به گزارش آتیه آنلاین، زمین و دریا و کوه و جنگل ایران، زبان به زبان چرخیده و شهره شده است، آن هم نه به دلیل زیبایی و دلنوازی و رنگ و رٌخی که دارد، بلکه وجب به وجب هر کدام سرمایه‌ای است که می‌توان به انحاء مختلف از آن کسب درآمد کرد. به غیر از آن، اگر چند متری زیر زمین هم برویم، از همان نفت و گاز هم می‌توان کره گرفت. این بخش عمری است که به باقی صنایع و خدمات و اقتصاد ایران نفس داده است. اما این همه داشته‌ها و دارایی ایران محسوب نمی‌شود. در عمق کمتر یا بیشتر زمین، معادن جا به جای آرام گرفته‌اند تا روزی‌شان خروج از زیرخاک باشد. علی‌رغم ارزش بالای منابع معدنی، اما تبدیل این قوای بالقوه به بالفعل هزینه‌بر و زمان‌بر است. کردستان سال‌هاست بر روی رگه‌های کوتاه و بلند طلا خوابیده است. اما خروج سنگ‌های زرد نیازمند سرمایه‌های عظیمی است که کار یک شرکت و دو پیمانکار نیست.

معادن ایران، عمدتان از مرحله کشف تا ضبط خوب پیش می‌روند، اما در اولین مراحل اکتشاف یا وا می‌مانند و یا اصلا به آن مرحله نمی‌رسند. سرمایه‌های خرد معمولا توان تامین ماشین‌آلات حفاری و استخراج معادن را ندارند، به ناچار شرکت‌های عظیمی که حوزه تخصصی‌شان معدن است باید وارد این چرخه شوند. هر معدن در کنار خود می‌تواند صنایع مختلف اعم از راه و ساختمان، حمل و نقل و فرآوری مواد معدنی را رقم بزند. البته این موارد، در ابتدایی‌ترین بخش مسیر رقم می‌خورند.

خواب طلایی کردستان

هنوز میزان دقیق ذخایر طلای استان کردستان در غرب ایران، به صورت دقیق قابل تخمین نیست، اما یکی از مهم‌ترین آنها معدن طلای ساریگونی قروه است که در سال ۱۳۹۴ به بهره‌برداری رسید و اکنون با تولید سالانه پنج تن طلای خالص، یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان طلای کشور محسوب می‌شود. این معدن چنان دندان‌گیر بوده است که سرمایه‌گذاری برای استخراج از آن توسط سرمایه‌گذاران قزاقستانی انجام گرفته است. ورود شرکای خارجی اگرچه همراه با سود و منفعت می‌تواند باشد که از آن جمله انتقال تکنولوژی و یا علم است، اما مشخص نبودن دقیق خط و میزان شراکت می‌تواند توازن منفعت را بر هم بزند، چنان که یکی از شکایات از حضور شریک قزاق، مشخص نبودن سهام و بردن سهم بیش از حد و اندازه است.

دومین معدنی که می‌توان در استان لرستان از آن نام برد، معدن طلای زرکوه است. حجم سرمایه‌گذاری انجام شده در این معدن، ۱۰۳ میلیون دلار و میزان اشتغال‌زایی آن هم یک هزار و ۲۰۰ نفر است. در سال ۹۸ برای افزایش تولید و بهره‌برداری فاز توسعه‌ای این معدن با سرمایه‌ای معادل ۳۰ میلیون یورو اجرایی شد. این پروژه حجم تولید طلای خالص را از دو تن در سال به پنج تن افزایش می‌داد.

معدن طلای کردستان از دیگر سرمایه‌های طلایی کردستان است که ذخیره قطعی طلای آن ۱۰.۳ میلیون تن و نیز ذخیره احتمالی ۲۵میلیون تن کانسنگ است. میزان تولید سالانه آن سالانه دو میلیون تن پیش‌بینی شده است.

رونق اقتصادی منطقه زرنشین

هر نوع معدن و منبعی به صورت طبیعی باید مورد تغییر و تحولات محلی قرار گیرد. فعالیت معادن که حداقل دو هزار نفر اشتغالزایی دارد، تامین و ارایه خدمات غذایی و رفاهی به این جمعیت، اسکان این گروه از معدن‌کاران، رفت و آمد نیروی انسانی و در کنار آن مواد معدنی به شهرهای اطراف یا کشورهای دیگر، ایجاد راه و جاده‌ای که برای تسهیل رفت و آمد و نقل و انتقال، احداث مراکز درمانی و بهداشتی، مجموعه این شرایط می‌تواند رونق اقتصادی ایجاد کند، اما مردمی که در محدوده معدن طلای زرکوه مردم زندگی می‌کنند، از وضعیت خود رضایت ندارند، زندگی آنها همانی است که پیشتر بوده است و مثقال مثقال طلایی که از آنجا استخراج شده است، آب از زندگی آنها تکان نداده است. در همین حال موضوع بی‌کاری همچنان دغدغه اصلی شهرهای مختلف استان است. بخشی از مردمی که در مناطق مرزی زندگی می‌کنند، این شانس را دارند که بار بر دوش مرز رد کنند، اما آنها که دورتر هستند، حتی از این رزق و روزی پرخطر نیز به دور هستند. انتظار این بود درصدی از سود و درآمد معادن در بخش عمران هزینه شود، که این اتفاق طبق عدم رضایت شهروندان رخ نداده است.

سرمایه‌های تازه نفس در راه احیای طلای کردستان

صنعت و معدن از جمله بخش‌هایی است که سرمایه‌گذاری در آن نیازمند محاسبات دقیق و مهندسی است. از انتخاب کارخانه و واحد تولیدی گرفته تا خرید و نصب ماشین‌های تخصصی و انتخاب و به کارگیری نیروی متخصص، همه نیازمند شناخت از مباحث صنعتی و معدنی است. شرکت تاصیکو از جمله شرکت‌هایی است که در این حوزه فعالیت داشته است. اردیبهشت امسال بود که دفتر شرکت طلای کردستان در سقز افتتاح شد. این ورود تسریع در رونق استان را می‌تواند افزایش دهد. دفتر اصلی از تهران به سقز منتقل شده تا از ظرفیت تخصصی و نیروی انسانی منطقه، استفاده شود.

از دیگر معادنی که می‌توان در ماه‌های آتی اخبار خوشی از برکات حاشیه‌ای آن شنید، کارخانه طلای قلقله در نزدیکی سقز است. ذخیره قطعی معدن طلای قلقله ۱۰ میلیون تن کانسنگ طلا با عیار ۱/۲ ppm (گرم در تن) برآورد شده است و ذخیره احتمالی این معدن ۲۵ میلیون تن است که فاز اول استخراج از معدن برای ۲/۵ میلیون آن برنامه ریزی و وارد فاز اجرا شده است که با اکتشافات حین استخراج این مقدار در فاز بعدی برای ۵ میلیون و ۱۰ میلیون تن برنامه‌ریزی شده است.

از استخراج تا کشف رگه‌های طلای کردستان

خط منطقی در معادن، کشف و استخراج و طی سایر مراحل است، اما در مورد کردستان و حتی بخش‌های مختلف ایران می‌توان گفت این مسیر یک دور تمام نشدنی است و مدام می‌توان در مرحله اکتشاف تازه‌ای بود. شرکت‌های تخصصی می‌توانند این شرایط را فراهم کنند که در عین حال که منابع شناخته شده را وارسی و استخراج می‌کنند، وجب به وجب خاک و تپه‌ها را بر اساس نشانه‌ها تحلیل و بررسی کنند و منابع جدید را شناسایی کنند. اتفاقی که شرکت تاصیکو از بدو حضور در کردستان به آن اشاره کرده است.

گزارش از رامین بیات