخانواده‌ها» عنوان‌کرد: طبق نظرسنجی پژوهشگاه که اردیبهشت سال ۱۴۰۰ انجام شد بسیاری از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی‌ها بر تأثیر کرونا در گسترش ارتباطات درون خانواده‌ تاکیدکرده‌اند،۷۲ درصد از پاسخگویان اعلام کردند که بیشتر از گذشته با خانواده خود وقت می‌گذارند و در پاسخ به پرسشی مرتبط با موضوع «مرگ»، ۵۶ درصد خطر مرگ را بیش از قبل احساس می‌کنند و ۴۸ درصد از آنها از عصبی‌ترشدنشان نسبت به قبل گزارش کرده بودند.

این دکترای‌روانشناسی ناامیدی ۲۷‌درصدی پاسخ‌دهندگان نسبت به آینده را در این نظرسنجی اگرچه رقم بالایی ندانست اما از این منظر که به نفوذ حس ناامنی در تمام عرصه‌های زندگی منجر می‌شود مهم تلقی‌کردوافزود: اینکه فردی احساس کند ناامنی بر تمام عرصه‌های زندگی‌اش حاکم است بستر بروز افسردگی و اضطراب در وی هموارتر می‌شود.

سلگی تصریح کرد: حدود ۵۸ درصد از پاسخ دهندگان در نظرسنجی‌ها از تأثیر تنگناهای اقتصادی ناشی از کرونا بر معیشت‌شان خبر دادندو جالب اینکه ۵۴ درصد اعلام کردندکه کرونا باعث نزدیکی بیشترشان به  خدا شده است.

وی یادآور شد: نتایج نظرسنجی‌های پژوهشگاه و ایسپا نشان می‌دهد جوانان کمتر از بزرگسالان نگران‌کرونا و ابتلای به کرونا بودند و شاید نگرانی بیشتر افراد مسن ناشی از  بیماری‌های زمینه‌ای آنهاست و به همین جهت محافظه‌کارتر می‌شوند و جوانان به خاطر قدرت بدنی و سلامت بالاتر، نگرانی و اضطراب کمتری دارند.

سلگی تاکید کرد: اگر گروه سنی جوانان را از سن ۲۰ تا ۴۰ مدنظر قرار دهیم، نتایج نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که افراد در این رده سنی در ایام کرونا بیش از گذشته وقت‌شان را در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی گذرانده‌اند. برخی از پاسخگویان به نظرسنجی‌ها نیز نسبت به وضعیت تحصیلی، ازدواج و شغل‌شان ابراز نگرانی کرده بودند.

اضطراب و افسردگی شایع‌ترین اختلالات ناشی از کرونا هستند

عضوهیات‌عملی جهاددانشگاهی در پاسخ به پرسش آثار روانی کرونا بر جامعه گفت: اضطراب یکی از جدی‌ترین اختلالات روانی- اجتماعی بود که در سطح جامعه بروز پیدا کرد و در مواردی به صورت وحشت‌زدگی و پاینیک در افراد نمایان شد. اختلال دیگر برآمده از کرونا،  افسردگی بود که افراد مسن‌تر را بیش از جوانان تحت تأثیر قرار داد که فوبیا (ترس غیر عادی از ابتلا به کرونا)، از دیگر اختلالات این ایام بود.

آثار تخریبی مرگ‌های بدون سوگواری

سلگی وحشت از مرگ عزیزان را یکی دیگر از آثار کرونا دانست و افزود: ترس از مرگ عزیزان افراد را دچار وحشت می‌کرد؛ در عین‌حال به جهت مرگ‌های بدون سوگواری خانواده‌ها ناگزیر از تحمل بدترین، تلخ‌ترین و دردناک‌ترین شرایط بودند.

وی با بیان اینکه ترس مرضی آمیخته با وسواس یکی از اختلالات ناشی از کرونا است، گفت: در این ایام اختلال خواب‌وخوردن در بعضی از افراد فوبیا بروز پیدا کرد؛ این اختلال زمانی که با وسواس آمیخته‌می‌شود افراد را به ‌اضطراب شدیدتر دچار می‌کند.

ترس انگ از ابتلاء به کرونا

سلگی گفت: در بسیاری از افرد نگرانی ناشی از انگ بیماری بروز پیدا کرد؛ تصور آنها این بود که مثلا این بیماری مشابه جذام یا بیماری‌های عفونی خطرناک و مسری است و به همین جهت بسیاری از افراد بیماری خود  را مخفی می‌کردند که مبادا به آنها انگ زده شود.  

عضوهیات‌عملی جهاد دانشگاهی بااشاره به بروز برخی خودکشی‌های ناشی از ترس ابتلاء به کرونا گفت: در این مدت اخبار سقوط از ارتفاع و … نیز به جهت ترس از این بیماری منتشر شد.  

سلگی کاهش تعامل افراد با همدیگر را یکی دیگر از آثار کرونا خواند و افزود: در این ایام روابط انسانی به حداقل رسیده بود و اگرچه از گسترش و تحکیم روابط خانوادگی به جهت حضور افراد درکنار هم به عنوان یک حسن یاد می‌شد اما در عین حال این مساله به افزایش بروز خشونت های خانگی نیز دامن زد.

این دکترای روانشناسی در بیان آثار کرونا بر حوزه آموزشی کشور گفت: کرونا به بروز انبوهی از مشکلات آموزشی و تحصیلی در کشور دامن‌ زد و اگرچه ایجاد مدرسه دیجیتال، پنجره جدیدی بر روی نظام آموزشی کشور باز کرد اما افت تحصیلی بسیارگسترده‌ و بعضا آمار منتشر شده از افزایش آمار ترک تحصیل‌کنندگان قابل‌تامل است.

سلگی تصریح کرد: با از دست‌رفتن مشاغل، هزینه‌های زندگی و آمار فقرا افزایش پیدا کرد و این مسایل اگرچه تا حدودی زمینه‌ساز بروز اختلاف و بعضا طلاق شدند اما آمار ‌جدی و قابل استنادی در زمینه تأثیر کرونا بر بروز طلاق وجود ندارد.

کرونا و آسیبی به نام بی‌اعتمادی

وی با بیان اینکه از منظر روانی- اجتماعی کرونا زمینه‌ساز برخی بی‌اعتمادی‌ها در سطح کشور شد، افزود: کرونا جامعه را نسبت به آمار بی‌اعتماد کرد.

معاون‌پژوهشی‌پژوهشگاه‌علوم‌انسانی‌ومطالعات‌اجتماعی‌جهاددانشگاهی‌ مساله گران‌ترشدن داروها را در بی‌اعتمادی مردم نسبت به نهادهای دارویی و داروسازی موثر دانست و از این منظر بر تأثیر غیرمستقیم این مساله در مراجعه کمتر مردم به مراکز درمانی تاکیدکرد.

این دکترای روانشناسی گفت: مسایل بهداشتی ناشی از کرونا یکی از دلایل نسبی کاهش موالید و مشکل فرزندآوری در کشور است‌ والدین حاملگی و زایمان متعاقب آن در بیمارستانهای آلوده به ویروس بیم داشتند؛ به عبارت دیگر عملا مسایل بهداشتی و نگرانی‌های برآمده از کرونا به نوعی منجر به کاهش موالید شد.

سلگی گفت: بیماران خاص، قلبی و ریوی که مجبور به مراجعه به بیمارستان ها و مراکز درمانی بودند، از ترس ابتلاء به کرونا به مراکز درمانی مراجعه نکردند و بعضا برخی از آنها فوت کردند.

وی بیم و نگرانی نسبت به بیمارشدن فرزندان و اعضاء خانواده را  قابل‌تامل خواند و افزود: نظرسنجی‌های انجام شده نشان می‌دهد یکی از دغدغه‌های مردم به موازات نگرانی از دست دادن شغل وتنگی معیشت، نگرانی  از دست‌دادن یکی از  اعضاء خانواده بود که این خود به یک نگرانی جدی تبدیل شده بود.

سلگی از دغدغه های مردم در خصوص فلسفه زندگی به عنوان یکی دیگر از آثار منفی کرونا بر جامعه یاد کرد و افزود: اینکه سرانجام زندگی و رازهای جهان پس از مرگ چیست پرسش‌هایی بود که ذهن جامعه را درگیر کرد. در شرایطی که جامعه‌ای آرام ناگهان با مرگ گریز ناپذیر جمع کثیری از جوانان، افراد سالم، همکاران، دوستان و  همسران مواجه شود بسیار تکان‌دهنده است؛ مرگ پدر و مادرهایی به فاصله یک هفته و بی‌سرپرست شدن ناگهانی فرزندان زمینه طرح پرسش‌هایی در خصوص دنیا و آخرت را فراهم کرد؛ سوالاتی که این دنیا را غیرمنصفانه و دور از عدالت تلقی می‌کردند که این تردیدها و تشویش‌ها، به نوعی مردم را درگیر معنا و مفهوم مرگ و زندگی‌کرد و این مساله تا حدودی برای آنها حس پوچی، بی‌معنایی و سرگردانی را به دنبال داشت.

وی گفت: کرونا مفهوم دهکده جهانی و جهانی‌گرایی را درهم شکست و به همگان فهماند که کشورها مهم‌تر از جامعه جهانی هستند و تلاش و دغدغه کشورها تنها باید در مسیر حل مشکلات مردم خود اقدام کنند. گاه این رویکرد و رفتار  به بروز بی‌عدالتی انجامید و بعضی کشورها تمام ذخایر تولید واکسن شرکت‌ها را خریداری کردند در حالی که سایر کشورها نیازمند بودند و همین مساله در بالارفتن آمار فوتی‌ها در کشورها بی‌تأثیر نبود در مجموع ثمره این محلی‌گرائی آن شد که ملت‌ها و دولت‌ها به این نتیجه برسند که به وحدت و توان داخلی خودشان توجه کنند و کمتر به حمایت جامعه جهانی چشم امید داشته باشند.